Fréttatíminn - 04.11.2016, Side 22

LJÓSADAGAR
OPIÐ ALLA DAGA
við Fellsmúla | 108 Reykjavík
-50% -20%
kr.
LOFTLJÓS
Litir: Svart/grátt/hvítt
5.596
Áður: kr. 6.995
kr.
HANGANDI LJÓS
Litir: Gull/silfur
3.993
Áður: kr. 7.985
LJÓSADAGAR
OPIÐ ALLA DAGA
við Fellsmúla | 108 Reykjavík
-50% -20%
kr.
LOFTLJÓS
Litir: Svart/grátt/hvítt
5.596
Áður: kr. 6.995
kr.
HANGANDI LJÓS
Litir: Gull/silfur
3.993
Áður: kr. 7.985
LJÓSADAGAR
OPIÐ ALLA DAGA
við Fellsmúla | 108 Reykjavík
-50% -20%
kr.
LOFTLJÓS
Litir: Svart/grátt/hvítt
5.596
Áður: kr. 6.995
kr.
HANGANDI LJÓS
Litir: Gull/silfur
3.993
Áður: kr. 7.985
Sisters of Mercy, Sisters of Our Lady
of Charity og Sisters of the Good
Shepherd. Þar eiga stúlkurnar að
iðrast og hljóta betrun.
„Föllnu stúlkurnar“
Upphaflega hugmyndin á bak við
Magdalene hælin var vissulega
byggð á kristnum gildum. Þvotta-
húsið á Upper Leeson Street í Dublin
veitti tugum vændiskvenna skjól,
fæði, klæði og vinnu til að komast
af götunni. Í kjölfar aukinnar eftir-
spurnar eftir þjónustu þvottahús-
anna jókst umfang starfseminnar til
muna. Fyrrum vændiskonur, sem
nunnurnar höfðu tekið undir sinn
verndarvæng, höfðu ekki undan
og því var ljóst að frekara vinnuafl
þurfti til enda þvottahúsin nú orðin
fyrirtæki í eigu klaustranna. Á árun-
um 1922-1996 voru yfir 30 þúsund
barnungar telpur, unglingsstúlkur
og konur sendar í Magdalene þvotta-
húsin til starfa í harða betrunarvist
til lengri eða skemmri tíma. Helm-
ingur þeirra var undir 23 ára aldri.
Á þessu tímabili er áætlað að tæp-
lega fimmtungur kvennanna sem
þar voru hafi verið vistaðar af fús-
um og frjálsum vilja. Hinum var
komið þar fyrir af fjölskyldum sín-
um, prestum, munaðarleysingahæl-
um eða öðrum stofnunum á vegum
hins opinbera. Fæstar þeirra vissu
hvað þær höfðu unnið til saka en
yfirlýstur tilgangur þvottahúsanna
var endurhæfingar- og betrunarvist
fyrir „fallnar“ stúlkur og konur sem
voru álitnar lauslátar, höfðu eign-
ast barn utan hjónabands, þóttu of
fallegar, voru fórnarlömb kynferð-
isofbeldis, glímdu við andleg veik-
indi eða voru á einhvern hátt byrði
á fjölskyldu sinni.
Magdalene þvottahúsunum fjölg-
22 | FRÉTTATÍMINN | Föstudagur 4. nóvember 2016
Árið er 1922. Írska lýðveldið er ný-
stofnað eftir blóðuga sjálfstæðisbar-
áttu og felur velferðarmál landsins
í hendur kaþólsku kirkjunnar og
stofnana hennar. Kirkjan er óvé-
fengjanlegt yfirvald í siðferðismálum
samfélagsins og reglur hennar eru
skýrar þegar kemur að kynferðis-
legu athæfi. Kynlíf utan hjónabands
er ekki aðeins rangt heldur er það
sambærilegur glæpur og morð. Kon-
ur sem eru grunaðar um slíkt eru
fordæmdar bæði af samfélaginu og
kirkjunni. Og kaþólska kirkjan hefur
alltaf rétt fyrir sér. Ógiftar barnshaf-
andi stúlkur fara á mæðra-og barna-
heimili. Stúlkur og konur sem hafa
gerst sekar um aðrar siðferðislegar
yfirsjónir eru sendar á Magdalene
hælin, nefnd eftir hinni föllnu Maríu
Magdalenu sem hlaut náð fyrir aug-
um frelsarans. Þar eru þvottahús
starfrækt á vegum fjögurra nunnu-
reglna; Religious Sisters of Charity,
Bet un í helvíti
Tuttugu ár eru liðin frá því síðasta Magdalene þvottahúsinu á Írlandi var lokað. Þangað voru fleiri en 30
þúsund stúlkur og konur sendar til starfa í lengri eða skemmri tíma í grimma betrunarvist á vegum kaþólsku
kirkjunnar. Nunnureglurnar fjórar sem ráku þvottahúsin hafa allar neitað að ganga að kröfum írskra
stjórnvalda og ályktana Sameinuðu þjóðanna um að leggja sitt af mörkum í miskabætur fyrir eftirlifendur.
Sólveig Jónsdóttir
ritstjorn@frettatiminn.is
Beinagrindur í
ómerktri gröf
Bon Secours Mæðra- og barnaheim-
ilið var rekið frá 1925 þar til því var
lokað árið 1961. Árið 2014 uppgötv-
uðust beinagrindur 798 hvítvoð-
unga og smábarna í ómerktri gröf
og skólptanki á lóð heimilisins. Flest
þeirra höfðu látist úr sjúkdómum og
vannæringu. Kirkjan kom heimilinu til
varnar og hélt því fram að dánartíðni
barna á heimilinu hefði verið í takt
við það sem vanalegt var í írsku þjóð-
félagi á þessum tíma. Við nánari eft-
irgrennslan kom í ljós að barnadauði
innan veggja heimilisins var meira
en helmingi hærri en annars staðar á
landinu á þessum tíma. Rannsókn á
starfsemi heimilisins er enn í gangi.
aði um allt Írland og voru meðal
annars rekin í klaustrum í Cork,
Limerick, Waterford, Wexford,
Galway og Dublin. Kaþólska kirkj-
an hvatti sjúkrahús, herinn og fjöl-
margar opinberar stofnanir til þess
að nýta sér þjónustu betrunarþvotta-
húsanna. Vinnudagarnir voru langir
og þeim fylgdi gríðarlegt líkamlegt
erfiði. Launin voru engin. Gögn um
þessa starfsemi og starfsemi annarra
stofnana á vegum kirkjunnar eru
af afar skornum skammti, ef frá er
talinn vitnisburður kvenna sem nú
hafa stigið fram, sagt sögu sína og
barist fyrir því að kirkjan verði dreg-
in til ábyrgðar fyrir þær þjáningar
sem þær máttu þola. Síðasta skráða
tilfellið um að stúlka hafi verið send
í Magdalene þvottahús er frá árinu
1991.
Stolið epli
Mæðra- og barnaheimili voru einnig
rekin af kaþólskum nunnum um
áratuga skeið. Ógiftar barnshaf-
andi stúlkur og konur voru sendar
á slík heimili til að fæða börnin og
margar þeirra fátækari voru neydd-
ar í þrælkunarvinnu í kjölfarið til að
standa undir kostnaði þeirrar þjón-
ustu sem kirkjan veitti þeim í vand-
ræðum sínum. Börnin voru aðskilin
frá mæðrum sínum og komið í um-
sjá nunnanna. Mary Merrit fæddist
á einu slíku heimili og er í dag ötul
baráttukona fyrir réttlæti fyrir eft-
irlifendur stofnana kaþólsku kirkj-
unnar. Ellefu ára gömul var Mary
svo svöng að hún stal epli. Í kjölfar-
ið á þessari yfirsjón tóku nunnurn-
ar ákvörðun um að senda hana til
vinnu í High Park þvottahúsinu í
Dublin þar sem hún átti að vera þar
til henni lærðist að það væri rangt
að stela. Mary vann í þvottahúsinu