Morgunblaðið - 07.11.2015, Blaðsíða 18

18 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. NÓVEMBER 2015
BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Verulega mun þrengja að rekstri
RÚV á næsta ári ef útvarpsgjald
verður lækkað. Stjórn RÚV hefur
spáð hundraða milljóna aukningu í
rekstrarkostnaði vegna kjarasamn-
inga og launaþróunar. Skertar tekjur
myndu því kalla á aðgerðir.
Það á þátt í þessari erfiðu stöðu að
áform um 10%
niðurskurð haust-
ið 2013 náðu ekki
fram að ganga.
Þannig segir
Páll Magnússon,
fyrrverandi út-
varpsstjóri, að
rekstrar-
horfurnar væru
betri núna ef fyr-
irhugaðar að-
haldsaðgerðir
haustið 2013 hefðu staðið.
Samkvæmt heimildum blaðsins
hefur ráðherranefnd um ríkisfjármál
ekki afgreitt 182 milljóna skilyrt við-
bótarframlag til RÚV. Til tíðinda dró
í því máli síðdegis í gær þegar RÚV
sagði frá svari fjármálaráðuneytis
varðandi málið. Var haft eftir ráðu-
neytinu að það teldi RÚV hafa upp-
fyllt skilyrði framlagsins. Fjallað er
um málið hér fyrir neðan og á mbl.is.
Gjöldin jukust á nýjan leik
Fram kemur í nýrri skýrslu nefnd-
ar um starfsemi og rekstur RÚV frá
2007 að rekstrargjöld RÚV lækkuðu
úr 6.178 milljónum rekstrarárið 2007-
08 í 5.234 milljónir rekstrarárið 2008-
09, eða um 944 millj. Það var rúmlega
15% lækkun. Kom þessi lækkun í
kjölfar mikilla niðurskurðaraðgerða.
Þróun rekstrarkostnaðar frá 2007
til 2015 er sýnd á grafi hér til hliðar,
ásamt breytingum í fjölda stöðugilda
hjá RÚV á tímabilinu. Rekstrartöl-
urnar hafa verið núvirtar á verðlag í
ágúst 2015 af skýrsluhöfundum.
Það vekur athygli að rekstr-
argjöldin haldast á svipuðu bili
rekstrarárin 2008-09 og fram til
rekstrarársins 2010-11. Þau aukast
síðan í 5.627 milljónir króna rekstr-
arárið 2011-12. Þau lækkuðu hratt
næstu ár aftur og náðu lágmarki
2012-13 þegar þau voru 5.226 millj-
ónir.
Samkvæmt heimildum blaðsins
hefur verið áætlað að rekstrargjöld
RÚV geti aukist í 5.610 milljónir á
næsta ári, eða um 328 milljónir milli
rekstrarára. Nánar er fjallað um þá
fjárþörf síðar í þessari grein.
Fram kom í Morgunblaðinu í gær
að í árslok 2013 hafi um 85% af breyti-
legum kostnaði RÚV verið vegna
launa og launatengdra gjalda.
Páll Magnússon lét af störfum sem
útvarpsstjóri í desember 2013 eftir
mikil mótmæli vegna áformaðs 10%
niðurskurðar hjá stofnuninni.
Fram kom í fréttum á þeim tíma að
til stæði að skera niður hjá Rás 1.
Stöðinni hefði verið hlíft í niðurskurð-
inum 2008-09.
Fram kemur í ársskýrslu RÚV
2014 að „uppsagnir 10 af 26 fastráðn-
um dagskrárgerðarmönnum á Rás 1 í
lok nóvember 2013 [hafi sett] mark
sitt á rekstrarárið“. Samkvæmt heim-
ildum blaðsins segir fækkun stöðu-
gilda ekki alla söguna.
Uppsagnir gengu til baka
Fram kom í Morgunblaðinu 10.
desember 2013 að 216 stöðugildi voru
eftir hjá RÚV í kjölfar þess að stöðu-
gildum var fækkað um 54,5 þá um
haustið.
Samkvæmt svari Magnúsar Geirs
Þórðarsonar útvarpsstjóra í Morgun-
blaðinu í gær voru að jafnaði 297
stöðugildi hjá RÚV árið 2013 og 270
stöðugildi árið 2014. Upplýsingar um
fjölda starfandi verktaka væru hins
vegar ekki tiltækar fyrir tímabilið
2007-15. Þá sagði hann kostnað við
verktaka á síðustu árum hafa að jafn-
aði verið um 20-25% af heildar-
launakostnaði og að engin breyting
hefði orðið þar á.
Spurður um áðurnefnda 300 millj-
óna króna aukningu í rekstrarkostn-
aði RÚV milli rekstrarára 2012-13 og
2013-14 segist Páll Magnússon ekkert
geta fullyrt um það sem gerðist eftir
að hann lét af störfum. Þessi nið-
urstaða bendi hins vegar auðvitað ein-
dregið til þess að hvikað hafi verið frá
þeim niðurskurði sem hafinn var hjá
RÚV í árslok 2013. Meðal annars
hljóti uppsagnirnar að einhverju leyti
að hafa gengið til baka. Það und-
anhald hafi hafist hjá Illuga Gunn-
arssyni mennta- og menningar-
málaráðherra og stjórn RÚV síðan
rekið flóttann.
Skuldir hefðu aukist minna
Páll segir að ef staðið hefði verið við
áformin um niðurskurðinn hefði ekki
orðið tap upp á 271 milljón hjá RÚV
rekstrarárið 2013-14. Jafnframt hefðu
skuldir þá ekki aukist jafn mikið, en
þær fóru samkvæmt skýrslunni úr
6.272 milljónum 2013 í 6.968 milljónir
2014, á verðlagi hvors árs. Páll benti
jafnframt á að reksturinn hefði þegar
hér var komið sögu verið kominn „á
gott ról“.
Af þeim fjórum árum sem liðin
voru frá hruni hefðu þrjú skilað hagn-
aði. Samtals hefði verið 312 milljóna
króna hagnaður á þessu tímabili, frá
rekstrarárinu 2009-10 og til og með
2012-13, sem var síðasta heila rekstr-
arárið í tíð Páls.
Haft var eftir Magnúsi Geir hér í
blaðinu í gær að engin ný lán hefðu
verið tekin hjá RÚV síðan hann tók
við starfi útvarpsstjóra 10. mars 2014.
Magnús Geir hafði þá verið í stjórn
RÚV frá árinu 2011.
Eyþór Arnalds, formaður nefnd-
arinnar sem vann nýju skýrsluna um
RÚV, bendir á að RÚV hafi tvisvar
frestað afborgunum af lánum. Það
gerðist í tíð Magnúsar Geirs sem út-
varpsstjóra. Slíkar aðgerðir væru
ígildi lántöku.
Vísar Eyþór þar til tveggja tilkynn-
inga RÚV til Kauphallarinnar í októ-
ber og desember 2014 þar sem greint
var frá því að RÚV hefði náð sam-
komulagi um að fresta afborgunum af
skuldabréfi við LSR, sem samkvæmt
skýrslunni stóð í 3,2 milljörðum um
síðustu áramót. Fyrst var óskað eftir
fresti á greiðslu skuldabréfsins á
gjalddaga 1. október til 31. desember
2014. Var sá frestur síðan fram-
lengdur til 31. mars 2015. „Erfið fjár-
hagsstaða RÚV veldur því að ekki er
bolmagn til að greiða afborgunina, en
hún er að upphæð um 190 milljónir
króna,“ sagði í síðari tilkynningunni.
RÚV spáir vaxandi útgjöldum
Fram kemur í árshlutauppgjöri
RÚV í ágúst sl. að ljóst sé að auglýs-
ingatekjur muni „halda áfram að
dragast saman að raungildi“.
„Þá liggur fyrir að nýsamþykktir
kjarasamningar á almennum markaði
munu hækka rekstrarkostnað um-
talsvert. Gert er ráð fyrir að laun og
launatengd gjöld muni vegna þessa
hækka um tæplega 140 milljónir
króna á seinni hluta ársins 2015 og
aftur um 180 milljónir króna á árinu
2016. Áhrif aukinnar verðbólgu verða
einnig mikil eða um 70–90 milljónir
króna á ári í hækkun rekstrarkostn-
aðar miðað við verðbólguspár. Stjórn
Ríkisútvarpsins hefur því vakið at-
hygli á því að til að ekki þurfi að grípa
til enn frekari niðurskurðaraðgerða
og þjónustuskerðingar megi útvarps-
gjald ekki lækka frekar en orðið er,
heldur verði að taka mið af verð-
lagsþróun,“ sagði þar m.a.
Miðað við óbreyttan fjölda greið-
enda mun lækkun útvarpsgjalds úr
17.800 kr. í 16.400 kr. um áramótin
hafa í för með sér að innheimt út-
varpsgjald lækkar úr 4 milljörðum í
tæpa 3,7 milljarða, eða alls um 315
milljónir króna.
Þessi lækkun og fyrirséð aukning
rekstrarkostnaðar skýrir þá sviðs-
mynd í nýju skýrslunni að 369 millj-
óna tap geti orðið af rekstri RÚV á
næsta ári, miðað við óbreytt útgjöld
og án frekari aukningar í opinberum
framlögum og án þess að LSR-
skuldabréfið hverfi úr efnahag RÚV.
Spá um tap líklega hófsöm
Með hliðsjón af spá RÚV um vax-
andi launakostnað og 70-90 milljón
króna aukningu í rekstrarkostnaði
vegna verðbólguþróunar verður það
áskorun að halda útgjöldunum
óbreyttum. Spá skýrsluhöfunda um
369 milljóna tap virðist því varfærin.
Magnús Geir sagði í samtali við
Morgunblaðið í gær að ekki kæmi til
greina að halli yrði af rekstri RÚV á
næsta rekstrarári, sem nú byrjar frá
og með 1. janúar, skv. tilkynningu frá
RÚV í febrúar sl. Þess í stað yrði
skorið niður. Hann sagði heimildir
blaðsins fyrir því að 54 milljóna tap
yrði á næsta ári, án frekari framlaga
til RÚV, ekki vera réttar.
Í árshlutauppgjöri vegna fyrri
hluta árs 2015 er jafnframt vísað til
úttektar á efnahag og framtíð-
arhorfum RÚV sem endurskoð-
unarfyrirtækið PwC vann fyrir stjórn
RÚV vorið 2014. Þar hafi komið fram
að félagið væri yfirskuldsett og gæti
ekki staðið undir skuldbindingum sín-
um að óbreyttu. LSR-skuldabréfið
vægi þar þyngst.
„Þá hefur Landsbankinn veitt und-
anþágu frá lágmarkskröfu um eigið
fé í lánaskilmálum þar sem eigið fé fé-
lagsins var á síðasta ári komið undir
tilgreint lágmark. Gildir undanþágan
vegna reksturs félagsins á almanaks-
árinu 2015. Í áritun endurskoðanda í
síðasta ársreikningi kom fram að vafi
léki á greiðsluhæfi félagsins,“ sagði
þar jafnframt.
Dýrt fyrir RÚV að spara ekki
 Fyrrverandi útvarpsstjóri segir undanhald frá sparnaði skýra að hluta slæmar rekstrarhorfur RÚV
 RÚV spáir minnkandi auglýsingatekjum  Ummæli núverandi útvarpsstjóra um lántökur gagnrýnd
Uppsagnir og starfsmannafjöldi á RÚV
Þróun rekstrargjalda hjá RÚV ohf.
Heimild: RÚV
350
300
250
200
150
100
50
0
6.500
6.000
5.500
5.000
4.500
*Meðaltal stöðugilda hvers rekstrarárs skv. ársreikningum **Fjöldi stöðugilda eftir uppsagnir í lok nóvember 2013.
2007
07-08 10-11 13-1408-09 11-12 14-1509-10 12-13 15-16
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
317
340 307 302 298 305 297
216**
270
259
174
193
64
50 60
19
Stöðugildi* Uppsagnir á árinu
114
Samtals
hópuppsagnir
á tímabilinu
milljónir
6.178
5.234 5.344 5.229
5.627
5.226 5.532 5.282
5.610
Páll
Magnússon
Fram kom á vef RÚV í gærkvöldi
að fjármálaráðuneytið teldi RÚV
hafa uppfyllt skilyrði vegna skilyrts
aukaframlags til RÚV að fjárhæð
182 milljónir króna í ár.
Byggist fréttin á svari ráðuneyt-
isstjóra og skrifstofustjóra fjár-
lagaskrifstofu ráðuneytisins við
fyrirspurn RÚV.
Sagt var að ráðuneytið teldi að
upplýsingagjöf hefði verið með
réttum hætti. Tilefnið eru þau um-
mæli Guðlaugs Þórs Þórðarsonar,
varaformanns fjárlaganefndar, að
fulltrúar RÚV hafi veitt nefndinni
rangar upplýsingar í málinu sl. vor.
Spurður um frétt RÚV minnti
Guðlaugur Þór á að ráðherranefnd
um ríkisfjármál ætti eftir að taka
aukaframlagið til afgreiðslu.
Guðlaugur Þór telur að þrátt fyr-
ir staðfestingu ráðuneytisins á að
RÚV hafi uppfyllt skilyrði um hag-
ræðingu hafi fjárlaganefnd verið
gefnar rangar upplýsingar. Nánar
er rætt við hann á mbl.is.
Guðlaugur Þór
stendur við ummæli
varðandi framlagið