Iðjuþjálfinn - 01.05.2007, Side 20

20 • IÐJUÞJÁLFINN 1 / 2007
Þróun í tækni fleygir fram og hefur
áhrif á samfélagið. Eldri borgarar og
einstaklingar með fötlun nýta sér
tæknina til aukinnar virkni og til hags­
bóta fyrir samfélagið. Iðjuþjálfar er
lykilhópur þegar kemur að aðstoð við
eldri borgara og einstaklinga með fötl­
un við að tileinka sér hjálpartæki og
tæknibúnað.
Tækniframfarir
Tækninni fleygir fram og íslendingar
eru duglegir að tileinka sér hana. Þar
má nefna til dæmis að bíla­ og tölvu­
notkun hér er með því mesta í heim­
inum á hvern íbúa. Íslendingar eru í
öðru sæti í heiminum á eftir Dönum í
fjölda símalína á hvern íbúa, netteng­
ingum, tölvu­ og farsímanotkun, en
Bandaríkjamenn eru í þriðja sæti. Að
sama skapi er lífsgæði Íslendinga í öðru
sæti í heiminum á eftir Norðmönnum.
(The Economist, 2007)
Þróun tækninnar hefur ekki síður
verið til hagsbóta fyrir fatlaða og aldr­
aða á öllum sviðum. Tæknin auðveldar
einstaklingum með fötlun að annast
sín mál yfir netið og eykur atvinnu­
möguleika þeirra. Tölvu­ og nettæknin
er bylting, auðveldar samskipti og gef­
ur fötluðum aukin tækifæri til að vera
virkir í samfélaginu.
Nefna má ýmsa aðra sértækari tækni
sem er til hagsbóta fyrir samfélagið og
gerir fólki með fötlun kleift að búa
heima og eykur lífsgæði þeirra. Þetta
eru hjálpartæki eins og hjólastólar,
gönguhjálpartæki, lyftarar, gervilimir,
spelkur, bleiur, þvagleggir, stómavörur,
súrefnisbúnaður, öndunarvélar, öryggis­
kallkerfi, lyfjadælur, sérútbúnaður í
bifreiðar og mörg fleiri tæki. Þessi tæki
hafa þróast mikið á síðastliðnum árum
og stuðlar það að aukinni virkni not­
enda í samfélaginu og meiri lífsgæð­
um.
Margir koma að þróun hjálpartækja,
svo sem framleiðendur, notendur,
stjórnvöld, sérfræðingar og fræðimenn.
Framleiðendur hjálpartækja eru stöð­
ugt að þróa hjálpartæki, í flestum tilvik­
um með aðkomu notenda ásamt heil­
brigðisstarfsfólki.
Mikil eftirspurn
Stefna stjórnvalda á vesturlöndum er
að fólk geti búið heima sem lengst,
bæði aldraðir og fatlaðir. Í heilbrigðis­
áætlun heilbrigðis­ og tryggingamála­
ráðuneytisins til ársins 2010 frá árinu
2001 er áhersla lögð á að eldra fólk sé
við svo góða heilsu að það geti með
viðeigandi stuðningi búið sem lengst
heima. Eitt markmiða í stefnu um
málefni fatlaðra er að skapa þeim skil­
yrði til þess að lifa eðlilegu lífi (lög um
málefni fatlaðra, nr. 52/1992). Þessar
áherslur í heilbrigðis­ og félagsþjónustu
ásamt styttri legutíma á sjúkrahúsum,
meiri heimaþjónustu og tækniframfarir
hafa haft áhrif á þróun hjálpartækja hér
á landi. Eftirspurn eftir hjálpartækjum
til að gera fólki kleift að vera heima við
þessar aðstæður er mikil. Samkvæmt
áætluninni kemur jafnframt fram að
hlutfall íbúa 65 ára og eldri mun fjölga
úr 11,6% árið 2000 í 18,8% árið 2030
(Heilbrigðisáætlun til ársins 2010,
2001, tafla 2.2 bls. 25). Þróunin hér á
landi í hjálpartækjamálum hefur verið
mjög mikil. Umsóknum um hjálpar­
tæki til Tryggingastofnunar hefur fjölg­
að um rúmlega 120% á síðustu tíu
árum (1996­2005), úr 13.571 um­
sóknum á ári í 29.974 umsóknir á ári.
Á sama tíma hefur fjöldi samþykktra
hjálpartækja aukist gífurlega, sem
dæmi má nefna að fjöldi handdrifinna
hjólastóla hefur aukist um 165% úr
364 hjólastólum á ári í 966 hjólastóla á
ári og göngugrindum fjölgað um 119%
úr 570 göngugrindum á ári í 1249
göngugrindur á ári. Með útboðsstefnu
um hjálpartæki hjá Tryggingastofnun
(frá 1994) hefur stofnuninni tekist að
efla hjálpartækjamarkaðinn hér heima
með tilheyrandi samkeppni og auknu
úrvali.
Tæknin beisluð til hagsbóta
fyrir samfélagið
■ Björk Pálsdóttir iðjuþjálfi, MBA,
forstöðumaður
hjálpartækjamiðstöðvar TR
LykiLorð:
Tækni, hjálpartæki, þróun,
samfélag, iðjuþjálfar
■
Hjálpartæki stuðla að
aukinni virkni notenda í
samfélaginu og meiri
lífsgæðum
iðjuþjálfar lykilhópur að
aðstoða notendur við að
tileinka sér hjálpartæki
og tæknibúnað
■
■