Morgunblaðið - 06.09.2016, Blaðsíða 2

2 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. SEPTEMBER 2016
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fulltrúar ritstjóra Sigtryggur Sigtryggsson sisi@mbl.is Ágúst Ingi Jónsson aij@mbl.is Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson ritstjorn@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson menning@mbl.is
Viðskipti Sigurður Nordal vidskipti@mbl.is Íþróttir Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Sunna Ósk Logadóttir netfrett@mbl.is Smartland Marta María Jónasdóttir smartland@mbl.is Umræðan | Minningar mbl.is/senda grein Prentun Landsprent ehf.
Sigtryggur Sigtryggsson
sisi@mbl.is
Bóluefni gegn árlegri inflúensu er
nú tilbúið til afhendingar að því er
fram kemur í frétt á heimasíðu
Landlæknis. Bóluefnið inniheldur
vörn gegn svínainflúensunni sem
gekk hér árin 2009-2010 og að auki
vörn gegn inflúensu af stofni H3N2
og inflúensu B.
Frá árinu 2007 hefur sóttvarna-
læknir samkvæmt útboði tryggt
kaup á 60.000 skömmtum af árlegu
inflúensubóluefni. Á þessu ári verða
keyptir 60.000 skammtar af Vax-
igrip® eins og undanfarin ár.
Fram kemur á heimasíðu Land-
læknis að eins og undanfarin ár sé
ekki nákvæmlega vitað á þessari
stundu hvaða tegund inflúensu muni
herja á landsmenn veturinn 2016 til
2017. Inflúensan sé enn ekki farin að
láta á sér kræla hér á landi en ávallt
megi búast við henni í kringum ára-
mótin. „Bólusetning gegn inflúensu
veitir allt að 60-70% vörn gegn sjúk-
dómnum. Jafnvel þótt bólusettur
einstaklingur fái inflúensu eru allar
líkur á því að sjúkdómurinn verði
vægari en ef hann væri óbólusettur,“
segir í fréttinni.
Sóttvarnalæknir mælist til að eft-
irtaldir áhættuhópar njóti forgangs
við inflúensubólusetningar: Allir ein-
staklingar 60 ára og eldri, öll börn og
fullorðnir sem þjást af langvinnum
hjarta-, lungna-, nýrna- og lifrar-
sjúkdómum, sykursýki, illkynja
sjúkdómum og öðrum ónæmisbæl-
andi sjúkdómum og þungaðar konur.
Almenn bólusetning er í höndum
heilsugæslunnar en auk þess er
bólusett á sjúkrastofnunum og ýmis
fyrirtæki hafa tekið að sér bólusetn-
ingu almennings og starfsmanna.
Þessir aðilar munu á næstunni
auglýsa hvernig bólusetningunni
verður háttað á þeirra stofnun, en
yfirleitt er byrjað að bólusetja í
október,“ segir á heimasíðu Land-
læknis.
60 þúsund skammtar af bólu-
efni gegn inflúensu tilbúnir
 Bólusetning í október  Flensan væntanleg um áramótin
Morgunblaðið/ Árni Sæberg
Bólusetning Er talin veita allt að
60-70% vörn gegn sjúkdómnum.
Bréf, sem Halldór Laxness rithöf-
undur skrifaði Dananum Erik Søn-
derholm, þýðanda bóka skáldsins,
verða boðin upp á netinu hjá
danska uppboðsfyrirtækinu Bruun
Rasmussen í dag.
Um er að ræða þrjú handskrifuð
og 17 vélrituð bréf með undirskrift
Halldórs frá árunum 1962-1981. Í
pakkanum eru einnig bréf frá Erik
Sønderholm, fjórar ljósmyndir og
nokkur jólakort. Verðmatið er
8.000-10.000 dkr. eða 1.100-1.350
evrur, um 140.000-175.000 kr. Lág-
marksboð er 4.000 dkr.
Nokkrar fyrirspurnir
Opnað var fyrir kynningu á bréf-
unum í gær. Í lýsingu segir meðal
annars að í einu bréfinu frá 1963
lýsi Halldór yfir ánægju með þýð-
ingar Sønderholms og vísað er í til-
tekinn texta skáldsins. Lærke
Bøgh hjá uppboðshúsinu sagði við
Morgunblaðið í gær að nokkrir ein-
staklingar í Danmörku hefðu
spurst fyrir um bréfin en ekkert
tilboð væri komið.
steinthor@mbl.is
Bréf frá Halldóri
Laxness boðin upp
Kynning Mynd frá danska
uppboðshúsinu af bréfum Laxness.
 Metin á 140.000-170.000 krónur
Bergþóra Jónsdóttir
bj@mbl.is
„Samningurinn sem felldur var ígær
var að sjálfsögðu byggður á grund-
velli hins síðasta og við teljum okkur
hafa lagað ýmsa þætti sem óánægja
var með í honum,“ segir Inga Rún
Ólafsdóttir, formaður samnings-
nefndar sveitarfélaga. Meirihluti í
Félagi grunnskólakennara felldi ný-
gerðan kjarasamning í atkvæða-
greiðslu en í júní sl. felldu kennarar
líka kjarasamning.
Að sögn Ingu Rúnar var vinnu-
skylda umsjónarkennara minnkuð
úr 26 kennslustundum niður í 25
sem var ein krafa þeirra og dregnir
voru til baka þættir sem tengjast
gæslu í frímínútum sem kennarar
voru mjög ósáttir með.
Viðveran gæti átt hlut að máli
Ólafur Loftsson, formaður Félags
grunnskólakennara, segir að í samn-
ingnum sem gerður var árið 2014
hafi verið atriði sem fór fyrir brjóst-
ið á kennurum en það varðar gæslu-
mál innan skólans. Framkvæmdin á
því hafi verið hörmuleg í mörgum
sveitarfélögum. Því var sá liður tek-
inn út bæði í samningnum sem gerð-
ur var í maí og þessum sem felldur
var núna.
Stórar breytingar voru gerðar á
vinnumati og viðveru kennara 2014.
Skólar fá meira svigrúm í dag til að
ákveða viðverutíma kennara og gæti
það verið einn óánægjuþáttur kenn-
ara að mati Ólafs. Þeir misstu svig-
rúm sem áður var í samningnum um
viðverutíma og nú eiga kennarar og
stjórnendur að ákveða í sameiningu
hvernig þeim málum er háttað.
,,Hver skóli ákveður viðverutíma
kennara sem fellur kannski ekki öll-
um í geð og gæti sá liður í samn-
ingnum valdið óánægju.“ Hug-
myndafræðin að þessu fyrir-
komulagi að sögn Ólafs kom inn í
samninginn 2014 og átti að gefa
kennurum og öðru starfsfólki skól-
ans tækifæri til að sinna sameig-
inlegum verkefnum og auka líkurn-
ar á betri samvinnu og árangri
innan skólans. Það er hinsvegar
talsverð óánægja með þetta fyrir-
komulag því margir vilja eiga þess
kost að vinna hluta vinnutímans
heima, eins og áður var í staðinn
fyrir að vera bundnir í skólanum.
Ný starfsheiti komu inn í nýjasta
samninginn, þ.e. sérgreinakennari,
faggreinakennari og skólasafns-
kennari, og telur Ólafur það já-
kvæða breytingu frá því í vor. ,,Um-
sjónarkennarar lækkuðu í
kennsluskyldu og faggreinakennar-
ar fengu launaflokksbreytingu. Það
var verið að mæta báðum þessum
hópum en á sitthvorn háttinn. Það
hefur lengi verið barist fyrir þessum
breytingum og því hefði þetta verið
skref í rétta átt ef samningurinn
hefði verið samþykktur.“
Mikil óánægja kennara
 Viðverutími kennara gæti átt hlut að máli að kjarasamn-
ingurinn var felldur að sögn Ólafs Loftssonar, formanns FG
Listmunauppboð fór fram í Galleríi Fold í gær-
kvöldi. Að sögn Jóhanns Ágústar Hanssonar, fram-
kvæmdastjóra Gallerís Foldar, voru um 100 verk
boðin upp og um 85 prósent þeirra seldust. Það já-
kvæðasta að sögn hans er að verk eftir Jón Engil-
berts seldist á 1,5 miljónir. Uppboðið heldur áfram í
kvöld og þá verða stór verk í boði; verk eftir Louisu
Matthíasdóttur sem metið er á 7-8 milljónir og einn-
ig stór verk eftir Þórarin B. Þorláksson og Karólínu
Lárusdóttur. „Svo er það Kjarvalsmynd sem verður
boðin upp sem er sérstök að því leyti að hún er af
Bessastöðum,“ segir Jóhann.
100 verk voru í boði á listmunauppboði Foldar í gærkvöldi
Morgunblaðið/Ófeigur Lýðsson
Flest verkin seldust
Börkur Gunnarsson
borkur@mbl.is
„Það lá bara þarna og beið eftir að
verða tekið upp,“ segir Rúnar
Stanley Sighvatsson um sverðið
sem hann fann ásamt veiðifélögum
sínum á gæsaveiðum í Skaftár-
tungu um helgina.
Sverðið er talið vera frá 10. öld
og óneitanlega óvæntur fundur
fyrir menn á skyttiríi.
Forstöðumaður Minjastofnunar,
Kristín Huld Sigurðardóttir, segir
fundinn vera afar sjaldgæfan og
merkilegan enda hafa ekki fundist
fleiri en rétt rúmlega 20 sverð frá
víkingaöld. Hún segir að nú verði
svæðið kannað.
Brot af öðrum hlut fannst ná-
lægt, það gæti verið af sigð.
Bóndinn á svæðinu, Halldór
Magnússon í Ytri-Ásum í Skaft-
ártungu, segir að þetta hafi verið
skemmtileg tíðindi.
Sverð inn á heimilið
Ertu búinn að sjá sverðið?
„Já, já, strákarnir sem fundu
það voru í gæs hjá mér. Þetta kom
inn á heimilið mitt.“
Til fróðleiks eru Ytri-Ásar á
svæði Oddaverja eða Svínfellinga?
„Frekar Svínfellinga.“
Þetta hefur verið fallegt sverð?
„Já, þetta var mjög verklegt
sverð.
En nú er það farið á Minja-
stofnun?
„Já, en kannski á þetta gamla
dót sem finnst í héraði alveg eins
heima hér þegar búið er að aldurs-
greina og skoða. En þetta er allt
borið í burtu til Reykjavíkur eða
til Skóga.
Það færi betur að skipta þessu
upp og koma með hluta af söfn-
unum heim í hérað aftur. Á þess-
um tímum mikillar þenslu í ferða-
mannaþjónustu á svæðinu.“
Þannig að þú hafðir hugmyndir
um hvernig þú gætir notað sverð-
ið?
„Nei, nei, nei, ég ætla ekki að
nota sverðið á neinn hátt. En mér
finnst ágætt að hugleiða þetta. Það
eru allar fornminjar farnar út í
Rangárvallarsýslu.
Það er ekki á færi nokkurs
manns að skoða allt safnið þar
nema menn hafi heilan dag í það.
Hús og munir, þetta er mestallt
farið úr héraði.
En á sínum tíma vann Þórður
Tómasson stórvirki við byggingu
þessa safns á Skógum.“
En hvaðan ætli þetta sverð sé
komið, það eru einhver kuml
þarna á svæðinu?
„Já, það eru kuml inni í Grana-
gili, það er talið að þar hafi
brennumenn verið felldir. En þetta
sverð hefur verið grafið.“
Ætli það muni finnast eitthvað
meira á svæðinu?
„Maður veit svo sem ekki hvort
það finnist eitthvað meira.
Það getur líka verið að hlaupið í
haust hafi tekið hitt, þannig að það
sé ekkert annað að finna þarna
lengur.“
Hvernig er annars þarna hjá
ykkur, er ennþá búsældarlegt?
„Búsældarlegt? Jú, jú. Ef það
væri sæmilegur bóndi sem byggi
hér í Ásum.“
Heimilisvarnir Hér sést hið forna sverð sem ekki hefur verið aldursgreint.
Skytturnar fundu
ævafornt sverð
 Talið vera frá víkingatíma Íslandssögunnar