Orð og tunga - 01.06.2007, Blaðsíða 49

Ásta Svavarsdóttir: Talmál og málheildir — talmál og orðabækur 39
göngu á ritmálstextum en þeir eru bæði miklum mun fleiri og annars
konar en þeir textar sem hafðir voru til samanburðar í athuguninni.
Allar orðmyndirnar í Töflu 2 koma þar fyrir nema boðháttarmyndin
heyröu en tíðni þeirra er lág, t.d. er bara eitt dæmi um ókei. Þrjú orð-
anna koma fyrir í meira en helmingi textanna og það eru jafnframt þau
orð sem flest dæmi eru um. Þetta eru sömu orðin og þau sem reyndust
algengust í ritmálsefninu í samanburðarathuguninni (bara, kannski og
einmitt).
ÍSTAL Óformlegt ritmál Formlegt ritmál
bara 757 100 7
svoleiðis 65 6 0
kannski 128 57 7
einmitt 79 18 2
náttúrulega 134 6 0
rosalega 44 2 0
ókei 16 0 0
heyrðu 65 0 0
meina 80 1 1
sko 670 5 0
Tafla 2 Samanburður á dæmafjölda nokkurra orðmynda í talmáli
og ritmáli
Orðmyndirnar í Töflu 2 eru teknar úr samhengi og því er óvarlegt að
fullyrða neitt um merkingu þeirra eða hlutverk. í fljótu bragði virðast
þó flestar þeirra vera áhersluorð, hikorð eða annars konar orðræðu-
agnir sem algengar eru í tali. Athugunin bendir líka til þess að ákveðin
orð af öðru tagi komi frekar fyrir í talmáli en ritmáli, þ.á m. upphróp-
anir (t.d. almáttugur, andskoti) og ýmis lítt aðlöguð tökuorð (t.d. partí,
frílans, breinstorma o.fl.; Ásta Svavarsdóttir 2003:46).
4.2 Talmálsorð í orðabókum
Málheildir og önnur textasöfn gegna m.a. hlutverki við orðabókagerð.
Til þessa hafa íslenskar orðabækur fyrst og fremst verið byggðar á rit-
málsheimildum auk þekkingar og máltilfinningar ritstjóranna sjálfra.