Jökull - 01.12.1986, Blaðsíða 11

evolution of the crust. J. Geophys. Res. 90:
10011-10025.
Pálmason, G., 1971: Crustal structure of Iceland from
explosion seismology. Soc. Sci. Islandica, Rit 40,
187 pp.
Pálmason, G., 1973: Kinematics and heat flow in a
volcanic rift zone with application to Iceland.
Geophys. J.R. Astr. Soc. 26: 515 — 535.
Pálmason, G., 1980: Geothermal energy. Náttúru-
fræðingurinn 50: 147 — 156.
Pálmason, G. and K. Sæmundsson, 1974: Iceland in
relation to the Mid-Atlantic Ridge. Ann. Rev.
Earth Planet. Sci. 2: 25 — 63.
Sigvaldason, G.E., 1963: Epidote and related minerals
in two deep geothermal drill holes, Reykjavík and
Hveragerdi, Iceland. U.S. Geol. Surv., Prof. Paper
450E: 77-79.
Stefánsson, V. and S. Arnórsson, 1975: A comparative
study of hot-water chemistry and bedrock resistiv-
ity in the Southern Lowlands of Iceland. Proc. 2nd
UN. Symposium on the Development and Use of
Geothermal Resources, San Francisco, May
20-29: 1207-1216.
Sæmundsson, K, 1966: Zwei neue C14-Datierungen
islándischer Vulkanausbriiche. Eiszeitalter und
Gegenwart 17: 85 — 86.
Sæmundsson, K, 1967: An outline of the structure of
SW-Iceland. In: S. Björnsson (ed.) Iceland and
Midocean Ridges. Soc. Sci. Icelandica Rit 38:
151-161.
Sæmundsson, K. and I.B. Fridleifsson, 1980: Appli-
cation of geology in geothermal research in Ice-
land. Náttúrufræðingurinn 50: 157 — 188 (In Ice-
landic with English summary).
Walker, G.P.L., 1960: Zeolite zones and dike distribu-
tion in relation to the structure of the basalts of
eastern Iceland, J. Geol. 68: 515 — 528.
Ágrip
LÍKAN AF JARÐHITAKERFUNUM í REYKHOLTSDAL OG í OFANVERÐRI
ÁRNESSÝSLU í LJÓSI ÝMISSA JARÐFRÆÐILEGRA OG JARÐHITAFRÆÐI-
LEGRA ÞÁTTA Á SUÐVESTURLANDI.
Talið er, að kvikuinnskot séu varmagjafinn fyrir
jarðhitakerfin í Reykholtsdal og í ofanverðri Árnes-
sýslu. Líklegast er kvikan upprunnin undir Þingvalla-
Langjökuls-gosbeltinu. Dvínandi gliðnun í þessu gos-
belti eykur líkur á því að kvikan leiti út í eldri jarðlög
til beggja hliða eins og gosmyndanir frá síðkvarter,
sem liggja utan þessa beltis, gefa raunar til kynna, en
þær liggja mislægt ofan á mun eldri berggrunni.
Efnahitamælar benda til allt að 150”C í jarðhitakerf-
mu í Reykholtsdal og 200°C í ofanverðri Árnessýslu.
Talið er, að bæði jarðhitakerfm séu svonefnd hræring-
arkerfi. I Reykholtsdal er talið, að hræringin sé bund-
in við tiltölulega ungar sprungur og að lekt berggrunn-
sins utan þeirra sé sáralítil. I ofanverðri Árnessýslu er
talið, að hringrásin sé líka einkum með sprungum, en
að niðurstreymi geti einnig átt sér stað um porur í
berginu umhverfis þessar sprungur. Heita vatnið er
úrkoma, upphaflega komin frá hálendari svæðum.
Fyrir jarðhitakerfið í Reykholtsdal er ákomusvæðið
talið vera á og við Arnarvatnsheiði, en fyrir ofanverða
Árnessýslu suðurbrún Langjökuls. Vatnið streymir
sem grunnvatn á tiltölulega litlu dýpi til jarðhitasvæð-
anna, hluti þess jafnvel á yfirborði. Niðurstreymi á sér
stað innan sjálfra jarðhitasvæðanna eða í næsta ná-
grenni þeirra.
Ummyndun í nokkrum jarðhitakerfum suðvestan-
lands gefur til kynna, að háhitasvæði geti þróast yfir í
Iághitasvæði samfara því, að háhitasvæðin reka út úr
gosbeltinu. Jarðhitinn í Reykholtsdal getur þó naum-
ast verið upprunninn á þennan hátt vegna ljarlægðar
svæðisins frá gosbeltinu. Hinn hái styrkur brenni-
steinsvetnis í hverunum við Laugarvatn, Árnessýslu,
er talinn vísbending um, að kvika sé sem stendur að
viðhalda varmagjafanum.
9