Bændablaðið - 09.07.2015, Page 4

4 Bændablaðið | Fimmtudagur 9. júlí 2015
Tónleikar á „heimsenda“
Þann 17. júlí næstkomandi
verða opnunartónleikar Spilað
fyrir hafið en þar mun Haukur
Þórðarson gítarleikari spila ljúfa
tóna daglega á Fonti á Langanesi
fram til 1. ágúst.
Tónleikaröðin er verkefni á
vegum Langanesbyggðar og hefur
menningarhluti Uppbyggingarsjóðs
Norðurlands eystra styrkt verkefnið.
Langanes er einstök náttúruperla
með fjölskrúðugt fuglalíf. Að keyra
út á Font er þó ekki heppilegt fyrir
fólksbíla enda vegurinn á köflum
grýttur. Markmiðið með verkefninu
er að njóta tónlistar úti í náttúrunni,
í þessu einstaka umhverfi þar sem
tilfinningin er að komið sé út á
heimsenda, eða allavega svo langt
sem komist verður á landi ísa.
Yfirskriftin er að spila tónlist fyrir
hafið og hugsa til alls þess sem
það hefur gefið en einnig tekið.
Staðsetningin er ekki hefðbundin en
stundum þarf bara að hugsa aðeins
út fyrir rammann.
Haukur er Langnesingur í húð
og hár og stundar nú
nám við tónlistarskóla
FÍH. Hann segir að
verkefnið sé viss
áskorun en finnst ekki
mikið mál að rúnta
þessa leið daglega
í þennan tíma.
Frekari upplýsingar
um tónleikana má
finna á heimasíðu
Langanesbyggðar,
langanesbyggd.is, eða
á fésbókinni. /GBJ
Fréttir
Ný lög er varða nautgriparækt:
Innflutningur erfðaefnis í
holdanautgripi heimilaður
− meirihluti atvinnuveganefndar vill fósturvísa og ræktun í einangrunarstöð
Frumvarp sjávarútvegs- og land-
búnaðar ráðherra um breytingu
á lögum um innflutning dýra, nr.
54/1990, með síðari breytingum
(erfðaefni holdanautgripa) var
samþykkt á Alþingi 30. júní sl.
Alls samþykktu 46 þingmenn
frumvarpið en 7 voru á móti, einn
greiddi ekki atkvæði og 9 voru
fjarverandi. Í frumvarpinu er
ekki tekið skýrt fram hvernig að
framkvæmd málsins skuli staðið,
en væntanlega verður það gert í
reglugerð.
Meirihlutinn vill fósturvísa og
ræktun í einangrunarstöð
Meirihluti atvinnuveganefndar
lagði áherslu á í sinni athugasemd
við frumvarpið að fyllstu varúðar
verði gætt við undirbúning
og framkvæmd innflutnings á
erfðaefni. Þar sagði m.a.:
„Meirihlutinn telur að miða
skuli við tillögu A í meginatriðum
hvað varðar tilhögun og kröfur til
innflutnings, um framkvæmd á
innflutningi erfðaefnis og kröfur
til aðstöðu á einangrunarstöð en
umrædd tillaga er fylgiskjal með
áliti þess.
Meirihlutinn telur að miða skuli
við innflutning erfðaefnis með
fósturvísum á einangrunarstöð og
mælir ráðherra fyrir um kröfur til
einangrunarstöðva í reglugerð líkt
og áður hefur komið fram. Kröfur til
einangrunarstöðvar setur ráðherra
í reglugerð. Þar verði tekið tillit til
sjónarmiða eins og nálægðar við bú
er halda nautgripi og hversu stórt
svæði verði að vera skepnulaust.
Gripum sem fæðast af því erfðaefni
verði í framhaldi heimilt að dreifa af
einangrunarstöð við 9–12 mánaða
aldur að undangenginni rannsókn
og mati á áhættu á að með gripum
geti borist sjúkdómar.
Að sama skapi verði heimilt
að taka sæði til frystingar af
sömu gripum. Meirihlutinn telur
að miða beri við að gripir verði
ekki fluttir af einangrunarstöð fyrr
en við 9–12 mánaða aldur en að
undangengnum rannsóknum til
áframeldis og kynbóta á búum
bænda. Jafnframt ber að viðhafa
vöktun með sjúkdómum.“
Minnihluti telur áhættuna
of mikla
Lilja Rafney Magnúsdóttir VG
skilaði minnihlutaáliti þar sem
segir m.a.:
„Minnihlutinn telur að mikil
áhætta felist í því fyrir íslenskan
landbúnað að flytja inn erfðaefni,
hvort sem um er að ræða fósturvísa
eða sæði. Telur minnihlutinn að
ekki eigi að taka slíka áhættu enda
mikil hætta á smitsjúkdómum hjá
íslensku búfé sem hefði ófyrirséðan
skaða í för með sér.
Minni hlutinn telur brýnt að fram
fari lýðræðisleg umræða um efni
frumvarpsins sem sérfræðingar,
bændur og fulltrúar Bændasamtaka
Íslands taki þátt í.“ /HKr.
Með skrúfu í eyra
Þeir deyja ekki ráðalausir
kúabændur á norðausturhorni
landsins þótt töng týnist þegar
verið er að merkja gripina sem
fæðast í þennan heim með löggiltu
númeri.
Það vakti mikla kátínu í
nautalógun á Sláturhúsi Vopn-
firðinga þann 30. júní þegar
skoðað var eyrnamerki á einum
nautgripnum sem verið var að slátra.
Þá kom í ljós að eigandinn hafði
ekki dáið ráðalaus þótt hefðbundin
verkfæri og búnað vantaði þegar
hann var að festa eyrnamerkin á.
Hafa skal það sem hendi er næst
og hugsa ekki það sem ekki fæst
hefur ráðagóður eigandi þessa grips
greinilega hugsað. Hefur hann því
gripið ryðfría stjörnuskrúfu og
skrúfjárn og einfaldlega skrúfað
númerið í eyra gripsins eins og
sjá má á þessari mynd sem Ágústa
Skúladóttir á Refsstað í Vopnafirði
sendi okkur.
Lög voru samþykkt í desember sem gera verndun afurðaheita mögulega:
Unnið að því að íslensk afurðaheiti
njóti verndar í Evrópu
− enginn hefur sótt um að fá sínar vörur skráðar hér á landi
Holdanautgripir í Kerlingardal skammt austan við Vík í Mýrdal. Mynd / HKr.
Í lok desember 2014 samþykkti
Alþingi ný lög um vernd
afurðaheita þar sem heimilað er að
vísa sérstaklega til uppruna þeirra
afurða sem slíkrar verndar njóta,
þess svæðis sem þau koma frá eða
hefðbundinnar sérstöðu þeirra.
Þar hefur verið rætt um fjölmörg
möguleg matvöruheiti, eins og
skyr og vestfirskan harðfisk,
Hólsfjallahangikjöt og fleira.
Þótt lögin hafi nú verið í gildi
í hálft ár, hafa enn ekki borist
neinar umsóknir um skráningu á
íslenskum afurðaheitum samkvæmt
upplýsingum frá Matvælastofnun.
Hlýtur það að teljast nokkuð sérstakt,
þar sem mikil umræða hefur farið
fram um það á liðnum árum að
nauðsynlegt væri fyrir Íslendinga að
tryggja sér matvælaheiti eins og skyr.
Hefur sú umræða líka sprottið upp í
kjölfar auglýsinga mjólkurrisans Arla
í Bretlandi á eigin skyri fyrirtækisins
og jógúrt þar sem sérstaklega er reynt
að höfða til upprunans á Íslandi.
Greinilega er þó verið að beita
ákveðinni blekkingu um upprunann
á framleiðslu fyrirtækisins og nota
hreinleikaímynd Íslands sem þykir
sterk. Er þeta auglýst með orðunum
„Icelandic Style“.
Íslensk stjórnvöld hafa að
undanförnu átt í viðræðum við
Evrópusambandið um að tiltekin
afurðaheiti sem fengið hafa slíka
vernd innan Evrópusambandsins
muni einnig njóta slíkrar verndar
hér á landi.
Stjórnvöld leggja nú mat á hvort
af slíku verður, en drög að samningi
um þessi mál voru lögð fram
18. júní síðastliðinn. Samkvæmt
lögunum sem sett voru á síðasta ári
er heimilt að veita afurðaheiti, sem
vísar til uppruna, vernd á grundvelli
skráningar samkvæmt lögum
þessum ef öll eftirtalinna skilyrða
eru uppfyllt:
a. ef afurðin er upprunnin á
tilteknu svæði, stað eða landi,
b. ef rekja má gæði eða eiginleika
afurðar, verulega eða að öllu
leyti, til staðhátta, að meðtöldum
náttúrulegum og mannlegum
þáttum, og
c. ef framleiðsla, vinnsla og
tilreiðsla afurðar fer fram á hinu
skilgreinda landsvæði.
Markmið laganna er að veita þeim
afurðum sem uppfylla þær kröfur
og þau skilyrði sem sett eru um
slíkar vörur nauðsynlega lagalega
vernd auk þess að stuðla að aukinni
neytendavernd og koma í veg fyrir
óréttmæta viðskiptahætti.
Með lögunum er íslenskum
framleiðendum gert mögulegt
að sækja um sérstaka vernd fyrir
afurðir sínar á grundvelli eins eða
fleiri fyrrgreindra atriða. Slík vernd
afurða er nýlunda hér á landi en hefur
tíðkast um árabil í nágrannalöndum
okkar og munu margir kannast við
sérmerkta osta frá Frakklandi eða
skinku frá Spáni svo dæmi sé tekið.
Áður en fallist er á vernd erlendra
heita samkvæmt milliríkjasamningi
skal Matvælastofnun auglýsa lista
yfir þau afurðaheiti sem verndar
munu njóta auk upplýsinga um hvar
nálgast megi afurðalýsingu fyrir
viðkomandi matvæli.
Matvælastofnun hefur því auglýst
eftir andmælum gegn því að heiti
þau sem listuð eru á heimasíðu
stofnunarinnar (http://www.mast.
is/frettaflokkar/frett/2015/06/30/
Ny-log-um-vernd-afurdaheita-/)
öðlist vernd á Íslandi. Andmæli
skulu vera skrifleg og berast
Matvælastofnun, Austurvegi 64, 800
Selfossi, fyrir 31. ágúst 2015. /HKr.
ARLA − „Icelandic style yougurt“.
Haukur Þórðarson við vitann á Fonti.
Vitinn á Fonti. Haukur á tröppunum.