Skólavarðan - 01.12.2008, Page 24

24
SKÓLAVARÐAN 7.TBL. 8. ÁRG. 2008
PISTILL, bæKUR
Þau hjónin Margrét Þ. Jóelsdóttir kennari
og Stephen Fairbairn grafískur hönnuður
eru samhent hjón sem kynntust í listinni
og vinna saman að gerð fjölmargra og
margvíslegra listaverka. Eitt nýjasta verkið
er barnabókin Úti í myrkrinu sem Stephen
myndlýsti og Margrét skrifaði.

Það er alltaf gaman að kynna bækur eftir
kennara og Skólavarðan má til að vekja
athygli á þessari frábæru bók um strákinn
Nóa sem heyrir undarleg hljóð úr garðinum
og verður að kanna málið þótt hann sé
hræddur, af því hljóðin hljóma eins og
þau komi frá einhverjum sem líður ekki
vel. Þetta er margræð saga fyrir utan að
vera falleg og eiguleg bók, þarna er talað
um ótta, hjálpsemi og djúpa skynjun á og
samkennd með náttúrlegum fyrirbærum.
Bækurnar eru báðar vel til þess fallnar að
Þegar ég var að læra sálfræði í Danmörku
kynntist ég merkilegu hugtaki: „Fíflabarn“.
Danir nota orðið um börn sem verða að
manni og lifa góðu lífi á fullorðinsárum
þrátt fyrir uppeldisaðstæður sem eru svo
herfilegar að með réttu ætti barnið að enda í
ræsinu líkt og foreldrarnir. Þetta er auðvitað
myndlíking, það er verið að líkja barninu við
fífil, en eins og allir vita sem einhvern tíma
hafa komið nálægt garðyrkju þarf fífillinn
ekki mikla næringu eða jarðveg og sprettur
stundum upp úr svörtu malbiki þar sem
ekkert ætti að geta gróið.
Danskinum fannst áhugavert hvað
einkenndi fíflabörnin og vildi auðvitað
komast að því af hverju þau hefðu náð að
rífa sig upp úr þeirri eymd sem var í kringum
þau á uppvaxtarárunum. Ekki man ég lengur
nákvæmlega innihald greinanna sem ég las
um fíflabörnin, en það voru einkum tvö atriði
sem einkenndu þau. Í fyrsta lagi voru þau
öll frekar viðkunnanleg og áttu auðvelt með
að kynnast fólki og í öðru lagi hafði einhver
tekið að sér að vera í uppeldishlutverki
gagnvart þeim og þannig veitt þeim þá hlýju,
nærgætni og ástúð sem foreldrarnir voru
ófærir um að veita þeim.
Ég hef verið sálfræðingur það lengi að ég
hef kynnst þeim nokkrum, fíflabörnunum
á Suðurnesjum sem urðu að manni. Þegar
ég hef hitt þá af fíflunum mínum sem
eru orðnir fullorðnir og vegnar vel, hef ég
samviskusamlega spurt þá hvað hafi orðið
þess valdandi að þeir urðu að manni? Svör
þeirra staðfesta rannsóknir Dananna en
leiða annað mjög áhugavert í ljós, nefnilega
að kennarar virðast vera mjög áhugasamir
um fíflarækt. Næstum allir fíflar sem ég
hef hitt hafa nefnt kennara sem bjargvætt
sinn. Setningar eins og „Gísli Torfa hafði
alltaf trú á mér og þess vegna hélt ég áfram
í námi“ eða: „Þegar ég var kominn í slæman
félagsskap talaði Villi Ketils alvarlega við
mig. Hann ræddi síðan reglulega við mig í
kjölfarið og það varð til þess að ég sneri við
blaðinu.“ Svona setningar hef ég oft heyrt.
Ég nefni nöfn þessara gengnu heiðursmanna
til að votta þeim virðingu mína en ég
gæti allt eins nefnt nöfn kennara í FS og
hverjum einasta grunnskóla í Reykjanesbæ,
Garðinum, Sandgerði eða Vogum því ég hef
margoft orðið vitni að því að kennarar hafa
bjargað fíflabörnum eða bara á réttum tíma
stutt við bakið á nemendum sem þurftu á
því að halda. Ég hef líka rekið mig á það
að þeir kennarar sem rækta fíflana eru
yfirleitt alltaf afburðakennarar. Nemendum
þeirra líður vel og þeir standa sig vel í námi.
Það virðist nefnilega vera þannig að ein af
meginforsendum þess að nemendur nái
árangri sé að þeim líði vel í skólanum.
Gylfi Jón Gylfason
Höfundur er yfirsálfræðingur á Fræðsluskrifstofu
Reykjanesbæjar.
Ljósmynd: Vilhjálmur Ingi Vilhjálmsson
-Hljóðin koma örugglega úr garðinum. Það er eins og einhverjum líði alls
ekki vel, hugsar Nói. Hann verður að fara út í garð og athuga þetta. Nói
flýtir sér í fötin en finnur ekki annan sokkinn. Það er enginn tími til að leita
að honum. Hann tekur vasaljósið sem hann geymir alltaf á náttborðinu og
læðist fram á gang.
Ræktar þú fífla?
vera notaðar í lífsleikni og umhverfismennt,
á skólasafni og í bekkjarsamræðum með
elstu leikskólanemendum og yngstu grunn-
skólanemendum.
Þau Margrét og Stephen nota umhverfi
sem þau þekkja sem efnivið í bækur sínar,
núna er það garðurinn þeirra og í fyrri
bók, Nonnikonni og kúlurnar, var það
sumarbústaður þeirra hjóna og umhverfi
hans. Þetta gefur bókunum hlýlegt yfirbragð
og lesanda tilfinningu fyrir mikilli nánd við
viðfangsefnið. Það er auðvelt að gleyma
sér yfir sögunum um Nóa og Nonnakonna,
látlausar léttleikandi bækur án predikunar
um stór og mikilvæg málefni.
Úti í myrkrinu
Kennarar virðast vera mjög
áhugasamir um fíflarækt