Fréttablaðið - 30.01.2017, Blaðsíða 12

Frá degi til dags
Útgáfufélag: 365 miðlar ehf. Stjórnarformaður: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir forStjóri: Sævar Freyr Þráinsson Útgefandi og aðalritStjóri: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is
aðStoðarritStjórar: Andri Ólafsson andri@frettabladid.is, Hrund Þórsdóttir hrund@stod2.is, Kolbeinn Tumi Daðason kolbeinntumi@365.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri.
Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSn 1670-3871 fréttaBlaðið Skaftahlíð 24, 105 reykjavík Sími: 512 5000,
ritstjorn@frettabladid.is ÞróunarStjóri: Tinni Sveinsson tinni@365.is helgarBlað: Kristjana Björg Guðbrandsdóttir kristjanabjorg@frettabladid.is markaðurinn: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is menning: Magnús Guðmundsson
magnus@frettabladid.is lífið: Guðný Hrönn Antonsdóttir gudnyhronn@frettabladid.is ljóSmyndir: Vilhelm Gunnarsson villi@365.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Halldór
Magnús
Guðmundsson
magnus@frettabladid.is
Frá 1990 hefur kúabúum fækkað um eitt þúsund, bara á síðasta ári hættu 40 kúabændur störfum hér á landi og er það í takt við þróun
greinarinnar síðustu áratugi. Virk kúabú eru nú 596,
en þessi þróun eða öðru nafni hagræðing er vegna
tæknibyltingar og ytri krafna um stöðugt hagstæð­
ara verð á mjólkurvörum. En er staðan betri en hún
var? Hefur tilganginum verið náð? Hvert viljum við
stefna?
Gríðarlegar breytingar hafa orðið á starfsumhverfi
í mjólkurframleiðslu á umliðnum árum. Bændur
hafa með markvissum hætti hagrætt með samstarfi
og samvinnu. Framleiðslustöðvum fyrir mjólk hefur
verið fækkað úr 19 í 5 og þær verið sérhæfðar, allt til
að ná niður kostnaði. Það er óumdeilt að neytendur
hafa notið meginpartsins af þessum aðgerðum eða
2/3 af hagræðingunni, meðan bændur hafa fengið 1/3.
Meðalmjólkurkýrin framleiðir 60% meira en fyrir
þrjátíu árum. Meðalkúabú á Íslandi framleiðir um
250 þúsund lítra af mjólk á ári, það hefði þótt risabú
fyrir 30 árum. Starfsfólki við mjólkurvinnslu hefur
fækkað um rúm 30% á sama tíma, en hefur aldrei
áður unnið úr meiri mjólk en gert var á síðasta ári. Þá
hefur orðið ótrúleg framleiðniaukning bæði á meðal
mjólkurframleiðenda og í afurðavinnslum þeirra.
Bændur eru tilbúnir í samtal um sitt starfs­
umhverfi hvar og hvenær sem er, þeir vilja vinna
í sátt við samfélagið og umhverfið. Mjólkurfram­
leiðslu á Íslandi er sniðinn ákveðinn rammi sem er
að mörgu leyti sérstakur en með honum var lagt í
ákveðna vegferð sem hefur í meginatriðum gengið
eftir eins og til var ætlast, hagræðingu var náð og
neytendur njóta hennar.
En viljum við fara í róttækar breytingar án þess
að vita hver endanleg niðurstaða verður? Land­
búnaður á Íslandi er hluti af okkar þjóðarvitund og
samofinn okkar menningu – hann er hluti af stærri
heild. Hvernig samfélagi viljum við stefna að? Hvað
viljum við sjá í sveitum landsins og hvernig viljum
við byggja landið? Að kollvarpa núverandi fyrir­
komulagi gæti kostað okkur meira en virðist við
fyrstu sýn.
Hvert viljum við stefna?
Birna
Þorsteinsdóttir
bóndi og
stjórnarkona í
Auðhumlu svf.
Hvernig
samfélagi
viljum við
stefna að?
Hvað viljum
við sjá í
sveitum
landsins og
hvernig
viljum við
byggja
landið?
En að starfa í
sátt við slíkan
feluleik og
sérhagsmuna-
gæslu er
auðvitað í
hrópandi
ósamræmi
við slíkar
yfirlýsingar
og lofar ekki
góðu.
Það hlýtur að vera erfitt að taka við nýju starfi án þess að njóta til þess trausts eða ánægju viðkomandi vinnuveitenda nema að litlu leyti. Ríkisstjórn Bjarna Benediktssonar virðist einmitt hefja starfsferilinn við slíkar aðstæður, en
tvær kannanir sem birtust í liðinni viku sýna að bæði
ánægja kjósenda með nýja ríkisstjórn og stuðningur
þeirra við hana er í sögulegu lágmarki.
En hvað veldur? Líkast til er svarið einfaldlega í
fyrsta lagi að forsendur ráðningarinnar virðast ekki
vera í samræmi við það sem kjósendur voru að kalla
eftir. Þar er nærtækast að horfa til kjósenda Bjartrar
framtíðar sem virðast hafa talsvert aðra hugmynd um
flokkinn, stefnumál hans og starfshætti en raun hefur
enn orðið á. Og í öðru lagi að ríkisstjórnin virðist ekki
vera að vinna að þeim verkum sem hún var ráðin til
eins og til að mynda kröfu kjósenda um uppbyggingu
á heilbrigðiskerfi þjóðarinnar.
Einnig eykur enn á vandræðagang nýrrar ríkis­
stjórnar Bjarna Benediktssonar að hún hefur
starfsferilinn með drauga í farangrinum. Nú hefur
nefnilega komið á daginn að bæði skýrsla um hina
margfrægu leiðréttingu var sett á ís vel fram yfir kosn­
ingar rétt eins og skýrsla um aflandseignir Íslendinga
og tap þjóðarinnar af þeim. Engar haldbærar skýr­
ingar hafa verið gefnar á þessum töfum og því erfitt
annað en að horfa til þess að Bjarni Benediktsson,
þáverandi fjármála­ og efnahagsráðherra, hafi síður
viljað fá málin til umfjöllunar í aðdraganda kosninga.
Slíkt getur auðvitað ekki talist eðlilegir starfshættir
í samfélagi þar sem kjósendur treysta á upplýsingar
ákvörðunum sínum til grundvallar.
Báðar eru þessar skýrslur því draugar sem sam­
starfsflokkarnir virðast hafa ákveðið að sætta sig
við. Slíkt getur ekki verið kjósendum Viðreisnar og
Bjartrar framtíðar til ánægju, enda lögðu báðir þessir
flokkar mikið upp úr því í aðdraganda kosninga að
brýn þörf væri á breyttum og bættum vinnubrögðum
í íslenskum stjórnmálum. Að starfa í sátt við slíkan
feluleik og sérhagsmunagæslu er auðvitað í hrópandi
ósamræmi við slíkar yfirlýsingar og lofar ekki góðu.
Ríkisstjórnin er enn aðeins á sínum fyrstu starfs­
dögum og hún hefur því tækifæri til þess að snúa
þessari þróun við og öðlast traust kjósenda. Það er
nefnilega mikilvægt í lýðræðisríki að ríkisstjórnir
starfi í sátt við kjósendur en ekki í óþökk þeirra og
óánægju ef samfélagið á að ganga vel fyrir sig. En
það þarf að gerast með því að fyrst og fremst ríkis­
stjórnin og meðlimir meirihlutans bæti vinnubrögð
sín fremur en að þau kalli eftir slíku úr ranni stjórnar­
andstöðunnar vegna þess að þeirra er meirihluta­
valdið og þar af leiðandi ábyrgðin. Ábyrgðin á því að
endurreisa heilbrigðiskerfið eins og kallað var eftir.
Ábyrgðin á því að bæta húsnæðiskerfið. Ábyrgðin á
því að bæta samfélagið efnahagslega og félagslega
og þannig mætti lengi telja. Og síðast en ekki síst
ábyrgðin á því að byggja hér upp opið, upplýst og
sanngjarnt samfélag.
Ábyrgðarstörf
Þingflokkurinn hverfandi
Hinn þrjátíu og tveggja þing­
manna meirihluti á þingi hefur
sett sitt fólk í formannsstöður
allra átta fastanefnda þingsins.
Sex formenn eru úr Sjálf­
stæðisflokki en Viðreisn og Björt
framtíð hafa einn formann hvor.
Má segja að þingflokkur Bjartrar
framtíðar þurrkist út. Fjögurra
manna þingflokkur skiptist
þannig að tveir eru ráðherrar, sá
þriðji formaður velferðarnefnd­
ar, með allri þeirri vinnu sem
því fylgir. Þá er aðeins einn eftir,
sem er formaður hins meinta
þingflokks. Sá þingmaður er
jafnframt formaður bæjarráðs
Kópavogs. Þingflokksfundirnir
verða því líkast til hnitmiðaðir.
Víglínur í stað lausna
Jón Gunnarsson samgönguráð­
herra hefur á stuttum embættis­
tíma gert skoðun sína á veru
flugvallar í Vatnsmýri skýra.
Þrátt fyrir fögur fyrirheit um
lausnamiðaða nálgun í stjórnar­
sáttmála er engan bilbug að finna
á Jóni. Talar hann um víglínu
í þeim efnum. Einn forsvars­
maður „hjartans í Vatnsmýri“ er
nú kominn á þing og var fljótur
að taka málið upp í síðustu viku
og hamraði á mikilvægi sjúkra­
flugs. Greinilegt er að hart verður
tekist á innan stjórnarmeirihlut­
ans um málið. Á meðan hverfist
umræða um íslenskt heilbrigðis­
kerfi um nokkur hundruð metra
af malbiki í miðbæ Reykjavíkur.
sveinn@frettabladid.is
3 0 . j a n ú a r 2 0 1 7 M Á n U D a G U r12 s k o ð U n ∙ F r É T T a B L a ð i ð
SKOÐUN
3
0
-0
1
-2
0
1
7

0
4
:3
5
F
B
0
5
6
s
_
P
0
5
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
4
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
0
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
1
2
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
C
1
8
-1
4
C
4
1
C
1
8
-1
3
8
8
1
C
1
8
-1
2
4
C
1
C
1
8
-1
1
1
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
5
A

F
B
0
5
6
s
_
2
9
_
1
_
2
0
1
7
C
M
Y
K