Dagblaðið Vísir - DV - 09.10.2015, Blaðsíða 36

Helgarblað 9.–12. október 201528 Fólk Viðtal
Það er verið að
brjóta á börnum
Þ
að er verið að brjóta á börn-
um hér á landi,“ segir ljós-
myndarinn Ásta Kristjáns-
dóttir sem stendur fyrir
ljósmyndasýningu í Gerðu-
bergi þar sem hún vekur athygli á ís-
lenskum börnum sem búa við van-
rækslu, ofbeldi og fátækt.
Fátækt er tabú
Þetta er ekki í fyrsta skiptið sem Ásta
notar ljósmyndir til að vekja athygli
á viðkvæmu málefni en hún var með
sýningu í samvinnu með Amnesty
International á Íslandi á síðasta ári.
„Mér finnst gaman að vinna þessi
verkefni en jafnframt mikilvægt að
reyna að gera gagn í samfélaginu.
Strax eftir fyrri sýninguna fór ég að
hugsa hvað ég gæti gert næst. Þegar
ég fór að skoða málið komst ég að
því, mér til mikillar undrunar, að það
búa mjög mörg börn við fátækt hér
á landi. Það var mjög erfitt að þreifa
á þessu málefni. Fátækt á Íslandi er
tabú. Ég kom alls staðar að lokuð-
um dyrum þegar kom að því að fá
að „dokumenta“ það sem var í gangi.
Íslendingar sem búa við fátækt vilja
helst ekki viðurkenna fátækt og láta
eins og þeir séu ekki fátækir. Eftir
heimsókn til Barnaheilla, þar sem
mér var tekið mjög vel, fann ég loks
leið til að vekja athygli á þessu,“ segir
Ásta en útkoman er ljósmyndasýn-
ingin Óskir íslenskra barna, sem hún
vann í samvinnu með Barnaheill –
Save the Children á Íslandi.
Nestislaus börn
Ásta segir mörg börn lifa við fátækt og
vanrækslu hér á landi. „Samkvæmt
opinberum tölum búa 16 þúsund
börn undir fátæktarmörkum. Það er
rosalega há tala. Hjá sumum er ekki
til matur, önnur börn geta ekki haldið
upp á afmæli sitt eða farið í bíó og
sum heimili eru ekki með internet.
Samfélagið í dag virkar þannig að ef
maður er ekki nettengdur er manni
ekki boðið í afmæli í gegnum Face-
book, getur ekki fylgst með sömu
þáttum og aðrir krakkar og getur ein-
faldlega ekki verið í menntaskóla ef
það er ekki net á heimilinu. Ég veit
um dæmi þar sem börn koma ítrek-
að nestislaus í skólann en segjast
hafa gleymt því eða að þau séu ekki
svöng þegar sannleikurinn er sá að
það er ekki til matur. Annað dæmi
er um dreng sem átti aðeins ein-
ar buxur og fór alltaf úr þeim þegar
hann kom heim til að spara þær, að
beiðni mömmu sinnar, en hún átti
ekki pening fyrir nýjum fatnaði. Að
barn þurfi alltaf að vera í stuttbuxum
heima er ekkert annað en vanræksla.
Við verðum að huga betur að þess-
um krökkum en til þess þurfum við
að fá þau til að segja frá,“ segir hún og
bætir við að nýlega hafi verið sam-
þykkt að öllum nemendum í grunn-
skólum Reykjavíkur verði boðið á
sýninguna og búnar til kennsluleið-
beiningar fyrir kennara til að ræða
þessi málefni við börnin. „Þar verður
tekið á ofbeldi, vanrækslu og fátækt
auk þess sem krökkunum býðst að
skrifa miða í lítið óskahús, þar sem
þau geta skrifað ósk sína og líka sett
nafn og símanúmerið sitt og leitað
þannig eftir aðstoð. Verkefnið snýst
líka um að kenna börnunum að þau
bera ekki ábyrgð á sínum aðstæðum
og þurfa ekki að skammast sín fyrir
þær.“
Þekkir eymdina
Ásta starfaði lengi sem fyrirsæta í
Tókýó, London, Vancouver og Taipai
auk þess sem hún hefur búið í Síber-
íu, Indlandi og Bandaríkjunum. Hún
játar að vissulega sé til meiri eymd en
þekkist hér á landi. „Ég bjó í Síberíu
árið 1997 en ástandið þar var svaka-
legt. Það var nánast ekki til neinn
matur í búðunum, fátæktin var mik-
il og svo var alltaf ískalt yfir vetur-
inn. Fólkið lifði nánast á niðursoðnu
grænmeti. Á Indlandi sá ég líka margt
hræðilegt en munurinn þar og hér
er að þar er ekki þessi skömm sem
fylgir fátækt og því getur fólk hjálp-
ast meira að. Maður gefur alltaf villta
hundinum með sér og kaupir alltaf te
af sömu munaðarlausu strákunum –
jafnvel þótt manni finnist teið þeirra
vont. Maður styður bara sinn hund
og sína stráka, sem er mjög fallegur
hugsunarháttur og þannig komast
mjög margir af frá degi til dags. Það
þykir ekki skammarlegt að vera fá-
tækur þar eins og hér og efnishyggj-
an er ekki svona mikil. Hins vegar er
alltaf jafn sárt að finna fyrir fátækt og
verða fyrir ofbeldi – sama hvort mað-
ur er á Íslandi, Síberíu eða Indlandi.“
Nóg handa öllum
Aðspurð segir hún Íslendinga einnig
eiga að bregðast við vanda flótta-
manna. „Hvað myndum við segja ef
það kæmi hér eldgos en enginn vildi
hjálpa okkur? Ég vil að við hjálpum
eins mörgum Sýrlendingum og við
getum og vil hleypa eins mörgum
þeirra og við ráðum við inn í landið.
Ég er viss um að það er til nóg handa
þeim og okkur öllum líka. Hér er
margt fólk sem á meira en nóg ef það
gæti bara deilst betur niður. Það sem
skiptir okkur mestu máli er gott heil-
brigðiskerfi og fá að lifa í hamingju.
Þessir hlutir eru miklu mikilvægari
en nýtt íþróttahús og steypa. Eins
gaman og ég hef af tísku, hönnun og
Ásta Kristjánsdóttir segir fátækt á Íslandi
staðreynd og vill vekja athygli á stöðu barna með
ljósmyndasýningu sinni. Indíana Ása Hreinsdóttir
ræddi við Ástu um fyrirsætuferilinn og tískubrans-
ann, fjölskylduna, skilnaðinn, niðurrif kvenna og
fordómaleysið sem hún stefnir að.
Indíana Ása Hreinsdóttir
indiana@dv.is
Alltaf með fullan
hausinn Ásta er alltaf
með einhver verkefni í
gangi. „Sjálf er ég
ánægð með mig
í dag og finnst gott að
segja það upphátt
Flott Ásta hefur nú komið sér fyrir á bak
við myndavélina en hægt er að skoða mynd-
irnar hennar á www.astakristjans.com.
MyNd Huggy RAgNARssoN