Morgunblaðið - Sunnudagur - 12.06.2016, Blaðsíða 36

36 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 12.6. 2016
Í
Úganda, nærri Entebbe við Viktoríuvatn, er
fallegur regnskógur. Hann er ekki mjög
stór en þykir ákjósanlegur staður til að
skoða dýralíf og er ekki síst vinsæll meðal
fuglaskoðara. Þessi fallegi regnskógur ber
nafnið Ziika, sem hljómar því miður ekki
jafn vel nú og áður í eyrum heimsbyggðarinnar. Árið
1947 fannst veira í apa þessum ágæta skógi og situr
skógurinn uppi með að veiran er kennd við hann, með
breyttri stafsetningu þó, Zika-veiran alræmda.
Veiran hefur verið á ferðinni síðan en ekki vakið
mikla athygli fyrr en hún gerði illilega vart við sig í
Brasilíu í fyrra og er hana raunar að finna um nær
alla Suður- og Mið-Ameríku. Ekki er víst að fólk um
allan heim hefði veitt veirunni jafn mikla athygli og
raun ber vitni ef ekki hefði hist svo illa á að Ólympíu-
leikarnir standa einmitt fyrir dyrum eftir nokkrar
vikur í Brasilíu og er óhætt að segja að skiptar skoð-
anir séu um hvað skuli til bragðs taka.
Er flensan ef til vill Zika?
Engum blandast hugur um að þetta er mikið ólán,
enda geta afleiðingar smits verið skelfilegar. Þær
þekktustu hafa komið fram þegar þungaðar konur
smitast og veiran skaðar börn þeirra. Hætturnar eru
þó fleiri, en vandinn er líka sá að veiran leynir á sér
því að alls óvíst er að sá sem smitast átti sig á að um
Zika-veiru er að ræða. Viðkomandi heldur sennilega
að hann sé aðeins með hefðbundna flensu, sem fáir
kippa sér upp við. Margir læknar, auk annarra, hafa
skorað á þá sem um það hafa að segja að fresta Ól-
ympíuleikunum eða færa þá annað. Fyrri kosturinn
er tæknilega mögulegur, hinn sennilega ekki. Ólymp-
íuleikar eru ekki samkoma sem hægt er að henda
upp með nokkurra vikna fyrirvara. Búist er við tíu
þúsund keppendum og sennilega um hálfri milljón
annarra til Brasilíu vegna leikanna. Slíkum fjölda
verður ekki svo glatt fundinn annar staður, sér í lagi
þegar hafður er í huga allur sá tækjabúnaður og leik-
vangar sem þurfa að vera til staðar.
En það er einmitt fjöldinn sem læknunum líst ekki
á, því að hann fer aftur heim. Og þá veit enginn hvað
gerist nákvæmlega, en þó er fullyrt að þetta muni
hraða útbreiðslunni. Læknarnir sem hafa uppi
áhyggjur benda á að tími sé einmitt það sem þeir
þurfi til að finna ráð við Zika-veirunni, og það muni
þeir að líkindum finna, en óskynsamlegt sé að láta
tímann ekki vinna með heldur á móti vísindunum.
Mótshaldarar og margir aðrir halda því á hinn bóg-
inn fram að ekki sé veruleg hætta á ferðum, auk þess
sem það að halda ekki Ólympíuleika samkvæmt áætl-
un sé ákvörðun af þeirri stærðargráðu að hana sé
varla hægt að taka. Og alls ekki fyrir veiru sem sé þó
ekki hættulegri en sú sem kennd er við regnskóginn
góða. Vonandi hafa þeir rétt fyrir sér og óskandi er
einnig að nafnið Ziika, sem þýðir ofvaxinn, sé engin
vísbending um það sem koma skal.
Skuggi yfir stórmóti
En Ólympíuleikarnir eru ekki eina stórmótið í ár.
Eins og Íslendingar vita Evrópuþjóða best er EM í
knattspyrnu ekki minna mót. Stór hluti þjóðarinnar
hyggst leggja land undir fót, ef svo má segja, og
berja liðið sitt góða augum í Frakklandi, milliliða-
laust.
Eins ánægjulegt og það er fyrir unnendur góðrar
knattspyrnu að sú veisla sé hafin og standi í heilan
mánuð hvíla því miður líka skuggar yfir því íþrótta-
móti. Stóri skugginn er að sjálfsögðu hryðjuverka-
ógnin, sem sjálfsagt hverfur ekki úr huga nokkurs
manns á meðan mótið stendur yfir, allra síst þeirra
sem eru á staðnum og þurfa að þola afleiðingar þeirr-
ar mannvonsku sem þar býr að baki.
Eftir að hryðjuverkamenn gerðu hörmulegar árás-
ir á París í nóvember síðastliðnum þar sem fjöldi
fólks lét lífið hefur ríkt neyðarástand í Frakklandi og
verulega hert eftirlit um álfuna. Ekki bætti úr skák
þegar ámóta árásir voru gerðar í Brussel fyrir tæp-
um þremur mánuðum þar sem manntjón var einnig
mikið. Í Frakklandi verður neyðarástandi að minnsta
kosti ekki aflýst fyrr en að loknu Tour de France í lok
júlí, ef til vill mun síðar. Möguleg framlenging neyð-
arástandsins veltur meðal annars á því hvort hryðju-
verkamönnum tekst, þrátt fyrir gríðarlega öryggis-
gæslu, að gera vart við sig í Frakklandi á næstu
vikum og valda enn á ný manntjóni með illvirkjum
sínum.
Hryðjuverkamennirnir
mega ekki stjórna
Mikill fjöldi lögreglumanna, hermanna og öryggis-
varða úr einkageiranum reynir allt sem hægt er til að
koma í veg fyrir árásir. Við þær aðstæður sem á
næstunni verða í Frakklandi, þar sem milljónir koma
saman víða að til að njóta góðrar stundar, skapast þó
því miður mörg tækifæri fyrir illa innrætta einstak-
linga sem komnir eru út á óskiljanlegar brautir í lífi
sínu. En það er rétt sem François Hollande Frakk-
landsforseti og fleiri hafa sagt af þessu tilefni; það er
ekki hægt að láta hryðjuverkamennina ráða ferðinni.
Að nokkru leyti gera þeir það samt. Þeirra vegna
er öryggisgæslan sem áhorfendur þurfa að búa við
afar íþyngjandi og felur meðal annars í sér að bið-
raðir verða meiri en venja er, auk þess sem nauðsyn-
legt er að mæta á völlinn mörgum klukkustundum
fyrir leik. Og þeim hefur þegar tekist að gera ferða-
lög á milli landa mun erfiðari en þau voru og þau
þyrftu að vera ef ekki væru til slík illmenni.
En fleira skyggir á í Frakklandi þótt af allt öðru
tagi sé. Frakkar eru þjóða þekktastir fyrir vinnudeil-
ur og hörð átök á vinnumarkaði. Evrópumeistaramót
í knattspyrnu hefur ekki orðið til að lægja þær öldur
og ef til vill hafa harðsnúin stéttarfélög landsins séð
sér leik á borði nú, þegar landið má alls ekki við því
að allt sé í lamasessi.
Rusl og rottur á götum Parísar
Þegar knattspyrnuáhugamenn mæta til Parísar að
njóta mótsins er hætt við að þeim mæti víða rusl
langt umfram það sem venja er, þar sem sorphirða
hefur verið stopul vegna verkfalla. Sögur hafa jafnvel
verið sagðar af því að þessum óþrifnaði fylgi hefð-
bundinn vandi; rottur láti fara vel um sig á götum
Parísar.
Vonandi verður ekki mikið um þetta en töluverðar
líkur eru þó á að gestir Frakklands eigi eftir að lenda
í vandræðum með að komast á milli staða, þar sem
stéttarfélög hafa hindrað lestarferðir og víða komið í
veg fyrir að hægt sé að setja eldsneyti á bíla.
Færri í stéttarfélögum
Aðild að stéttarfélögum hefur farið mjög minnkandi í
Frakklandi á síðustu áratugum frá því sem áður var.
Á áttunda áratug síðustu aldar fór hlutfall launafólks
í verkalýðsfélögum upp í ríflega fimmtung en nú er
Það eru ekki
erfiðir tímar,
samt er
atvinnuþref
Reykjavíkurbréf10.06.16