Jökull - 01.12.1986, Qupperneq 89

verulega og þynnst að sama skapi. Úfur er nú laus
við jökul suðvestan í móti og er þverhníptur niður í
kverkina þar sem Mórilla kemur undan jökli. Jökul-
stálið er mjög sprungið beggja vegna við hann. Ef jök-
ullinn hopar og heidur áfram að þynnast svo sem ver-
ið hefur undanfarið, má búast við að hjallarönd fari
víða að koma upp úr jökli fyrir Kaldalónsbotni í
300—400 m hæð eða álíka hæð og Votubjörg að sunn-
an og Fosshamar að norðan.
Mjög lítill snjór frá síðasta vetri er nú, 5. september,
eftir á neðanverðum jökulfláanum, sem gengur niður
til Kaldalóns, enda var síðasti vetur óvenju snjóléttur
og góðviðrasamur, stöku sinnum bylsvælingur en
aldrei stórhríð. Hún kom ekki fyrr en annan í hvíta-
sunnu (27. maí) og stóð stutt. Vorið þurrt, væta lítið
annað en hvítasunnusnjórinn. Úrkoma í Æðey í júní
mældist aðeins 1,2 mm. Mikill afturkippur kom í
gróður og spretta á túnum var hæg þar til úrhelli gerði
11. júlí. Frá þeim tíma til nú varla vöknað í rót. Hey
mikil og góð, háarspretta engin, tún skjöldótt af
þurrkbruna. Um miðjan ágúst fór Skjaldfönnin, það
er fágætt að hún fari. Krækiberjaspretta er óhemju
mikil, en bláber og aðalbláber sjást varla. í minning-
unni verður þetta sumar því eflaust krækjuberjasum-
arið eða þurrkasumarið mikla.
Reykjafjarðarjökull. Guðfinnur tekur fram: Síðast-
Iiðið vor, 1985, var enginn snjór á láglendi og vel upp
í mið fjöll. Eftir 20. maí skipti rækilega um til norð-
austanáttar með frosti og snjókomu, afar slæmt hvíta-
sunnuhret kom. Snjór var ekki allur af túninu fyrr en
eftir mánaðamót. Sumarið var slæmt, einkum júlí,
ágúst var ívið skárri. Veður og snjólag var gjörólíkt
því sem var í fyrra (1984). Hér var ekki lendandi lang-
tímum saman, sökum sífeldrar norðaustanáttar, sem
fylgdi kuldi og suddi.
Jökullinn hefur styttst og lækkað, er sléttur og
sleiktur. Jaðarsbrúnin er örþunn. Jökullinn er greini-
legur hopjökull sem fyrr.
Leirufjarðarjökull. í bréfi með mælingarskýrslunni
segir Sólberg: Veturinn 84/85 var sérstaklega góður,
suðlægar og vestlægar áttir ríktu. Úrkoma var nokkur
en snjó festi ekki fyrr en í 400 m hæð. Nokkur snjór
var því efst í fjöllum og ofarlega á jöklinum, þegar
vorið gekk í garð í apríl.
Vorið var mjög gott og 20. maí var það trú mín að
nú leysti alla skafla úr fjöllum í sumar með sama
áframhaldi, en þá kom hvítasunnuhret með frosti og
snjókomu sem stóð í 10 daga. Júní var góður, júlí
kaldur með tveimur hretum svo að snjóaði á jökulinn
og efst til fjalla. Ágúst kaldur og leiðindaveður allan
mánuðinn. September mildur, október votur og hlýr,
ekkert hefur fennt en til fjalla 22. okt. 1985.
NORÐURLANDSJÖKLAR
Gljúfurárjökull. Ingvi Eiríksson harmar að sá mis-
skilningur hafi verið látinn komast inn á síður Jökuls
35 ár bls. 61—68 í grein eftir enskan mann, að telja
Iíklegt að jökulhlaup hafi orðið í Gljúfurárjökli vetur-
inn 1982/83. Ingvar segir ... „ gil hefur myndast um
15 m langt. Dýpst er gilið hjá jöklamerkinu um tveir
metrar að dýpt og ámóta breitt, svo grynnist það til
endanna. Ég tel að gilið hafi ekki myndast í jökul-
hlaupi heldur í miklum leysingum, þá hefur komið
mikið vatnsrennsli suðaustan með jöklinum úr fjalls-
hlíðinni austan við jökulinn“. Tilvitnun lýkur.
Þarna hefur ekkert jökulhlaup verið á ferðinni held-
ur mikill vatnsgangur og aur úr hlíðum Litlafjalls eins
og Ingvar bendir réttilega á. Ekki er ólíklegt að þetta
hafi átt sér stað 22. eða aðfaranótt 23. janúar 1983, þá
létu eyfirskar ár mikið að sér kveða. Viðburðaflóð
féllu þá á nokkrum stöðum á Vesturlandi og Norður-
landi. Ár báru víða miklar malardyngjur á engi og
tún. Einmitt þá hinn 22. jan. féll viðburðaflóð, svo-
nefnt krapahlaup á Patreksfirði og olli alvarlegu slysi.
Krapahlaupin eru gjarnan á mörkum vatnsflóðs og
snjóflóðs, eiginlega sambland þeirra. Ummerkin við
Gljúfurárjökul koma í rauninni vel út, sem ummerki
krapahlaups. Aðalatriðið er að hlaupið á ekkert skylt
við jökulinn annað en að falla heim að honum.
Hálsjökull. Þórir Haraldsson tekur fram á mælinga-
skýrslunni: Sumarið 1985 var ekki neitt sérstakt leys-
ingasumar. Hin háa hoptala verður því varla skýrð út
frá því, heldur frekar með snjóléttum vetri 84/85 og
einnig því að jökulsporðurinn var orðinn þunnur
haustið 1984 (sá hluti jökulsporðsins var úr hjarnleif-
um köldu áranna). Nú er jökuljaðar aftur orðinn skýr.
Á köldu árunum um og eftir 1980 safnaðist mikill
snjór á jökla norðan- og vestanlands, einkum var snjó-
söfnun mikil á Hálsjökul veturinn 82/83. Jökuljaðar
hvarf þá undir stórfelli sem teygði sig langt út fyrir
jökulinn. Þórir lagði þá til að sagt væri jökuljaðar hef-
ur „færst fram“ í staðinn fyrir að segja „skriðið fram“,
samanber Jökul 34 ár bls. 177. Nú í hlýrri veðráttu,
einkum 1984 hefur jökullinn rýrnað svo að skriðjök-
ulsbrúnin er komin aftur í ljós, við hana er miðað.
Sama fyrirbæri hefur t.d. átt sér stað á Snæfellsjökli.
LANGJÖKULL
Hagafellsjökull W. mikið framhlaup (surge) var í
báðum Hagafellsjöklum, vestari og eystri, 1980 og
1981. Síðan hafa þeir legið sem næst kyrrir. Theódór
Theódórsson hefur mælt vestari jökulinn á tveimur
stöðum (W1 og W2). Hop ísbrúnarinnar í heild síðan
1982 er 18 metrar.
87