Félagsbréf - 01.03.1963, Blaðsíða 84

stæðum trúarbrögðum, að kalla goð-
mögn þeirra einu nafni „persónugjörð
náttúruöfl“, eins og gert er nokkrum
blaðsíðum fyrr. En þetta og þessu líkt
eru aukaatriði, sem skipta litlu sem
engu máli. Hitt er verra, að fyrir kem-
ur að slælega er greint á milli fræði-
mennskunnar, þ.e. frásagna af stað-
reyndum, og huglægs mats á þeim
sömu staðreyndum. Þetta kemur afar
greinilega fram í kaflanum um Kín-
verja, þar sem segir: „Á stöku stað í
Tao-te-king koma fram háleitar siða-
kenningar, er ber yfir allt annað af
slíku tagi, þegar siðgæðisboðskapur
kristinnar trúar er undan skilinn.“ —
Hér er sett fram staðhæfing, sem er
allt annars eðlis en þær staðreyndir,
sem verður þreifað á, og verður ekki
studd rökum af því tagi, sem hægt er
að beita við staðreyndir. Þetta er hug-
lægt mat, sem hvílir á lífsskoðun og
trú, en á ekkert skylt við fræðilega
vitneskju. Þá kröfu verður að gera til
bóka, sem flytja mönnum fróðleik, að
þessu tvennu sé ekki blandað saman
þar, sem hægt er að forðast það, og
er þetta ekki sagt til að rýra að nokkru
gildi slíkra siðferðilegra dóma. Þeir
eru bara ekki fræðilegir. I þessu efni
er þó-nokkuð syndgað í bókinni, og
hika ég ekki við að telja það alvar-
legasta ágalla hennar.
Svipaðs eðlis og það sem áður er
sagt, er það sem blasir í augum, þegar
kemur að Gyðingdómi og þó einkum
kristni. Þar verða upplýsingarnar
stundum harla lítils virði; það er eins
og guðfræðingurinn verði fræðimann-
inum yfirsterkari. En þetta er þó ekki
nema stundum, hitt er oftar, að skýrt
48 FÉLAGSBRÉF
er þar sem annars staðar frá stað-
reyndum á skýran og fullkomlega hlut-
lægan hátt.
Myndir bókarinnar eru margar gull-
fallegar og lýsa sumar betur en orð
því efni sem um er fjallað. En sá er
galli á, að frágangur er hvergi nærri
sem skyldi. Á einum stað hefur blað
verið skorið skakkt, þannig að lesmálið
nær út undir síðujaðar, en breiður, auður
borði er við kjöl, og á ótrúlega mörg-
um stöðum hafa í prentun slæðzt svart-
ar klessur út í lesmálið, án þess að
séð verði, að þær eigi þar neitt erindi.
Er þetta hvimleiður galli á bók, sem
annars hefði flest skilyrði til að vera
hin fegursta og eigulegasta.
Kristján Bersi Olafsson.
,, Hlemmur rökréttra
afleiðinga “
Stefán Jónsson, fréttamaður:
Mínir menn. Vertíðarsaga.
Ægisútgáfan, 1962. 227 bls.
Stefán Jónsson fréttamaður er löngu
þjóðkunnur fyrir þætti sína um
fiskinn, sem orðið hafa þjóðarbúinu
að miklu gagni, og viðtalsþætti sína
sem mörgum hafa stytt stundir. Stefán
er einhver snjallasti útvarpsmaður okk-
ar og fáum eða engum hefur betur
tekizt að leiða fram í útvarp forvitni-
legt fólk af ýmsu tæi. Hann virðist
hafa sérstakt lag á því að láta fólk
bregða upp með eigin orðum eftir-