Jökull


Jökull - 01.12.1973, Síða 14

Jökull - 01.12.1973, Síða 14
bunga encirded by the high rim exposed up to 1850 m on the west side. The flattening of the ice sheet on Bárdarbunga and the steepness of the outer slopes suggests a buried caldera. Likewise, the high feature of the area to the east of Hamarinn is likely a central volcano complex. There is even a small central depres- sion in it which suggests a central vent. This “central vent” may also be related to the sub- glacial geothermal or volcanic activity which has caused the three prominent subsidence fea- tures to the east. The depressions seen on tlie ERTS-1 image near the northern rim of the Grímsvötn caldera form or deepen after eacli jökulhlaup from Grímsvötn (cf. the American Army Map Service map of Grímsvötn, scale 1:50,000, Sheet 5920, II, 1950, Series C762*). They are most certainly the result of permanent subglacial geothermal activity and subsidence of the overlying ice, following the withdrawal of meltwater. In one such depression a large solfatara was observed after the jökulhlaup from Grímsvötn in 1954 (Thorarinsson, 1955). The series of shallow de- pressions forming a chain E to SSE of Gríms- fjall probably show the subglacial course of the floodwater from the March 1972 jökulhlaup from Grímsvötn. The image also suggests that the Grímsvötn depression consists of two cald- eras. The area around the nunataks, Geirvörtur and Pálsfjall, and the areas of Háabunga, Thórdarhyrna, and Hágöngur, are most inter- esting from a structural viewpoint. Thorarins- son’s map (1950) showed a possible structural alignment of Geirvörtur—Grímsvötn, and on its continuation to the northeast he suggested a probable eruption center in Dyngjujökull. On the map this center lies 10 km to the west of Kverkfjöll. On the ERTS-1 image, however, a volcano-tectonic lineament whicli strikes N. 45° *) The aerial photography of the Grímsvötn area, which was used to prepare the 1:50,000- scale map of Grímsvötn was acquired by the USAAF in Aug. 1945 and Aug.—Oct. 1946, during the month before and year after a jökul- hlaup. The unusual “composite” map is the best map available of the morphology of the caldera after a jökulhlaup, and thus is similar to the situation portrayed on the ERTS-1 image. 1 2 JÖKULL 23. ÁR E. can be traced from Hágöngur in the south- west across Grímsvötn to Kverkfjöll in the north- east where it cuts in half what appears to be a caldera southwest of Kverkfjöll, and finally merges with the trend of the solfatara valley in Kverkfjöll. This structural lineament extends at least 80 km from the southern to the north- ern edge of Vatnajökull — extending from Sídu- jökull to Kverkfjöll. It continues to the north- east and to the southwest of Vatnajökull as the line of demarcation between areas of active volcanism to the west and extinct volcanism to the east. The same relationship probably holds true for tliat part of it which is covered by the ice sheet. In the Kverkfjöll area two elliptical features are well exhibited. Both are about the same size, 8 km x 5 km, but whose long axes are oriented differently to each other. The long axis of the elliptical structure southwest o£ Kverkfjöll is oriented about N. 30° W. An apparent linear depression cuts N. 45° E. across its northern side and merges with the 80 krn long volcano-tectonic lineament previously dis- cussed. Southwest of the structure this linear depression is less distinct (with some parallel linear features) but continues to the southwest for at least 10 km. Just as the alignment of the hot springs and solfataras of Hveradalur was shown, through analysis of aerial thermography (Friedman a?id others, 1972) to extend to the northeast under Kverkfjöll, the ERTS-1 imag- ery shows that the Hveradalur thermal activity is also manifested to the southwest for a con- sidererable distance. Therefore, it is suggested that this northwest- trending elliptical feature is the subdued sur- face expression of a subglacial caldera. It is also likely that this subglacial caldera is the “possible eruption center” in Dyngjujökull which was previously discussed by Thorarins- son (1950). Thorarinsson suspected such a sub- glacial volcanic center because of the occurrence of historical jökulhlaups on Jökulsá á Fjöllum. Fig. 3. Enlargement of eastern part of Vatna jökull to 1:500,000 scale. [NASA ERTS-1 image (MSS), 1192-12084.] Mynd 3. Stœkkun af austanverðum Vatnajökli (M 1:300 000).
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.