Iðjuþjálfinn - 01.08.2011, Qupperneq 24

24 • IðjuþjálfInn 1/2011
Guðrún Dadda Ásmundardóttir
Iðjuþjálfi og fyrrverandi deildarstjóri
dagendurhæfingardeildar Hrafnistu
Þann 6. apríl 2009 var ný deild formlega sett á laggirnar sem hlaut nafnið Gull foss
stofa – dagendurhæfingardeild fyrir eldri
borgara og staðsett á Hrafnistu í Reykjavík.
Bakgrunnur deildarinnar er samningur sem
Hrafnista gerði við heilbrigðisráðuneytið
á þeim tíma. Í samræmi við samninginn
var stofnaður samráðshópur sem stýrir
öllum umsóknum. Í hann voru skipaðir
fulltrúar frá útskriftarteymi Landspítala
háskólasjúkrahúss, heimaþjónustu
Reykja víkurborgar, heimahjúkrun heilsu­
gæslustöðva höfuðborgarsvæðisins og félags­
ráðgjafi Hrafnistu. Nefndin fundar einu
sinni í viku og tekur fyrir umsóknir. Ekki eru
þær taldar gildar nema þeim fylgi læknabréf
og beiðnir um iðju­ og sjúkra þjálfun, þó
leyfilegt sé að rita þær inn í læknabréfin.
Strax í upphafi var ákveðið að iðjuþjálfi
skyldi vera deildarstjóri deildarinnar og var
ég, Guðrún Dadda Ásmundardóttir, ráðin
til starfa í byrjun apríl. Var það ný nálgun í
öldrunargeiranum að láta iðjuþjálfa vera við
stýrið og því spennandi fyrir okkar fagstétt að
fá tækifæri til að sýna sig og sanna.
Sú hugmyndafræðilega nálgun sem
ég valdi fyrir deildina var Til munns og
handa, MOHO. Það sem ég dró út úr
kenningunni sem leiðarljós deildarinnar,
var að einstaklingurinn myndi eignast
innihaldsríkara líf, eflast á sál og líkama og
lengja lífdaga í eigin húsnæði. Til að þetta
megi gerast er lögð áhersla á eflingu viljans
og áhugans, trúar á eigin áhrifamátt og
getu til eigin umsjár. Ástæða þess að þessi
hugmyndafræðilega nálgun var valin, var
að ef gestur deildarinnar vildi geta nýtt sér
endurhæfinguna yrði vilji og áhugi að vera
til staðar sem grunnforsenda alls þess sem
koma skyldi. Til stuðnings við MOHO er
horft til valdeflingar (Empowerment) því að
allt starf á deildinni er byggt á samstarfi og/
eða hvatningu starfsmannsins til að gesturinn
vinni að sínum markmiðum að sjálfsdáðum.
Til hliðsjónar höfum við haft Flow Theory
þar sem það skiptir máli að vera meðvitaður
um mikilvægi þess að virknin, þjálfunin og
annað sem gesturinn tekur sér fyrir hendur
sé innan getu og hæfni hans – ekki of erfitt
og ekki of auðvelt, gesturinn er í flæði í sinni
endurhæfingu.
Í hinu daglega starfi er oft á tíðum erfitt
að útskýra fyrir fólki hugmyndafræðina á
bak við deildina. Því valdi ég að nota orð
sem allir skilja og geta tengt sig við. Það
voru hin góðu gömlu gildi sem lýstu best
MOHO kenningunni og koma þau vel
fram í eftirfarandi setningum; að gagnkvæm
virðing sé viðhöfð, að enginn er yfir aðra
hafinn og að umhyggja og samhygð sé höfð
að leiðarljósi í samskiptum. Og síðast en ekki
síst er að njóta lífsins og skemmta sér, að hafa
gaman saman gefur þessu öllu gildi og gleðin
er náttúrulegt lyf sem svínvirkar.
Hinn praktíski rammi deildarinnar er að
við höfum heimild til að vera með allt að
30 gesti á dag sem þýðir að um 70 manns
rúlla í gegnum deildina í viku hverri. Við
erum með opið frá 8­19 því gestirnir okkar
eiga misauðvelt með að mæta snemma á
morgnana. Því eigum við auðveldara með að
bjóða upp á endurhæfingu á þeim tíma dags
sem hentar þeim best. Þó eru flestir sem velja
að koma í byrjun dags og fara heim að kaffi
loknu. Hver gestur getur valið að vera frá 2­5
daga vikunnar en flestir velja að vera 3 daga
vikunnar. Hver og einn sem fær samþykkta
dvöl hjá okkur fær úthlutað átta vikum og er
illmögulegt að fá framlengingu. Því skiptir
máli að mæta sem oftast í vikunni til að nýta
tímann sem best.
Endurhæfingin í dagþjálfuninni fer
þannig fram að fyrstu dagarnir fara í að
kynnast deildinni og dagskrá hennar.
Endurhæfingin er bæði félagsleg og líkamleg.
Líkamlega þjálfunin er fólgin í sjúkraþjálfun,
bæði einstaklings­ og hópþjálfun. Einnig
eru íþróttakennarar sem sinna hóptímum
í leikfimi og sundleikfimi ásamt öðrum
íþróttum.
Félagsleg endurhæfing er annars vegar
fólgin í því að taka þátt í félagsstarfi deildar
og hússins, hins vegar að vera í iðjuþjálfun.
Þjálfunin getur falið í sér handþjálfun vegna
gigtar eða að stunda ýmiss konar iðju eins og
tómstundir. Fræðsla er hluti af dagskránni. Í
henni er fjallað um byltuvarnir, hvernig megi
minnka byltuhættu heima fyrir, og áhrif lyfja
á t.d. jafnvægisskynið. Einnig um mikilvægi
virkni sem lið í að rjúfa félagslega einangrun
og efla trú á eigin áhrifamátt o.s.frv. Veitt er
aðstoð við að finna varanleg úrræði að útskrift
lokinni.
Fyrst um sinn fór allur okkar tími í að búa
til innra skipulag, búa til rútínu, stunda ­
töflur og skráningarblöð o.s.frv. Excel­skjölin
urðu mörg og notuð til að halda utan um
skráningu, tölfræði, tímana í sjúkra þjálfun,
hvern á að sækja hvenær fyrir leigu bílstjórana.
Það þurfti að fá húsgögn í stofuna, fara
í heimsóknir til Þorsteins Berg mann á
Skólavörðustígnum til að sækja kaffi bolla
og tilheyrandi, kaupa blóm og annað punt
til að gera stofuna heimilislega, og ekki má
gleyma teppunum góðu sem ylja gestum
deildarinnar í hvíldinni. Öllu þessu þurfti að
sinna milli þess sem við hlúðum að gest un um
okkar góðu en fjöldi þeirra jókst með hverri
viku. Fyrsta árið okkar 2009 voru gestir
deildarinnar rúmlega 80 en á ár inu 2010
voru þeir 314 í heildina. Okkur reikn ast til
að á árinu 2011 muni um 500 gestir sækja
dagendurhæfinguna heim.
Gullfoss stofa
Dagendurhæfingardeild Hrafnistu í Reykjavík fyrir eldri borgara