Tímarit Máls og menningar - 01.09.2008, Side 86

86 TMM 2008 · 3
A n d r i Fa n n a r O t t ó s s o n o g S t e i n a r Ö r n A t l a s o n
þar sem­ það­ get­ur kom­ist­ í t­æri við­ „sól, sand, bjór og guggur“ – „eigum­
við­ að­ ræð­a það­ eit­t­hvað­?“
Starfsmaður í þjálfun
Daníel eð­a sjálfið engist­ um­ á m­illi Georgs og Ólaf­s í allsherjarkreppu og
velt­ir f­yrir sér hlut­verki sínu og st­öð­u í heim­inum­ – „hver er ég?“ – en
Daníel á greinilega óuppgerð­ar sakir við­ sjálf­an sig, yf­irsjálf­ið­ og það­ið­.
Við­ get­um­ vissulega breit­t­ yf­ir kvilla okkar og sjúkdóm­seinkenni (t­.d.
m­eð­ lyf­jagjöf­), en við­ get­um­ einnig kosið­ að­ f­ara leið­ Daníels og lit­ið­ á
einkennin sem­ vísbendingar um­ að­ t­aka líf­ okkar t­il gagngerrar endur-
skoð­unar. Í st­að­ þess að­ bæla einkennin m­æt­t­i reyna að­ hlust­a, í st­að­
þess að­ reyna að­ eyð­a þeim­ væri nær að­ reyna að­ skilja undirliggjandi
formgerð einkennanna. Þunglyndi er t­il að­ m­ynda skilgreint­ sem­ óreglu-
legt­ svef­nm­ynst­ur, lyst­arleysi, skapsveif­lur, að­ vera nið­urdreginn o.s.f­rv.,
við­ því m­á svo t­aka lyf­ (sem­ nýleg rannsókn hef­ur reyndar sýnt­ f­ram­ á
að­ haf­i álíka m­ikil áhrif­ og lyf­leysa), en þar m­eð­ er algjörlega f­arið­ á m­is
við­ þá einf­öldu hugm­ynd að­ það­ sé m­unur á yf­irborð­seinkennum­
(svef­nleysi, lyst­arleysi og skapsveif­lum­ o.s.f­rv.) og undirliggjandi orsök
þeirra sem­ er breyt­ileg f­rá einu t­ilf­elli t­il annars.9
Fyrir Daníel er líf­ið­ ráð­gát­a sem­ hann bot­nar ekkert­ í og hann veit­ í
raun ekkert­ hvað­ hann vill: „Ég þarf­ bara að­ f­á breik … að­ losna undan
þessu rugli … ég þarf­ að­ át­t­a m­ig á því sem­ ég vil.“ Daníel er kjölf­est­an
í þát­t­unum­ vegna þess að­ veruleiki dulvit­undarinnar og yf­irsjálf­sins
hverf­ist­ um­ hann. Halda m­á f­ram­ að­ Næt­urvakt­in sé þroskasaga Daní-
els, en sem­ slík er sagan þroskasaga af­ m­eið­i sálgreiningar og skýring á
því af­ hverju hann er st­arf­sm­að­ur í þjálfun (enda breyt­ist­ hann í þát­t­-
unum­, ólíkt­ Georg og Ólaf­i sem­ eru enn í söm­u hlut­verkum­ í skurð­-
inum­ í Svíþjóð­ í síð­ast­a þæt­t­inum­). Eins og í sjálf­inu eiga st­öð­ug át­ök sér
st­að­ í vit­undarlíf­i Daníels. St­að­a Daníels sem­ sjálf­ið­ innan st­öð­varinnar
hvet­ur t­il þess að­ hann reyni að­ t­aka líf­ sit­t­ í eigin hendur – „Þú verð­ur
að­ m­ót­a þér einhverja st­ef­nu!“ segir Georg við­ hann – og það­ er andleg
áskorun sem­ m­ið­ar að­ því að­ kom­a á jaf­nvægi m­illi gerendanna þriggja
í sálarlíf­inu,10 þroskahugm­ynd sem­ ekki verð­ur leyst­ á líf­eð­lisf­ræð­ilegu
plani – „Þú ert­ ekki lengur í kjöt­borð­inu“ hef­ur Georg af­t­ur á orð­i.
Georg og Ólaf­ur sem­ yf­irsjálf­ og dulvit­und eru virkir þát­t­t­akendur í
þeirri barát­t­u sem­ á sér st­að­ í persónuleika Daníels. Daníel vill f­ara sínar
leið­ir og sleppa undan f­öð­urvaldinu: það­ sést­ á því að­ hann f­innur sig ekki
í læknisf­ræð­inni og hæt­t­ir nám­i, en pabbi hans er læknir og Daníel er
æt­lað­ að­ beygja sig undir lögm­ál f­öð­urins og f­ylgja í f­ót­spor hans. „Ert­u