Skólavarðan - 01.12.2011, Blaðsíða 18

18
Skólavarðan 3.tbl. 2011
Leik-, grunn- og framhaldsskólar hafa einnig verið duglegir að koma
þessum þætti inn í sínar námskrár í ríkara mæli. En síðan er stóra
spurningin hvernig þessu hefur verið fylgt eftir, er markmiðunum
framfylgt? Systurnar Anna Þórdís Heiðberg og Kristrún M. Heið-
berg (sem kemur einnig við sögu fyrr í þessu blaði), eru í meistara-
námi í kennslufræðum framhaldsskóla við Menntavísindasvið Háskóla
Íslands, skrifuðu nýlega ritgerð í námi sínu við skólann sem ber heitið
„Þáttur félagsfærni í námskrá og kennslu,“ þar sem þær kanna hvernig
þessum málum er háttað í grunnskólum.
Anna og Kristrún eru með ólíkan námsferil að baki. Kristrún er með
B.A. gráðu í stjórnmálafræði og blaðamennsku og Anna með B.A.
gráðu í félagsfræði. Anna hafði starfað við kennslu í nokkur ár og
Kristrún sem blaðamaður í langan tíma þegar þær ákváðu að skella sér
í kennsluréttindanámið, sem þær höfðu lengi haft augastað á. Í fram-
haldi af því fóru þær í meistaranámið. Þær segja það hafa gengið vel að
takast saman á við námið. „Við erum báðar með heimili og börn og
höfum unnið mikið í náminu þegar börnin hafa verið sofnuð á kvöldin
og ró færst yfir,“ segir Anna. „Þá höfum við verið að vinna verkefni
saman og tölvupóstarnir orðið ansi margir á köflum og stundum langt
fram eftir nóttu, þegar mikið lá við. Einnig eru helgarnar vel nýttar.
Við skiptum með okkur verkum og eigum auðvelt með að vinna saman.“
Sumir opnuðu varla munninn alla skólagönguna
Kristrún segir að ekki hafa hafi verið lögð mikil áhersla á það hér áður
fyrr að nemendur byggju yfir góðri félagsfærni. „Nemendur sátu oftast
bara kyrrir í sætum sínum og voru mataðir á því sem kennarinn hafði
að segja. Þeir voru ekkert sérstaklega að tjá sig um hluti nema eftir því
var leitað, sem var nú ekki mjög oft. Sumir opnuðu varla munninn alla
sína skólagöngu. Nú er hins vegar meira um að kennarar notist við mis-
munandi kennsluaðferðir og í kjölfarið hafa nemendur tekið meiri þátt í
kennslustundum, sem er auðvitað bara mjög jákvætt og gott. Þegar ég
fór í háskólanám til Bandaríkjanna sá ég hversu virkir og opnir sam-
nemendur mínir voru, þeir voru svo ófeimnir að tala og tjá sig. Þetta
var nokkuð sem ég kannaðist ekki mikið við úr skólakerfinu hér heima.“
Hvaða þýðingu hafa ný áhersluatriði?
Anna og Kristrún segja að í nýju aðalnámskránni sé að finna áherslur
eins og virkni, tjáningu, gagnrýna hugsun og sjálfstæði. Í ritgerðinni
skoði þær hvaða þýðingu þetta hafi, það er mikilvægi þess að nem-
endur búi yfir góðri félagsfærni, á skólaárunum og í lífinu almennt.
„Einnig skoðum við hvernig skólinn og kennarar framfylgja þessari
stefnu, meðal annars með tilliti til lífsleikniáfanga. Lýðræði kemur
sterkt inn í nýju aðalnámskrána, en með tilkomu þess er verið að stór-
auka áherslu á þátttöku nemenda í að skipuleggja eigið nám og að hafa
skoðanir á námi. Þá fjöllum við einnig um framtíðarsýn í menntastefnu
Reykjavíkurborgar, þar sem mikil áhersla er lögð á félagsfærni og
sjálfstæði nemenda. Við skoðum einnig fræðin út frá þessu sjónarhorni
þ.e. hvaða áherslur námskrárfræðingar leggja á þennan þátt náms. Þá
tókum við viðtöl við kennara og nemendur í efstu bekkjum grunnskóla
til að sjá betur hvernig áherslur á þátt félagsfærni eru í framkvæmd.“
Aðalnámskrá leggur línurnar fyrir skólanámskrá
Anna og Kristrún segja mikilvægt að í aðalnámskrá sé mikil áhersla
lögð á félagsfærni nemenda, vegna þess að þar séu lagðar línurnar fyrir
Félagsfærni lærist
ekki af sjálfu sér
Texti: keg
kennsluhættir
Almenn vitundarvakning virðist hafa orðið um það síðastliðinn áratug
hversu mikilvægt er að einstaklingar hafi góða samskiptahæfileika og
að þeir séu sterkir félagslega. Góð félagsfærni er álitin nauðsynlegur
kostur í nútímasamfélagi, kostur sem stöðugt fleiri leitast við að búa
yfir. Aukin áhersla hefur verið lögð á þennan þátt í aðalnámskrám
skóla, sem er jákvæð og góð þróun.
„Ég á erfitt með að halda ein-
beitingunni þegar einhver talar
í 40 mínútur. Þá er ég farinn að
hugsa um eitthvað allt annað og
man svo ekkert hvað kennarinn
var að segja. Svo kemur próf og
þá veit ég ekkert um efnið.“