Skólavarðan - 01.10.2007, Blaðsíða 22

22
SKÓLAVARÐAN 7.TBL. 7. ÁRG. 2007
að við kennarar höfum ekki undirbúið
okkur nægilega vel undir að finna þá
hárréttu línu sem er milli kennslu og
þess sem kallast mætti meðferð, erum
sennilega smeyk eða óviljug að fara út úr
fræðsluhlutverkinu vegna þess að þjálfun
okkar beinist mest að því.
Þessi hárrétta lína fer reyndar eftir
aðstæðum – en lykilatriðið er þó að
margvíslegar áhyggjur nemenda eru
þess eðlis að ekki þarf sálfræðing til að
sinna þeim heldur eru þær oftar en ekki
tengdar náminu sem slíku og hvernig
persónuleg mál tengjast því. Allir sem
hafa sinnt leiðsögn við ritgerðar- og
rannsóknarverkefni og þeir sem hafa sinnt
leiðsögn við kennaranema á vettvangi
þekkja hversu mikilvægt er að kunna til
handleiðsluaðferða. Við hljótum hins vegar
að þurfa að leggja meiri áherslu á að kenna
kennurum að nota handleiðsluaðferðir
í almennu skólastarfi, ekki síst ef krafa
dagsins er einstaklingsmiðað nám. Svo
er annað mál og engan veginn óskylt
að við þurfum að hafa meiri aðgang
að sálfræðingum, félagsráðgjöfum,
námsráðgjöfum og öðrum sérfræðingum
í skólakerfinu.
...námsgreinarnar umhyggja
og uppeldi
Önnur spurning er sú hvort umhyggjan
ætti að vera sérstök námsgrein. Og er
lífsleiknin ekki slík námsgrein að einhverju
leyti? Hollendingar hafa sérstaka náms-
grein sem heitir Verzorging sem þýða
má umhyggja. Markmið hennar er að
sérhver einstaklingur sem er orðinn átján
ára geti séð um sig sjálfur – hún er bæði
heimspekilegs og hagnýts eðlis (Schreuder,
1999). Mér finnst að ýmislegt megi af þessu
uppleggi læra – þótt ég haldi reyndar að
samfélagsfræðin íslenska eða heimilis-,
fjölskyldu- og samskiptafræðin eins og
Martin leggur hana upp sé heppilegasti
vettvangurinn. Lífsleiknin ætti að falla inn
í þennan stóra pakka.
Og hvað með þá hugmynd að börn og
unglingar læri uppeldisfræði? Getur verið
að það sem við kennum þriggja ára eða
þrettán ára dreng eða stúlkum á því sviði
nýtist þessum einstaklingi við uppeldi eigin
barna á fullorðinsárum? Getum við vitað
hvort verður gagn af slíkri kennslu? Vitum
við hvort líffræðin eða eðlisvísindin sem
við kennum gagnast á fullorðinsárum?
Næstum allir eiga eftir að umgangast
börn á fullorðinsárum, ef ekki eigin börn,
þá börn annars fólks sem kennarar, nú eða
eiga frændsystkini. – Ég er kannski farinn
að rugla saman framtíðarhagsmunum og
umhyggju í núinu. Þetta væri náttúrlega
þrælskemmtileg ósamkvæmni ef þetta
væri fyrirlestur í rökfræðiprófi! Kjarni
málsins er sá að móðurlegri umhyggju
núsins er ekki stefnt gegn því að hugsa um
framtíðarvelferð.
...áströlsk dæmisaga og
hafragrautur
Eru íslenskir kennarar eitthvað að pæla
í umhyggjunni? Já, alveg örugglega en
halda þeim pælingum ekki endilega mikið
á lofti. Kannski er það af því að það er
ekki flott í samfélagi sem er þjakað af
kröfum um árangur. Kannski er það af því
að einhverjir óttast að umhyggjusemi leiði
af sér litlar námskröfur. En er það svo að
umhyggja leiði af sér litlar námskröfur?
Ég er með ástralska dæmisögu: Bob
Lingard og félagar hans rannsökuðu
skólastarf í Queensland í Ástralíu í
umfangsmikilli rannsókn. Eitt af þeim
atriðum sem þau fundu og töldu
áhyggjuefni var pedagogies of indiff-
erence – kennsluhættir eða skólastarf
áhugaleysis. Slík kennsla einkenndist
af litlum námskröfum til nemenda,
annarra en þeirra sem stunduðu námið
fyrirhafnarlaust, en líka skeytingarleysi um
velferð nemendanna. Ég hef hins vegar
ekki kafað nægilega djúpt í rannsókn
þeirra til að vita hvort einhver skóli gaf
nemendunum hafragraut á morgnana eins
og ég tel vera íslenskt fyrirmyndardæmi
um umhyggju sem í raun og veru sameinar
áhuga á líkamlegri velferð og náminu.
Lingard og félagar nota hugtakið socially
just pedagogy sem mætti sennilega þýða
sem sanngjörn kennsla eða skólastarf
byggt á félagslegu réttlæti (Lingard o.fl.,
2003; Hayes o.fl., 2006).
Ingólfur Ásgeir Jóhannesson
Höfundur er prófessor við kennaradeild
Háskólans á Akureyri
Skólaskrifstofa
S E LT J A R N A R N E S B Æ R
A
ug
l.
Þó
rh
.
22
00
.3
89
Grunnskóli Seltjarnarness
Mýrarhúsaskóli – Valhúsaskóli
www.grunnskoli.is
Á Seltjarnarnesi eru um 640 nemendur í
heildstæðum grunnskóla. Skólinn er rekinn
í tveimur starfstöðvum; Mýrarhúsaskóla fyrir
nemendur í 1. - 6. bekk og Valhúsaskóla
fyrir nemendur í 7. - 10. bekk.
Skólaskjól er lengd viðvera fyrir nemendur
í 1. - 4. bekk í Mýrarhúsaskóla.
Laun eru greidd samkvæmt kjarasamningum
viðkomandi stéttarfélags.
Laus eru til umsóknar
eftirfarandi störf
Umsjónarkennari á miðstig óskast til
starfa frá áramótum vegna forfalla.
Upplýsingar/umsókn:
Ólína Thoroddsen, aðstoðarskólastjóri.
Sími 5959 200.
olina@seltjarnarnes.is
Stuðningsfulltrúi til starfa með fötluðum
nemendum á miðstigi.
Upplýsingar/umsókn:
Edda Óskarsdóttir.
Sími 5959 200.
eddao@seltjarnarnes.is
Kennari í náttúrufræði á unglingastigi
vegna tímabundinna forfalla.
Upplýsingar/umsókn:
Baldur Pálsson, aðstoðarskólastjóri.
Sími 5959 250.
baldur@seltjarnarnes.is
MÁLÞING KHÍ: INGÓLFUR ÁSGEIR JÓHANNESSON