Dagblaðið Vísir - DV - 14.08.2015, Blaðsíða 46

Helgarblað 14.–17. ágúst 201542 Menning
Ó
líkt flestum stúlkum á sínum
aldri dreymdi Patti Smith
ekki um að sofa hjá Jim
Morrison eða Keith Rich­
ards. Hana dreymdi um
að vera eins og þeir. Og þegar hún
spratt eins og fullmótuð fram á um­
slagi fyrstu plötu sinnar, Horses,
töffaraleg með jakkann hangandi
yfir öxlina, var takmarkinu náð og
vel það.
Fyrsta lagið „Gloria“ var þekkt
bæði í flutningi Jim og Van Morris­
on, en Patti tekst, með talsverðum
textabreytingum, að gera það alger­
lega að sínu. Önnur lög plötunnar
vísa í hetjur hennar bæði úr tónlist
og bókmenntum, enda Patti með
læsari rokkhetjum. Horses hef­
ur æ síðan verið talin með bestu
frumraunum (og plötum) allra tíma.
Verkamaður í Vottum Jehóva
En leiðin þangað var löng og ströng.
Móðir Patti var í Vottum Jehóva og
uppreisnin gegn uppeldinu er ljós
strax í fyrstu setningu plötunnar:
„Jesus died for somebody‘s sins but
not mine.“ Átján ára gömul hóf hún
störf í verksmiðju og þrem árum
seinna eignað­
ist hún dóttur. Allt
virtist búið í haginn
til að Patti Smith
hyrfi inn í verka­
mannafen New
Jersey, en hún
vildi það öðruvísi.
Hin nýfædda dótt­
ir var gefin til ætt­
leiðingar og Patti
fluttist til New
York.
Þar dembdi
hún sér á bólakaf
í listasenuna, bjó
á Chelsea­hót­
elinu, skrifaði
leikrit með Sam
Shepard og átti
í ástarsambandi
við ljósmyndar­
ann Robert Mapplethorpe, sem hún
lýsti seinna eftirminnilega í bókinni
Bara börn sem kom út á íslensku í
hittifyrra. Hún skrifaði fyrir rokk­
blöðin Rolling Stone og Creem, en
ákvað loksins, þegar hún var orðin
27 ára gömul (sem þykir nokkuð hár
aldur í rokkheimum) að stofna eigin
hljómsveit.
Hestar og hálsbrot
Patti Smith Group spilaði reglu­
lega á hinum goðsagnakennda stað
CBGB‘s þar sem Patti og Debbie
Harry tókust á um hvor yrði drottn­
ing pönksenunnar. Árið 1975 kom
svo frumraunin út. Næsta plata,
Radio Ethiopia, var enn hrárri og
pönkaðri. Hljómsveitin spilaði vítt
og breitt þar til Patti féll af sviði og
hálsbrotnaði, en eftir strangt endur­
hæfingarferli átti hún glæsta endur­
komu með plötunni Easter.
Meðan á upptökum hennar
stóð var Bruce nokkur Springsteen
í næsta herbergi að taka upp og
Patti fékk lánað hjá honum lag­
ið „Because the Night“ sem hún
kláraði textann við. Lagið sló í gegn
og Patti Smith Group urðu vinsælli
en nokkru sinni. Undir lok 8. ára­
tugarins kom svo út platan Wave
sem naut minni athygli, en innihélt
þó lagið „Dancing Barefoot“ sem
U2 átti seinna eftir að uppgötva.
Endurkoma og Íslandsásókn
Og síðan gerðist ... ekki neitt. Patti
giftist gítarleikaranum Fred „Sonic“
Smith úr hljómsveitinni MC5, sem
hafði jafnframt þann kost í för með
sér að hún þurfti ekki að skipta um
eftirnafn. Formóðir pönksins virðist
að mestu hafa orðið heimavinnandi
húsmóðir, en sonur hennar átti
síðar eftir að giftast Meg White úr
White Stripes. Árið 1988 kom hin
ágæta plata Dream of Life út, en
annars heyrðist lítið frá henni þar
til eiginmaðurinn lést skyndilega
úr hjartaáfalli árið 1994. Bob Dylan
dró hana aftur á tónleikasviðið, og
síðan hefur Patti haldið áfram að
gefa út plötur og fara í tónleikaferð­
ir. Árið 2005 kom hún í fyrsta sinn til
Íslands og hélt eftirminnilega tón­
leika á NASA. Þar spilaði hún með­
al annars nýtt lag gegn Kárahnjúka­
virkjun, líklega fyrsta mótmælalagið
ort gegn þeim framkvæmdum.
Ári síðar sneri hún aftur og
hélt órafmagnaða tónleika í Há­
skólabíói. Hún spilaði einnig á
Náttúruverndartónleikum í Hörpu
í fyrra og kom fram víðs vegar
um bæinn ásamt Russell Crowe
á menningarnótt árið 2012. Nú er
hins vegar komið að fyrstu heilu
tónleikum Patti Smith með rokk­
hljómsveit hérlendis í heilan áratug,
og það sem meira er, meistaraverk­
ið Horses verður flutt í heild sinni í
tilefni 40 ára afmælisins. Ef einhver
getur veitt Igga Pop samkeppni um
að teljast hápunktur tónleikasum­
arsins, þá er það Patti Smith. n
Komdu
til oKKar
...Eða leigðu lyftu og
gErðu við bílinn sjálf/ur
auðbrEkku 25 (DalbrEkku mEgin) - s. 445-5562
Við gerum
Við bílinn
faglegar
Viðgerðir
Svalasta kona í heimi
n Patti Smith leikur Horses í heild sinni í Hörpu n Með bestu frumraunum allra tíma
Valur Gunnarsson
valurgunnars@gmail.com „Allt virtist búið í
haginn til að Patti
Smith hyrfi inn í verka-
mannafen New Jersey, en
hún vildi það öðruvísi.
Eilífðartöffari
Patti Smith kemur fram
á tónleikum í Hörpu
17. ágúst.