Skólavarðan - 15.01.2001, Síða 25

Þvert gegn því sem búast hefði mátt við
kom aldrei brestur í samstöðu félagsmanna
Félags framhaldsskólakennara allar þessar
átta vikur sem verkfallið stóð.
Jafnvel sú staðreynd að jólin sjálf,
eyðsluhátíð ársins, lenti inni í
verkfallinu nægði ekki til að veikja
samstöðuna. Og félagar okkar úti
á landi, sem voru ekki í sama dag-
lega sambandinu við viðræðu-
nefndina og við hér fyrir sunnan
sendu hvatningarorð og brýningar
um að láta ekki deigan síga. „Við
förum ekki inn í skólana aftur fyrr en við
erum búin að fá leiðréttingu okkar mála og
mannsæmandi laun fyrir eðlilega kennslu“;
þannig voru skilaboðin sem við fengum
frá félögum okkar. Þessi skilaboð voru
ómetanleg.
Ég segi það satt, mín eðla þjóð, ég er
stoltur af því að vera framhaldsskólakenn-
ari. Mér hefur alltaf þótt það skemmtilegt;
sú staðreynd hefur örugglega haldið fleir-
um en mér í þessu starfi árum saman. En
eftir þessa átta vikna reynslu er ég stoltur;
stoltur af félögum mínum sem stóðu eins
og klettur við bakið á þeim sem stóðu í
hinu daglega amstri, og ekki síður er ég
stoltur af forystunni sem lét ekki bugast í
þeim þrýstingi sem á henni var heldur hélt
því striki sem tekið hafði verið í upphafi
ferðar.
Menntamálaráðherrann stimplaði
sig út
Það fer ekki hjá því, við aðstæður eins og
þær sem sköpuðust í verkfalli framhalds-
skólakennara að maður velti vöngum yfir
þeim örlögum skólakerfisins að yfir það
skuli settur ráðherra sem skortir allan
metnað fyrir hönd þeirra stofnana sem
honum er falin ábyrgð á.
Menntamálaráðherra sem hefur faglegan
metnað fyrir hönd skólanna — á öllum
skólastigum — tekur höndum saman við
stjórnendur og starfsmenn þessara stofnana
og gengur fram í að halda málstað þeirra
fram til hagsbóta fyrir þá sem allt málið
snýst um, nemendur. Slíkur ráðherra lætur
ekki pólitískar trúarsetningar leiða sig
blindandi í ógöngur heldur hefur að leiðar-
ljósi hag skólastarfsins. Hann stendur vörð
um hagsmuni nemenda með því að tryggja
skólunum það starfsumhverfi sem þeir
þarfnast til að geta starfað eins og nauðsyn-
legt er. Launakjör sem laða að kennara eru
hluti þessa starfsumhverfis og það ætti að
vera metnaðarmál þess ráðherra sem með
málaflokkinn fer að starfsmenn hans séu
svo vel launaðir að þeir þurfi ekki að vinna
tvöfalda vinnu tila ð hafa í sig og á.
Því miður höfum við ekki svona mennta-
málaráðherra. Björn Bjarnason stimplaði
sig út í upphafi kjaradeilunnar. Það sjaldan
hann tjáði sig um málið voru það röksemdir
fjármálaráðherrans sem af vörum hrutu;
hann ræddi aldrei um hagsmuni skólanna
sem stofnana, aldrei um áhrif launastefnu
ríkisins gagnvart kennurum á mannahald í
skólum og þar með áhrif hennar á hags-
muni nemenda. Í stuttu máli sagt: Hann
kom aldrei fram sem fulltrúi skólanna.
Hann hafði ekki annað til málanna að
leggja en að ekki þýddi að leita til hans um
stuðning við málstað kennara. Hann
stimplaði sig í raun og veru út úr deilunni,
sjálfur menntamálaráðherrann.
Einn ráðherra eða tveir?
Hér vaknar sú hugsun hvort það væri
ekki vænlegra fyrir skólamál á Íslandi að
hlutverki menntamálaráðherra væri skipt í
tvennt, milli tveggja manna; skólamál ann-
ars vegar og menningarmál hins vegar?
Gæti það haft áhrif í kjaradeilu framhalds-
skólakennara ef starfandi væri skólamála-
ráðherra (eða kennslumálaráðherra), ein-
hver sem hægt væri að ræða við á faglegum
forsendum? Sem hefði bæði skilning og vit
á skóla- og menntunarmálum og metnað
fyrir hönd menntastofnana landsins.og tæki
afstöðu til mála á þeim forsendum?
Auðvitað er það ekkert sjálfgefið. En það
hlýtur að vera einhver ástæða til þess að
víðast hvar í nágrannalöndum okkar er sér-
stakur skólamálaráðherra. Ég geng
að vísu út frá því að sá sem tekur
að sér ráðherradóm geri það af á-
huga á þeim málaflokki sem hann
þar með stýrir; hann sé í fyrsta lagi
ekki eingöngu settur yfir hann í
verðlaunaskyni fyrir pólitískan
dugnað og í öðru lagi að hann sé
ekki aðeins að leita sér að uppfyll-
ingu pólitísks metnaðar og nýs
kafla í væntanlegri ævisögu. Hann sumsé
hafi á því ríkulegan áhuga að vinna í þágu
skólastarfs í landinu og verði þannig raun-
verulegur fagráðherra skólamála á Íslandi.
Nú fer auðvitað einhver að hlæja og segir
sem svo að svona vangaveltur sýni best að
ég ætti að gera sem minnst af því að velta
vöngum yfir svo flóknum málefnum. Segir
sem svo að hér á landi séu menn einfaldlega
settir í ráðherraembætti vegna þess að þeir
séu á réttum stað í réttum flokki á réttum
tíma. Án tillits til áhuga, getu, vilja eða
menntunar. Svo einfalt sé það nú og
ástæðulaust að eyða löngum tíma í útópísk-
ar pælingar um svo augljós mál.
En þá segi ég og þykist góður að þess séu
í raun og veru dæmi að ráðherrar þurfi að
hafa ákveðna menntun til að gegna tiltekn-
um ráðherraembættum. Til dæmis embætti
dómsmálaráðherra. Skammtímaminni mitt
er að vísu dulítið gloppótt en ég man ekki í
augnablikinu eftir öðru en að sá hafi alltaf
verið lögfræðilærður. Eðlilega. Hvers vegna
ætti þá ekki að koma á þeirri reglu að þeir
sem öðrum ráðherraembættum gegna hafi
faglega innsýn í þá málaflokka sem þeim er
gert að hafa yfirumsjón með
Ég geri það því hér með að tillögu minni
að framvegis verði við stjórnarmyndanir
skipaður sérstakur ráðherra skólamála og
beini því jafnframt til þeirra er málið varðar
að sá sem það starf hlýtur hafi faglegar for-
sendur til starfans.
Haukur Már Haraldsson
Höfundur er kennari við Upplýsinga- og
fjölmiðlabraut Iðnskólans í Reykjavík.
Hann hefur kennt þar síðan haustið 1985
og lauk prófi frá KHÍ vorið 1990. Haukur
Már er kvæntur og fimm barna faðir.
Seinni helmingur greinar er á heimasíðu KÍ.
Vangaveltur að loknu verkfalli
Sérstakur ráðherra skólamála
30
Maður velti vöngum yfir þeim
örlögum skólakerfisins að yfir það
skuli settur ráðherra sem skortir
allan metnað fyrir hönd þeirra
stofnana sem honum er
falin ábyrgð á.
Smiðshöggið
Það er mannbætandi að fara í verkfall.
Að minnsta kosti hollt fyrir samstöðu,
samheldni og félagslega sýn. Það kom
í ljós í nýliðnum átökum okkar fram-
haldsskólakennara við ríkið.