Skólavarðan - 15.01.2001, Blaðsíða 11

Rannsókn
13
um og nemendum til góða. Í rannsókninni
var notaður hátalari á stærð við skókassa
(Anchor 100N), barmborinn míkrafónn,
sendir og móttakari. Samtals kostaði kerfið í
kringum 65.000 krónur. Þátttakendur voru
33 kennarar (í grunnskóla, mennta- og há-
skóla) og 791 nemandi á aldrinum 6 - 20 ára.
Rannsóknin var tvíþætt:
• Rödd kennarans var tekin upp með og án
magnarakerfis til að sjá hvort það breytti
einhverju um í tíðni (Hz) og styrk (dB)
raddarinnar.
• Kennararnir prófuðu þráðlausa kerfið í
nokkra tíma áður en þeir svöruðu tveim
spurningalistum. Annar var um hvort og
þá hvenær kennarar fyndu fyrir fyrrgreind-
um óþægindaeinkennum í hálsi. Hinn var
um álit kennara á kostum og göllum þess að
nota þráðlaust magnarakerfi í kennslu.
Nemendur fengu svipaðan spurningalista
um kosti og galla hljóðkerfis.
Niðurstöður.
Niðurstöður úr mælingum á tíðni og styrk
raddar sýndu svo að ekki varð um villst að
magnarakerfi dregur úr álagi á rödd.
Samkvæmt niðurstöðum úr spurninga-
listum fann um þriðjungur kennaranna fyr-
ir alvarlegum einkennum raddþreytu eins
og hæsi án kvefs, raddbresti og kökktilfinn-
ingu í hálsi. Helmingur kennaranna fann
fyrir raddþreytu við upplestur og söng og
rúmur þriðjungur fann fyrir raddþreytu í
samræðum. Fimmtungur kennaranna sagð-
ist hafa þurft að taka sér veikindaleyfi vegna
þess að röddin gaf sig.
Lokaorð
Samkvæmt þessum niðurstöðum er ljóst
að hljóðkerfi í skólastofum er vænlegur
kostur bæði fyrir nemendur og kennara.
Það sem vekur helst athygli við þessar nið-
urstöður er að þær sýna að hljóðkerfið virk-
aði mjög vel þrátt fyrir að hér væri um að
ræða bæði ódýr tæki og vankunnáttu kenn-
ara í að stilla mögnun rétt.
Röddin er atvinnutæki sem kennarar
leigja viðkomandi yfirvöldum. Þótt það sé
kannski ekki lagaleg skylda þá er það að
minnsta kosti siðferðileg skylda hvers sem
tekur eitthvað á leigu að skila því ekki í
verra ástandi en við var tekið. Akureyrarbær
hefur sýnt mikinn skilning á þessu, bæði
með því að styrkja þessa rannsókn og að
styrkja kennara til að leita sér hjálpar hjá
talmeinafræðingi.
En það er ekki nóg að byrgja brunninn eft-
ir að barnið er dottið ofan í. Það þarf að búa
rödd kennarans sem best undir átökin, sem
fylgir því að tala í skólastofum, með því að
kenna honum undirstöðuatriði raddmyndun-
ar áður en hann fer út í kennslu. Hér hefur
Háskólinn á Akureyri sýnt skilning með því
að bjóða verðandi kennurum/leikskólakenn-
urum upp á fræðslu um rödd, raddbeitingu í
framsögn og raddvernd.
Það er deginum ljósara að búa þarf miklu
betur að rödd kennara í skólastofu svo hún
haldist óskemmd. Fjarlægð milli kennara og
nemenda, hávaði, slæmur hljómburður, þurrt
og innistaðið loft stuðlar allt að misbeitingu
raddar. Rödd kennarans verður að vera í því
ástandi að nemendur geti heyrt það sem
hann hefur fram að færa. Í því er kennslan
fólgin. Geti hljóðkerfi leyst þennan vanda að
mestu leyti er það ódýr kostur þar sem gott
kerfi kostar á bilinu 70 - til 90.000 kr.
Valdís Jónsdóttir
Höfundur er talmeinafræðingur og
starfar á Akureyri.
Lengri gerð greinar er á heimasíðu KÍ.
Sá munur sem ég finn mest fyrir eftir að ég fór að nota magn-
arakerfið, fyrir utan að vera ekki jafnþreytt í röddinni og líkaman-
um öllum, er að það tekur styttri tíma að koma krökkunum að
verki í upphafi tímans og einnig að koma á ró í bekknum þegar
þeir hafa misst sig í spjall. Það er auðveldara að halda uppi aga
þar sem allir heyra í mér þegar ég segi hlutina í fyrsta skipti í
stað þess að þurfa að margbiðja alla um að þagna og hlusta
áður en ég get hafið mál mitt. Af þessu leiðir að ég kemst yfir
meira efni en áður því ég þarf ekki að eyða jafnmiklum tíma í að
koma á ró í bekknum.
Þess má geta að ef ég gleymi að setja á mig hljóðnemann og
byrja að kenna án hans er ég ekki búin að segja nema örfáar
setningar þegar einhver minnist á að ég sé ekki tengd og hann
heyri ekki nógu vel í mér. Samt er ég eini kennarinn í skólanum
sem nota þennan útbúnað. Nemendur eru búnir að venjast því
að heyra svona vel í mér og kvarta þegar svo er ekki.
Björk Pálmadóttir
33 kennarar svöruðu spurningum um kosti og galla hljóðkerfis og 528 nemendur
á aldrinum tíu ára til háskólanema. Nokkrar spurninganna og svör við þeim eru
birtar hér en í heild sinni með greininni í heild á heimasíðu KÍ.
Kennarar:
Já Nei Veit ekki Svara ekki
Eru kostir við að kennari noti magnarakerfi? 91% 0 9%
Er léttara að tala? 97% 0 3%
Finnst þér nemendur fylgjast betur með? 94% 3% 3% 0
Talar þú meira þegar þú ert með magnarakerfi? 91% 3% 3% 3%
Nemendur:
Já Nei
Eru kostir við að kennari noti magnarakerfi? 83 % 17%
Er léttara að hlusta þegar kennari
notar magnarakerfi? 84% 16%
Finnst þér auðveldara að fylgjast með þegar
kennari notar magnarakerfi? 77% 23%
127 nemendur á aldrinum 6 - 9 ára fengu spurningarnar:
a) Hvernig finnst þér að kennarinn þinn noti svona hljóðkerfi?
b) Hvers vegna?
Yfir 95% barnanna svöruðu að þau heyrðu betur til kennarans.
Reynsla eins kennara af notkun hljóðkerfis