Jökull - 01.12.1986, Blaðsíða 31

lendi norðan á skaganum. Sunnan megin hefur útsæn-
um unnizt betur að kroppa af landinu. Gosbeltið sjálft
stefnir rétt norðan við austur en á ská yfir það liggja
eldstöðvakerfi eða gosfylki og stefna nærri SV-NA. í
hverju gosfylki er gjarnan ein meiriháttar dyngja, þó
iðulega megi greina ummerki eldri dyngjugosa í næsta
nágrenni hennar; þá sem móbergsstapa eða grágrýtis-
skildi. Auk þess er fjöldi af gossprungum í hverju
fylki. Þær knippast saman á mjóum ræmum, sem
kallaðar hafa verið gosreinar. Þeim samsvara mó-
bergshryggirnir á skaganum.
Berg á skaganum er misvel lekt. Mest er lektin í
ungum, gjallríkum og sprungnum hraunum. Veruleg
lekt er einnig í grágrýti og bólstrabergi en minnst í
þursabergi og túffi, einkum þó ummynduðu. Jarðvatn
stendur hærra, þar sem lekt er lítil og því Iiggur jarð-
vatnsborð mun hærra í móbergsfjallaklasanum austan
Kleifarvatns en í ungu hraunaþekjunum á vestanverð-
um skaganum. Er munurinn líklega um 200 m y.s. á
móti 1—2 m y.s. Vestast flýtur ferskvatnið á sjó í
berginu eins og olía á vatni. Er ferskvatnslagið þar
aðeins um 50 m þykkt. Sprungufylki, eða sprungu-
skarar, fylgja gosfylkjunum og auka þau mjög á lekt í
sprungustefnuna.
Grunnvatnið er yfirleitt ferskt og hreint. Hiti í því
er oftast 3,5 —5°C, en þó meiri þar sem áhrifa gætir frá
háhitasvæðunum á skaganum. Efnainnihald er lítið
norðan á skaganum. Klóríð er þar t.d. um 10 mg/1.
Vestar á skaganum gætir vindborins sjávarsalts meira.
Á Rosmhvalanesi er klóriðinnihald 20—30 mg/1 og á
vatnstökusvæði Hitaveitu Suðurnesja 40—70 mg/1.
Þar gætir einnig áhrifa háhitasvæðisins í Svartsengi.
Hin háhitasvæðin á skaganum hafa ugglaust einnig
áhrif á efnainnihald ferskvatnsins, þó minna sé um
það vitað.
Grunnvatnið á Reykjanesskaga er mikil auðlind.
Þar er neyzluvatnsforði meiri hluta þjóðarinnar um
langa framtíð. Þar eru taldar ákjósanlegar aðstæður til
fiskeldis og þar hefur komið til tals að reka margs
konar iðnað. Það varðar því miklu, að grunnvatnið sé
nýtt með fyrirhyggju og aðgát, því grunnvatnsforðinn
er takmarkaður, þó mikill sé.