Skólavarðan - 01.10.2007, Page 28

28
RANNUNG
SKÓLAVARÐAN 7.TBL. 7. ÁRG. 2007
Rannsóknarstofu í menntunarfræðum
ungra barna (RannUng) var komið á
laggirnar síðastliðið vor. Aðalmarkmið
rannsóknarstofunnar er að auka og
efla rannsóknir á menntun og uppeldi
ungra barna og vera vettvangur fræða-
þróunar á því sviði. Í þessu skyni er
henni ætlað að eiga frumkvæði að og
sinna rannsóknum, miðla þekkingu og
kynna niðurstöður rannsókna á sviðinu
m.a. með útgáfu fræðigreina og
fræðirita og með fyrirlestrahaldi. Auk
menntamálaráðuneytis eru samstarfs-
og stuðningsaðilar rannsóknarstof-
unnar Kennarasamband Íslands,
Reykjavíkurborg og Umboðsmaður
barna. Rannsóknarstofan hefur aðsetur
í Kennaraháskólanum og henni veitir
forstöðu Jóhanna Einarsdóttir prófessor
við skólann.
Jóhanna er jafnframt höfundur fyrstu
bókarinnar sem RannUng gefur út, í sam-
vinnu við Háskólaútgáfuna. Bókin ber
titilinn Lítil börn með skólatöskur og fjallar
um menntun ungra barna á fyrsta áratug
21. aldar. Í bókinni dregur Jóhanna saman
niðurstöður rannsókna sinna undanfarinn
áratug og bætir ýmsu við s.s. umfjöllun
um forvitnilegar rannsóknir annarra
fræðimanna á þessu sviði. „Hugmyndin
var að taka þetta efni saman og búa það
út þannig að það væri sem aðgengilegast
fyrir kennara, kennaranema og aðra
áhugasama,“ segir Jóhanna. „Ég fjalla um
leikskóla og fyrstu bekki grunnskóla, tengsl
skólastiganna og breytingar á lífi barna
þegar þau fara á milli þeirra.“ Leikskóli og
grunnskóli byggja á ólíkri hugmyndafræði
og hefðum og Jóhanna skoðar þetta
hvorttveggja ásamt því að rýna í sögu og
starfshætti og kennsluaðferðir. Einnig er
staldrað við sjónarmið barna, foreldra og
kennara til skólastarfsins.
Í formála bókarinnar Lítil börn með
skólatöskur segir meðal annars: „Ólíkt því
sem áður var eru nú flest íslensk börn frá
þriggja ára aldri í leikskólum og börnum
frá 0–2 ára í leikskólum hefur fjölgað ár
frá ári. Fyrir 1990 voru nær eingöngu börn
námsmanna og einstæðra foreldra lengur
en hálfan daginn í leikskóla en 2004 voru
yfir 70% barna á aldrinum 3–5 ára skráð
lengur en 7 klukkustundir á dag í leikskóla
og 30% barna tveggja ára og yngri.“
Þetta er mikil samfélagsleg breyting sem
ekki hefur verið rannsökuð sem skyldi og
bók Jóhönnu er þarft framlag til þeirrar
umræðu. Í bók hennar gætir víða nýrra og
nýlegra hugmynda sem þegar eru farnar
að endurspeglast í skólastarfi og hverfast
um lýðræði, þátttöku, virkni og eflingu.
Flókið fjölmenningarsamfélag og líf sem
er breytingum undirorpið sprettur fram
af síðum bókarinnar en þó fyrst og fremst
hlustun á og umhyggja fyrir skoðunum og
tilfinningum barnsins.
RannUng er með margt á prjónunum
og nefna má tvær stórar rannsóknir, annars
vegar um viðhorf barna til skólastarfs en
henni stýrir Jóhanna Einarsdóttir og hins
vegar um viðhorf og starf kennara ungra
barna en þeirri rannsókn stýra Jóhanna
Einarsdóttir og Arna Jónsdóttir. Báðar
rannsóknir miða við börn og kennara
barna frá upphafi skólagöngu til átta ára
aldurs. Þá ber þess að geta að í apríl nk.
verður haldin ráðstefna á vegum RannUng
og Reykjavíkurborgar undir yfirskriftinni
Raddir barna.
keg
LÍTIL BÖRN MEÐ SKÓLATÖSKUR,
KAFLASKIPTING
Inngangur
Skipulag leikskóla og grunnskóla
Starfshættir í leikskólum og grunnskólum
Tengsl skólastiganna
Kenningar
Rannsóknir á tengslum skólastiganna
Leiðir til að tengja skólastigin
Viðhorf barna
Viðhorf foreldra
Á leið úr leikskóla í grunnskóla
Einn með osti, takk
Bls. 172: „Ef þróunin heldur áfram á þessari braut má leiða líkur að því að smám
saman verði farið að skipuleggja kennslustundir í leikskólum, formleg lestrar- og
stærðfræðikennsla færist neðar og dregið verði úr áherslu á leik. Judith Wagner (2005)
talar um það sem hún kallar í þessu samhengi Hamborgarlögmálið og vísar til þess að
Norðurlandabúar eru áratug eða tveimur á eftir Bandaríkjamönnum og Bretum hvað ýmsa
miður æskilega þætti varðar. Hún líkir alþjóðlegum áhrifum á norræna skóla við útbreiðslu
hamborgarastaða á Strikinu í Kaupmannahöfn.“
Fyrsta bókin komin út á vegum RannUng
og margt fleira spennandi á döfinni
JuliAnna Kunzler, fimm ára, mætir
fyrsta daginn í grunnskólann. Myndina
tók Bob Donaldson árið 2002 og við
fundum hana á www.post-gazette.
com/lifestyle/20021229yearpic5p9.asp