Bændablaðið - 09.07.2015, Page 34

34 Bændablaðið | Fimmtudagur 9. júlí 2015
Franski vélaframleiðandinn
Renault setti sína fyrstu
dráttarvél á markað 1918
en þá hafði fyrirtækið
verið brautryðjandi í
bifreiðaframleiðslu í tuttugu ár.
Dráttarvélaframleiðsla Renault
er í góðum gír.
Tæknimenn Renault höfðu gert
tilraunir með smíði traktora í rúm
tíu ár áður en fyrstu vélarnar voru
settar á markað. Frumgerðirnar
voru með drifi á öllum fjórum
dekkjum eða beltavélar.
Fyrirtækið var því í góðri stöðu
þegar heimsstyrjöldin fyrri hófst
og hóf framleiðslu á
léttum skriðdrekum fyrir
franska herinn.
Reyndi metangas
Fyrsti Renault traktorinn
sem fór á markað var
fjögurra strokka, þriggja
gíra og 30 hestafla
beltavél sem gekk fyrir
bensíni. Fyrirtækið
gerði tilraunir með vél
sem ganga átti fyrir
metangasi að áeggjan franska
landbúnaðarráðuneytisins en sneri
sér síðan eingöngu að dísilolíu.
Árið 1920 sett fyrirtækið svo
á markað traktor sem kallaðist
GP, HO og var á stálhjólum en
að öðru leyti eins og beltavélin.
Næsta týpa kom svo á markað
1927 og kallaðist PE.
Hönnuðir Renault duttu loksins
ofan á dísilvél sem hentaði þeim
og árið 1931 hófst framleiðsla á
VY týpunni sem var fyrsta franska
dráttarvélin og þótti tiltölulega
stór vél á þess tíma mælikvarða.
Þjóðnýtt í lok
heimsstyrjaldarinnar seinni
Renault var þjóðnýtt árið 1945
til að taka þátt í uppbyggingu
landbúnaðar í Frakklandi eftir
heimsstyrjöldina síðari og árið
1947 framleiddi fyrirtækið
7500 dráttarvélar. Vélin sem
um ræðir fékk heitið 3040 og
þótti nýtískuleg og vel búin
aukabúnaði. Tíu árum seinna
uppfærði Renault framleiðslu sína
og setti á markað hina svokölluðu
D týpu. Loft- og vatnskælda
dísilvél með nýrri gerð af
gírkassa sem var hægt að læsa.
D týpan var í framleiðslu til
ársins 1965.
Renault hélt framþróun
sinni áfram og árið 1974 setti
fyrirtækið á markað nýja týpu
af dráttarvélum með nýju
útliti sem voru á bilinu 30 til
115 hestöfl. Gírkassinn þótti
nýstárlegur og þannig að mun
auðveldara var að skipta úr
áfram og afturábak.
Traktor á fjöðrum
TX cap kom á markað 1981. Sú
vél var með farþegasæti og stærri
gluggum og útsýni bílstjóra því
betra en áður hafði þekkst úr
vélarhúsinu. 1987 árgerðin af TX
cap var með gormafjöðrum sem
mýktu vélina við vinnu og juku
þægindi ökumannsins til muna.
Vélarnar seldust hægt í fyrstu
enda talsvert dýrari en fjaðralausir
traktorar. Flaggskip Renault frá
1990 til 2001 kallaðist Atles.
Class keypti 51% og ríkjandi
hlut í Renault 2003. Þremur árum
seinna jók Class hlut sinn í 80%
og frá þeim tíma hafa Renault
traktorar verið framleiddir undir
heiti Class sem yfirtók fyrirtækið
að fullu 2008.
Renault á Íslandi
Eitthvað mun hafa verið
flutt inn af Renault
dráttarvélum til Íslands og
voru þeir kallaðir Renó. Ein
þeirra mun hafa verið að
Reykjalundi í Mosfellssveit
árið 1952. Á heimasíðu
Ferguson-félagsins segir að
ekki sé ólíklegt að Oddur
yfirlæknir Ólafsson hafi
fengið traktorinn því hann
var með gulrófnarækt suður
í Höfnum á Reykjanesi.
„Hafi hann orðið innlyksa
þar þarf ekki að spyrja að
endalokunum því þar ryðgar allt
í sundur sem ryðgað getur.“
Eftirtektarvert þótti hér á landi
hversu hratt Renault traktorarnir
komust. /VH
Renault − franskur
brautryðjandi
Utan úr heimi
Samkvæmt skrá sem kallast
IUCN (International Union for
the Conservation of Nature) Red
List fer villtum gaupum og selum
víða fjölgandi en það sama er ekki
hægt að segja um stofna 23.000
annarra dýra- og plöntutegunda
sem samkvæmt fyrrnefndum lista
fer fækkandi og eru margar þeirra
í útrýmingarhættu.
Á listanum er meðal annars að
finna sjaldgæfa stofna ljóna, krabba
og sæljóna. Kannanir sýna að
tegundum dýra og plantna fækkaði
100 sinnum hraðar á tuttugustu
öldinni og á öldunum þar á undan.
Góðu fréttirnar eru að með
verndun hefur stofn Íberíu-gaupa
fjölgað úr 52 dýrum árið 2002 í 156
árið 2013. /VH
Náttúruvernd:
23.000 tegundir villtra dýra og
plantna í útrýmingarhættu
- þar á meðal ljón, hellakrabbar og sæljón
Sameinuðu þjóðirnar og Unesco
krefjast þess að námuvinnsla og
skógarhögg, sem stunduð hafa verið,
verði tafarlaust stöðvað á landsvæði
í Tasmaníu sem er á heimsminjaskrá
Unesco.
Í Tansaníu eru um 1,5 milljónir
hektara lands á heimsminjaskrá
Unesco og þar af eru 20 prósent
landsins í þjóðareigu. Í kröfunni
er farið fram á að námuvinnsla og
skógarhögg verði tafarlaust stöðvað
á svæðinu og að stjórnvöld í landinu
endurhugsi hvernig nýta megi landið
með friðun þess í huga.
Stjórnvöld í Tansaníu viðruðu
nýlega þá hugmynd að veita leyfi
til skógarhöggs á um 200.000
hekturum lands á svæði sem er á
heimsminjaskrá Unesco. Þar af er 12
prósent landsins þjóðareign. Innan
svæðisins er að finna fornminjar,
frumskóga, vötn og ár auk búsvæða
frumbyggja landsins.
Einnig eru uppi hugmyndir
um að opna önnur svæði fyrir
ferðamönnum með því að leggja vegi
og byggja hótel til að örva efnahag
landsins. Í greinargerð vegna
kröfunnar segir að stjórnvöldum í
Tansaníu hafi gersamlega mistekist
að standa vörð um svæðið sem er
á heimsminjaskrá Unesco og að
verði svæðið opnað fyrir auknu
skógarhöggi og námuvinnslu
verði um stórfellda eyðileggingu
á sameiginlegum menningar- og
náttúruminjum mannkyns að ræða.
Á síðasta ári gerðu yfirvöld í
Ástralíu tilraun til að taka 70.000
hektara út af heimsminjaskránni með
það í huga að hefja námuvinnslu á
svæðinu. Beiðninni var alfarið
hafnað.
/VH
Ólöglegt skógarhögg á landi á heimsminjaskrá:
Krefjast banns á námuvinnslu
og skógarhöggi
Síðustu tveir geirfuglarnir við Ísland voru drepnir í Eldey 3. júní 1844.
Samkvæmt lista IUCN sást síðasti geirfuglinn á Nýfundnalandi árið 1852.
Bein kameldýra sem fundust í
Kanada kunna að varpa nýju
ljósi á þróun kameldýra og
hvers vegna þau dóu út í Norður-
Ameríku fyrir um 13.000 árum.
Námuverkamenn í norðvestur-
hluta Kanada fundu fyrir skömmu
bein kameldýra sem uppi voru á
ísöld eða fyrir um 13 þúsund árum.
DNA í beinunum kunna að gefa
vísbendingar um hvers vegna dýrin
dóu út.
Fram til þessa hefur verið talið
að kameldýr sem lifðu í árdaga í
Norður Ameríku hafi verið skyld
lamadýrum á Suður-Ameríku.
Kjarnasýrur úr fyrrnefndum
beinum benda aftur á móti til að
kameldýrin hafi verið skyldari
kameldýrum í Asíu en lamadýrum
Suður-Ameríku.
Forndýrafræðingar hafa verið
gjarnir á að flokka dýr eftir því
hvort þeir telja að þau hafi lifað í
Norður-Ameríku, Arabíu, Asíu og
Afríku en verið tregir við að tengja
þau skyldleikaböndum. Hugmyndir
af þessu tagi hafa verið að breytast
með auknum rannsóknum á DNA
beinaleifa. Rannsóknir á beinum
kanadísku kameldýranna benda til
að þau hafi einangrast frá nútíma
ættingjum sínum í Asíu fyrir um 10
milljón árum og þróast á sinn hátt.
Talið er að stærstur hluti
dýranna hafi lifað í sunnanverðri
Norður-Ameríku og ráfað norðar
á hlýindaskeiðum. /VH
13 þúsund ára gömul bein:
Kameldýr í Kanada