Stjórnartíðindi fyrir Ísland: C-deild - 01.12.1892, Side 80

78
Innlög alls. Tala innlags- Meðaleign
manna. hvers eins.
Kr. (o: viðskiptabóka) Kr.
1. Sparisjóðsdeild landsbankans . 605,241 2,323 261
2. Söfnunarsjóðurinn . 64,843 252 257
3. Sparisjóðurinn á Isafirði . 57,738 365 158
4. Sparisjóðurinn í Hafnarfirði . 30,376 208 146
5. Sparisjóðurinn á Akureyri . 29,092 133 219
6. Sparisjóður Árnessýslu (á Eyrarbakka) .. . 26,415 253 104
7. Sparisjóðurinn á Sauðárkrók 10,154 69 152
8. Sparisjóðurinn á Siglufirði . 10,515 98 104
9. Sparisjóður Höfðhverfinga 4,545 49 93
10. Sparisjóður Svarfdælinga ... 4,475 68 66
11. Sparisjóður Arnarnesshrepps 4,424 40 111
12. Sparisjóðurinn á Vopnafirði 2,224 39 57
13. Sparisjóður Húnavatnssýslu (á JBlönduósi).. 1,926 45 43
14. Sparisjóður Iíinnunga í Ljósavatnshreppi .. 1,235 42 29
15. Sparisjóður Rosmhvalanesshrepps 933 18 52
Skipti maður sparisjóðsinnlögunum í árslok 1891, 854,136 krónum, niður á íbúa
landsins og leggi fólkstalið 1. nóvbr. 1890 til grundvallar, koma 12 krónur og 01 aurar á
hvert mannsbarn á landinu.
í árslok 1891 var tala samlagsmanna allra til samans 4002. Eptir því eiga 5,6 f
af landsbúum eða hjer um bil 18. hver maður á landinu fje á vöxtum í sparisjóðum.
f>að er eigi ýkja langt, varla meira en fjórðungur aldar, síðan að menn fyrst fóru
að hugsa til þess að stofna sparisjóði hjer á landi. — Fyrsti vísir í þessa átt, svo meon
viti til, er stofnun »Sparisjóðs Múlasýslna á Seyðisfirði«. Sjóður þessi var stofnaður á
öndverðu ári 1868, og var ákveðið, að hann skyldi byrja 1. marx það ár. Lög hans eru
dagsett 12. febr. 1868, og prentuð í blaðinu »Norðanfara« sama ár, um haustið. Tilefni til
sjóðsstofnunar þessarar er einkum talið það, »að jarðabókarsjóður veiti eigi lengur opiu-
beru fje móttöku*, en það hafði æði lengi að undanförnu verið venja, að jarðabókarsjóður
tæki að sjer að ávaxta bæði ómyndugra fje og annað opiubert fje, og gaf nefndur sjóður
út fyrir slíku fje hinar svo nefndu »Tertia-kvittanir«, er margir munu kannast við. —
Með fram er það talinn tilgangur ofannefnds sparisjóðs að gefa mönnum, ekki sízt hm-
um efnaminni, færi á að fá eigi að eius geymdar heldur einnig ávaxtaðar, á tryggu®
stað, þó eigi væri nema litlar upphæðir og þannig efia, fyrirhyggju og ráðdeild manna.
Vextir áttu fyrst um sinn að vera 3 °/° af innlögum, en þó eigi af minnu en 20 kr. (lOrdl-)-
En í útlánsvexti mátti sjóðurinn taka 4—6 °/„ um árið, eptir því, hvort lánað var gegn fast-
eignarveði eða annari tryggingu. — Vaxtagjalddagar voru 11. júní og 11. desbr. ár hvert-
Fyrirskipað var að auglýsa reikninga sjóðsins árlega í »einhverju blaði, er optast f®1'1
um Austurland«. — Helzti hvatamaður og frömuður sjóðstofnunar þessararmun hafa verið
O. Smith, dauskur maður, þá verandi sýslumaður í Norðurmúlasýslu, enn alls voru stofn-
endur eða ábyrgðarmenn 8, og greiddu þeir 400 kr. (200 rdl.) í sjóðinn sem ábyrgða1'-
fje, er strax varð eign sjóðsins, en tilætlunin var að fá 12 ábyrgðarmenn, og hafa ábyrg^"
arfjeð 600 kr. Jpað er eigi kunnugt, hve lengi sjóður þessi hefir staðið eða hverra or-
saka vegna hann hefur dáið út, en starfsemi hans mun hafa verið hjer um bil lokið ví
burtför nefnds Smitbs hjeðan af landi til Danmerkur skömmu eptir 1870. J>að má t0^fl