Dagblaðið Vísir - DV - 09.10.2015, Qupperneq 37

Helgarblað 9.–12. október 2015 Fólk Viðtal 29
fallegum hlutum fæ ég af og til ógeð
af allri neyslunni og öllum þeim
gerviþörfum sem við erum föst í. Við
þurfum ekki alla þessa bíla, þessi
húsögn og tískuföt. Allt þetta drasl
er ekki lífsnauðsynlegt og eykur bara
hjá okkur stressið.“
Unglingur í uppreisn
Ásta fæddist árið 1972 og ólst upp í
Garðabæ, Svíþjóð og í Laugarnes-
hverfinu. Hún er elst í hópi þriggja
systkina en eftir að foreldar hennar
skildu, þegar hún var tíu ára, fylgdi
hún móður sinni. Hún viðurkenn-
ir að hafa verið erfiður unglingur.
„Ég var í uppreisn og í MR fór ég að
draga lappirnar í náminu,“ segir hún
en eftir tvö ár í Menntaskólanum í
Reykjavík bauðst henni að fara til
Japans og starfa sem fyrirsæta. „Ég
hafði lengi verið með útþrá og fannst
æðislegt að komast í burtu. Mömmu
fannst þetta ekki jafn auðvelt. Á þess-
um tíma voru engir farsímar eða
internet. Það var bara eins og maður
væri að fara út í geim. Það þótti mik-
ið hneyksli að ég hefði ekki klárað
stúdentsprófið en ég sé ekki eftir því.
Þetta var hárrétt ákvörðun fyrir mig,“
segir Ásta sem neitar því að hafa náð
að skapa sér stórt nafn í bransanum.
„Ég sat aldrei fyrir í Vogue en hafði
nóg að gera. Samt, mörgum árum
síðar, fékk ég tækifæri til að mynda
fyrir Vogue sem var alveg magn-
að. Ég hafði gaman af tísku og hafði
unnið sem módel hér heima frá 15
ára aldri en aðallega var ég að þessu
til að skoða heiminn og vinna mér
inn pening.“
Eskimo og E-Label
Eftir nokkurra ára starf sem fyrir-
sæta færði Ásta sig á bak við mynda-
vélina og stofnaði umboðsskrifstof-
una Eskimo Models. „Við höfðum
mikinn metnað og stofnuðum með-
al annars útibú í Síberíu sem í dag er
orðin ein stærsta umboðsskrifstofa í
heimi. Þegar ég byrjaði þar þekktist
svona lagað ekki. Fólk hélt oft að ég
væri að leita að stelpum í mansal og
vændi. Það tók tíma að vinna traust.
Þegar ég fór í skólana í leit að módel-
um voru byggingarnar oft rafmagns-
lausar vegna fjárskorts. Krakkarnir
sátu sveittir í úlpunum inni og svita-
lyktin var hræðileg. Þetta var sama
ár og rúblan féll. Kennararnir höfðu
ekki fengið borgað í marga mánuði.
Stundum fékk ég að horfa yfir bekk-
inn og ef mér leist vel á einhverja
stelpu fékk ég að tala við hana og for-
eldra hennar en stundum var mér
hent öfugri út,“ segir Ásta sem seldi
sinn hlut í Eskimo fyrir átta árum.
„Þetta var mjög mikil og vanþakk-
lát vinna fyrir lítinn pening. Ég var
komin með leiða og vildi gera eitt-
hvað annað,“ segir Ásta sem stofnaði
fatamerkið E-Label og opnaði versl-
un á Laugaveginum árið 2008, sama
dag og Glitnir fór á hausinn. „Þetta
var bara lítið og krúttlegt fyrirtæki og
okkur gekk mjög vel. Það rokseldist
allt sem við gerðum. Hins vegar var
þetta erfiður tími út af komu gjald-
eyrishafta og öðru. Íslendingar eru
jákvæðir gagnvart íslenskri hönnun
en þetta er mjög harður bransi enda
eru fjárfestar ekki til í að setja pen-
inga í svona verkefni, ekki þegar fólk
er að taka fyrstu skrefin.“
Þakklát fyrir móðurhlutverkið
Sambýlismaður Ástu heitir Rúnar
Ómarsson. Þau Rúnar eiga saman
fjögurra ára strák en fyrir á hún 18
ára stelpu og hann níu ára strák og
uppkomna dóttur úr fyrra sambandi.
„Við erum með börn á öllum aldri og
því eru alls konar þarfir á heimilinu.
Einn vill leikskólamat, annar sushi og
sá þriðji Dominos-pitsu, en við reyn-
um að stilla þessa strengi saman og
það gengur bara vel. Þetta er mjög
gaman,“ segir hún brosandi og játar
því að þær mæðgur séu samrýndar.
„Við höfum ferðast mikið saman og
fólk segir okkur mjög líkar. Hún hefur
samt engan áhuga á fyrirsætubrans-
anum. Ætli hún hafi ekki fylgt mér of
mikið til að finnast þetta spennandi,“
segir Ásta sem var 25 ára þegar hún
varð mamma. „Þetta var alls ekki
planað en samt svo ótrúlega gaman.
Ég er þakklát fyrir þetta hlutverk og
veit ekki hvað hefði orðið um mann
ef maður væri ekki foreldri. Lífið væri
svo tómt.“
Ætlaði ekki að skilja
Eftir níu ára samband skildu hún og
barnsfaðir hennar. „Sjálf átti ég mjög
erfitt með að sætta mig við skilnað
foreldra minna og fannst ömurlegt
að dóttir mín yrði líka skilnaðarbarn.
Skilnaður foreldra mótar fólk og ég
held að skilnaðarbörn gangi lengra
í að láta hlutina ganga. Maður hefur
einhvern veginn meira þol og skilur
ekki fyrr en allt er komið í svaka-
lega mikið óefni. Ég ætlaði aldrei að
skilja. Núna er ég hins vegar á því að
fólk eigi frekar að skilja en að hanga
saman í ömurlegri stemningu.“
Orkumikil og sjálfstæð
Þær mæðgur höfðu verið einar í sjö
ár þegar þau Rúnar fóru að rugla
saman reytum. Rúnar átti búðina
Týnda hlekkinn á árum áður og
stofnaði fatamerkið Nikita svo þau
Ásta eiga margt sameiginlegt. „Hann
var með marga unga krakka á sínum
snærum sem voru viðloðandi bretta-
bransann, eins og ég var með mín
módel. Við höfðum lengi vitað af
hvort öðru en kynntumst svo upp á
nýtt. Rúnar er ótrúlega góður maður,
heiðarlegur og traustur og það finnst
mér skipta afar miklu máli. Hann er
mikill ævintýramaður og við erum
bæði til í að hoppa út fyrir þæginda-
hringinn og gera nýja hluti. Við erum
bæði mjög orkumikil í okkar verk-
efnum en afslöppuð heima fyrir. Við
erum góð saman,“ segir hún en bætir
við að þau haldi sínu eigin sjálfstæði
þrátt fyrir að njóta lífsins saman. „Við
eigum til að mynda hvort sín áhuga-
málin. Hann hjólar mikið, bæði til
og frá vinnu og á fjöllum allt árið um
kring og hefur tvisvar siglt yfir Atl-
antshafið á skútu. Ég er meira fyr-
ir að hjóla á kaffihús og fá mér eitt
rauðvínsglas og svo heim aftur. Það
er mikilvægt að gefa hvort öðru rými.
Hann fær útrás í sínu og ég í mínu.
Svo baukum við saman í ýmsu öðru,
gerum mjög margt skemmtileg
saman.
Fjölskyldan er mikið púsl; týpísk
íslensk mósaík-fjölskylda þar sem
alls konar hlutir koma upp en þau
verkefni eru unnin í sameiningu,“
segir hún en viðurkennir að það hafi
verið viðbrigði að fá aftur lítið barn
inn á heimilið. „Ég hafði verið svo
lengi frjáls svo það var svolítið skrít-
ið en ég er dugleg að fara bara með
hann með mér. Ég hef aldrei látið
börnin stoppa mig heldur tekið þau
með mér út um allt. Annars hef ég
mikið breyst og er orðin mun rólegri
og ýti frekar vinnu frá mér til að vera
meira með krökkunum heldur en
hitt.“
Vantar netið
Ásta hefur alltaf verið framtakssöm
og viðurkennir að vera alltaf með
hausinn fullan af pælingum. „Ég
er með átta verkefni núna sem ég
veit að ég hrindi ekki úr vör strax.
Ég er alltaf að hugsa hvernig ég geti
gert þetta og hitt og svo fæðist þetta
smám saman. Ég hef alltaf verið
drifin áfram af skemmtilegum verk-
efnum. Það er svo mikill sigur að sjá
þau verða að veruleika. Ég held að
flestir vilji láta gott af sér leiða. Fólk
veit bara ekki oft hvað það getur gert.
Þetta þarf hins vegar ekkert að vera
flókið. Kannski er einhver blankur
í næsta húsi sem hægt er að bjóða í
mat, kannski getur maður heimsótt
fatlaða manninn, passað fyrir ein-
stæða foreldrið eða farið út í búð fyr-
ir gömlu konuna. Maður þarf ekki að
eiga peninga til að geta hjálpað. Á
Íslandi er mikil innivera og því hitt-
ir maður lítið nágranna sína og þess
vegna vantar oft þetta net í götum og
hverfum. Ef fleiri myndu hjálpast að
væri samfélagið betra og ég veit að
fólk er til í það. Viljinn hjá fólki er
mikill en um leið og maður biður um
styrk hjá bönkum hverfur hann.“
Ótrúlegt niðurrif kvenna
Í dag starfar Ásta sem ljósmyndari í
eigin stúdíói og segir ótrúlegt hvað
íslenskar konur eru upp til hópa
óánægðar með útlit sitt. „Þegar þær
koma í myndatöku byrja þær iðulega
á því að segja hvað þær myndist illa
og séu ekki nógu svona og hinsegin.
Rífa sjálfar sig niður. Karlarnir koma
hins vegar flestir inn fullir sjálfs-
trausts. Þetta niðurrif kvenna er ótrú-
legt. Ég hef starfað með módelum
sem hafa komist á forsíðu Vogue en
eru samt óánægðar með útlit sitt og
pínulitlar inni í sér. Svo hittir maður
aðrar konur sem eru þéttar en mjög
ánægðar með sig. Í gegnum árin hef
ég lært að sjálfsmyndin hefur ekkert
með útlitið að gera. Þetta er allt í
hausnum á manni. Sjálf er ég ánægð
með mig í dag og finnst gott að segja
það upphátt. Ég var lengi hjakkandi
í sama farinu; fannst ég með ljótt
hitt og þetta en er hætt því. Þetta er
svo augljóst; markaðsöflin vilja að
við séum óáánægðar með okkur svo
við kaupum vörur til að líta betur út.
Svo ef konur vilja þá vinn ég mynd-
irnar sem ég tek af þeim þangað til
þær eru ánægðar með útkomuna.
Ef maður vill líta út eins og stjarna
þarf maður að nota þeirra aðferð-
ir. Annars nenni ég ekki að hugsa of
mikið um útlitið lengur sjálf. Ég vil
frekar eyða orkunni í fjölskylduna
heldur en að andvarpa í spegilinn.
Það eina sem skiptir máli er að vera
heilbrigður og glaður. Þetta hlýtur að
vera þroskinn.“
Óhefðbundnir töffarar
Aðspurð hvaða drauma hún eigi
eftir að láta ráðast nefnir hún ann-
að heimili í útlöndum. „Mig langar
að búa hér á sumrin en annars stað-
ar yfir veturinn. Svo langar mig að
verða algjörlega fordómalaus. Kon-
ur á Íslandi eiga það til að rífa hver
aðra niður en ég vil bara standa
með öðrum konum. Konur sem vilja
fara í læknisfræði eiga að mega það
og konur sem vilja fara í fegurðar-
samkeppni mega það. Við þurfum
ekki öll að vera í sama kassa. Ég veit
um fjölda kvenna sem hafa ekki far-
ið hefðbundnar leiðir en eru samt
jafnréttissinnar og ótrúlegir töffar-
ar. Maður þarf ekki að vera svona og
hinsegin til að vera femínisti. Það fer
svo mikil orka í það að vera alltaf að
spá í aðra. Leyfum fólki að vera eins
og það vill vera.“ n
Fyrirsætan Ásta komst
aldrei í Vogue en á síðasta
ári myndaði hún fyrir
tímaritið fræga.
Mynd úr EinkasaFni
„Maður hefur ein-
hvern veginn
meira þol og skilur ekki
fyrr en allt er komið í
svakalega mikið óefni.
Ásta og rúnar Myndin
var tekin í Goa í Indlandi.
Mynd úr EinkasaFni
Mæðgin Ásta og Rúnar eru
með börn á fjölbreyttum aldri.
Þarfirnar eru því margvíslegar.
Mynd úr EinkasaFni
„Fólk hélt oft að
ég væri að leita
að stelpum í mansal og
vændi.