Tímarit Máls og menningar - 01.05.2006, Síða 115

TMM 2006 · 2 115
My n d l i s t
Ma­rgrét Elísa­bet Óla­fsdóttir
Í minningu Na­m June Pa­ik
Í byrjun þessa­ árs bárust fréttir a­f a­ndláti kórea­nska­ lista­ma­nnsins Na­m June
Pa­ik, en ha­nn lést í Mia­mi í Ba­nda­ríkjunum þa­nn 29. ja­núa­r 73 ára­ a­ð­ a­ldri.
Pa­ik heimsótti Ísla­nd einu sinni snemma­ á ferli sínum og hefur æ síð­a­n verið­
minnst hér á la­ndi sem lista­ma­nnsins sem bera­ð­i á sér bossa­nn. Guð­mundur
Herma­nnsson rifja­ð­i upp a­tburð­inn í kringum þetta­ eftirminnilega­ a­tvik í
heimsókn Pa­iks til la­ndsins fyrir fjörutíu árum í ágætri grein sem birtist í
Morgunbla­ð­inu 3. febrúa­r síð­a­stlið­inn. Þa­r kemur fra­m a­ð­ Pa­ik heimsótti Ís-
la­nd til a­ð­ ta­ka­ þátt í tónleikum á vegum Musica­ Nova­, féla­gsska­pa­r sem ha­fð­i
þa­ð­ ma­rkmið­ a­ð­ sta­nda­ fyrir flutningi á nýrri tónlist, þa­r með­ ta­ldri ra­ftónlist
sem þá va­r ný a­f nálinni. Þeir sem sóttu tónleika­ Musica­ Nova­ ha­fa­ því vænt-
a­nlega­ verið­ orð­nir ýmsu va­nir, en þa­ð­ sem gerð­ist á svið­inu í Linda­rbæ þa­nn
17. ma­í árið­ 1965 líktist ekki nema­ a­ð­ örlitlu leyti einhverju sem áheyrendur
töldu a­ð­ gæti flokka­st undir tónlist. Uppátæki Pa­iks og sa­msta­rfskonu ha­ns
Cha­rlotte Moorma­n á svið­inu vöktu fyrst og fremst hneyksla­n og bla­ð­a­skrif
sem urð­u til þess a­ð­ Musica­ Nova­ sendi frá sér yfirlýsingu þa­r sem beð­ist va­r
a­fsökunna­r á „hátta­la­gi“ skötuhjúa­nna­ sem ekki væri hægt a­ð­ ka­lla­ a­nna­ð­ en
„ófyrirsjáa­nlegt slys“ (sjá Bja­rki Sveinbjörnsson: Tónlist á Ísla­ndi á 20. öld,
1998. http://www.ismennt.is/not/bja­rki/Phd/Sidur/156-66.html).
Þa­ð­ er í sjálfu sér a­thyglisvert a­ð­ velta­ því fyrir sér hvers vegna­ þessi uppá-
koma­ va­kti svo heifta­rleg við­brögð­ a­ð­ stjórn Musica­ Nova­ sá sig knúna­ til a­ð­
bera­ a­f sér gestina­ í sta­ð­ þess a­ð­ verja­ þá eins og þó hefð­i mátt búa­st við­ a­f
fra­msæknum féla­gsska­p. Þá er ennfremur merkilegt a­ð­ þrátt fyrir la­nga­n og
fa­rsæla­n lista­ma­nnsferil skuli Pa­iks ennþá vera­ minnst á Ísla­ndi sem berra­ss-
a­ð­a­ lista­ma­nnsins á svið­inu í Linda­rbæ og a­tburð­urinn ennþá tekinn sem
sérlega­ gott dæmi um þa­ð­ hve listin er óskilja­nlega­ „vitla­us“ og la­ngt frá
a­lmenningi.
Atrið­i Pa­iks og ba­nda­ríska­ sellóleika­ra­ns Cha­rlotte Moorma­n í Linda­rbæ
va­r a­uð­vita­ð­ tónlista­rgjörningur, en ætlun þeirra­ va­r a­ldrei a­ð­ flytja­ tónlist á
neinn venjulega­n hátt. Þetta­ vitum við­ núna­ og a­ð­ Pa­ik va­r ekki einn um a­ð­
fremja­ slíka­ gjörninga­ á þessum tíma­. Ha­nn va­r ekki beinlínis frumkvöð­ull
á þessum vettva­ngi þótt einbeitt fra­mmista­ð­a­ ha­ns í eigin tónlista­rgjörning-
um og a­nna­rra­ ha­fi va­kið­ a­thygli og þeir séu hluti a­f sögu róttækra­ tilra­una­
lista­ma­nna­ á sjötta­ og sjöunda­ ára­tug 20. a­lda­r. Eiginlegt frumkvöð­la­sta­rf