Skólavarðan - 15.01.2001, Blaðsíða 7

Pist lar
9
Í nýrri aðalnámskrá fyrir framhaldsskóla er
nánast ekkert fjallað um þessa braut. Það er
því á höndum hvers skóla fyrir sig að skipu-
leggja hana og bera fulltrúar menntamála-
ráðuneytisins því við að besta þekkingin á
þessum málum sé innan skólanna sjálfra.
Flestir skólamenn eru þó sammála um að
betra hefði verið að fá skýrari línur um
hvernig almenna brautin eigi að líta út
til að forðast ósamræmi milli skóla
eins og það hvort námið sé metið inn á
aðrar brautir eða einingarnar séu bara
„plateiningar“.
Síðastliðið haust fór af stað vett-
vangsnám fyrir kennara á almennri náms-
braut á vegum Endurmenntunarstofnunar
H.Í. Námið á að vera stuðningur við mótun
og þróun brautarinnar og er því ætlað kenn-
urum í þeim framhaldsskólum sem þegar eru
byrjaðir að skipuleggja eða bjóða upp á slíka
braut. Níu skólar sóttu um en sjö komust að
og eru þrír til sjö kennarar frá hverjum
þeirra. Boðið verður upp á slíkt nám aftur
næsta vetur og oftar ef þörf verður á. Námið
nær yfir allan veturinn, er í heild 80 klst. og
gefur fjórar einingar. Það byggist upp á
fimm tveggja daga lotum en þess á milli
vinna þátttakendur að þróun brautarinnar
innan hvers skóla fyrir sig. Á haustönn voru
tvær lotur og verða loturnar þrjár á vorönn.
Í hverri lotu eru bæði fyrirlestrar og um-
ræður. Helstu spurningarnar sem velt er
upp eru; hvernig á að skipuleggja námið,
hvaða nemendur eiga að vera í því, hvað á
að kenna og hvernig, hvernig á umsjón og
aðhald nemenda að vera og hvað tekur við
að náminu loknu? Meðal þeirra fyrirlesara
sem þegar hafa komið eru Elna Katrín
Jónsdóttir KÍ og Ólafur Jónsson frá
menntamálaráðuneytinu sem fjölluðu um
nýja menntastefnu, Gerður Óskarsdóttir
fjallaði um rannsókn sína á kröfum atvinnu-
lífsins til menntunar, Oddur Albertsson frá
Lýðskólanum fjallaði um óhefðbundið
skólastarf og fulltrúar Menntasmiðju
kvenna á Akureyri fjölluðu einnig um
óhefðbundið skólastarf og nemendur með
lélegt sjálfsmat. Síðar verður m.a. fjallað
um fjölgreindarkenningu Gardners og lífs-
leikni. Að auki hafa þátttakendur námsins
kynnt skipulag brautarinnar í sínum skólum
og leitað verður í smiðju annarra skóla sem
þegar hafa almenna námsbraut því vissulega
er það rétt hjá fulltrúum menntamálaráðu-
neytisins að mesta og besta þekkingin er
innan skólanna sjálfra.
Hrönn Hilmarsdóttir
Höfundur er framhaldsskólakennari og
umsjónarmaður námskeiðsins.
Námskeiðið heitir: Vettvangsnám fyrir
kennara áalmennri námsbraut.
1. Samráð
Ég þekki konu sem skildi hugtakið nem-
endalýðræði og kunni að beita því í fé-
lagsmiðstöð þar sem hún vann, en mikil-
vægt er, að hennar mati, að kenna ung-
lingum að tjá sig, beita rökum og að
verða sammála um til dæmis um reglur
sem þeir vilja að hópurinn fari eftir.
Henni gekk mjög vel í þessu starfi.
Ég hef rætt við konu sem vill kenna
krökkum að vera virkir þátttakendur í lýð-
ræðinu og benda þeim á færar leiðir til áhrifa, vegna þess að skólastjórar og kenn-
arar falla of oft í þá freistingu að ráða öllu sjálfir. Ég spurði hana: „Á til dæmis að
hafa samráð við nemendur þegar skólareglur eru samdar til að þeir geti sjálfir fjall-
að um réttindi sín og skyldur?“ Hún svaraði: „Börn vilja ramma til að starfa í og ef
þau eru með í að búa hann til virða þau hann. Þau þurfa að læra hvernig samráð í
lýðræðisríki fer fram.”
Stuttu síðar frétti ég af skóla þar sem skólastjóri og kennarar höfðu nýlega samið
og samþykkt agareglur fyrir nemendur sína. Án umræðu við aðra, án samráðs við
foreldra og hópinn sem reglurnar eru um.
2. Einmana börn.
Ég þekki stúlku sem hefur tvisvar orðið fyrir því að missa vinkonu - yfir til
annarrar. Vinkonurnar hafa verið numdar á brott úr lífi hennar.
Mér finnst þetta hryggilegt en um leið áhugavert vegna þess að sama
hegðunarmynstrið birtist með tveggja ára bili. Hún átti bestu vinkonu og þær
undu sér saman öllum stundum. Svo bættist sú þriðja við og sú kunni að hvísla í
eyru og segja: „Talaðu við mig í einrúmi”, „talaðu við mig undir fjögur augu”.
Sú þriðja fór að panta vinkonu stúlkunnar fyrirfram og setti skilyrði fyrir samvist-
um. „Geturu leikið við mig eftir skóla á morgun og líka hinn, bara við tvær?”
Stúlkan sem ég þekki var útilokuð. Hún var berskjölduð fyrir hegðun og hugsun
sem hún þekkti ekki. Smátt og smátt missti hún alveg sambandið við bestu vinkonu
sína. Heilt skólaár var hún einmana í skólanum.
Næsta skólaár gekk betur. Hún náði góðu sambandi við aðra stúlku sem varð
hjartnæm vinkona. Þær voru góðar saman, áttu skap saman og allt gekk vel, en
hlutverk þriðju stúlkunnar bættist svo við.
Stúlka sem var stundum með þeim fór að setja skilyrði: „Talaðu við mig í ein-
rúmi”, „talaðu við mig undir fjögur augu”. „Geturu verið með mér á morgun og
hinn, eftir skóla, bara við tvær?”. Og þetta heppnaðist, stúlkan sem ég þekki var
aftur útilokuð og vinkona hennar ekki nógu sterk til að átta sig áður en hún var
numin á brott.
Gunnar Hersveinn
Höfundur er heimspekingur og blaðamaður
Tvær örsögur fyrir
skólafólk
Ges
task
r i f
Samkvæmt nýjum framhaldsskóla-
lögum eiga allir framhaldsskólar
landsins að bjóða upp á almenna
námsbraut. Brautin er hugsuð fyrir ó-
ráðna nemendur og þá sem ekki hafa
náð tilskyldum árangri í grunnskóla
til að komast inn á aðrar brautir
framhaldsskólans.
Vettvangsnám fyrir
kennara á almennri námsbraut