Fréttatíminn - 22.12.2016, Blaðsíða 16

16 | FRÉTTATÍMINN | Fimmtudagur 22. desember 2016
Haukur Már Helgason
ritstjorn@frettatiminn.is
Ekki svo að skilja að borg-arbúar sýni atburðin-um fálæti: jólamörkuð-um borgarinnar, yfir 60 talsins og vinsælir meðal
heimamanna og gesta, var lokað á
þriðjudag, í virðingarskyni við hin
látnu. Brandenborgarhliðið var lýst
í fánalitum Þýskalands og Berlín-
ar. Þúsundir manna lögðu leið sína
á Breitscheidplatz þennan dag og
skildu þar eftir blóm, kerti og áletr-
anir. Í minningarkirkju Vilhjálms
keisara, sem stendur á torginu,
var haldin minningarguðsþjón-
usta. Hana sóttu Angela Merkel
og helstu ráðherrar hennar, auk
ímama, rabbína, og fulltrúa grísku
rétttrúnaðarkirkjunnar, og hund-
ruð annarra.
En það er ekkert öngþveiti
á götunum. Áhrifamesta við-
bragðið við atburðinum er þögn-
in í borginni. Berlín er að jafnaði
frekar hljóðlát, af stórborg að vera.
Á almannafæri tala íbúar henn-
ar hvorki hátt né mikið, og snerta
varla bílf lautur. En á þriðjudag
virtist í f lestum hverfum venju
færra fólk á ferli. Þegar lögreglu-
bílar komu á vettvang á mánudags-
kvöldinu blikkuðu bláu ljósin þeirra
en sírenurnar þögðu. Þær þögðu
áfram mestallan þriðjudag. Eins og
til að undirstrika þögnina lagðist
þoka yfir borgina, dreifði ljósum og
dempaði hljóð. En gegnum mistr-
ið og þögnina gekk daglegt líf að
mestu sinn vanagang. „Berlín hefur
þegar mátt sjá ýmislegt,“ útskýrði
blaðamaður Spiegel.
Hvað?
Þetta er vitað: Klukkan tvær mín-
útur yfir átta að kvöldi mánudags-
ins 19. desember, var svörtum
Scania f lutningabíl ekið á fullri
ferð inn á jólamarkað á torginu
Breitscheidplatz í Berlín og gegn-
um fólksmergðina þar, milli minn-
ingarkirkju Vilhjálms keisara og
Budapester Straße, um 80 metra
leið. Bíllinn var ljóslaus. Aðkom-
an var skelfileg, sagði fulltrúi lög-
reglu. Ellefu létust við ákeyrsluna,
einn maður fannst látinn í bílnum,
á fimmta tug særðust. Á þriðjudags-
kvöld voru fjórtán hinna særðu enn
í lífshættu.
„Þetta er ef til vill ekki fallegasti
jólamarkaður borgarinnar,“ skrifa
blaðamenn fréttaþjónustunnar
Welt, „en sá táknrænasti, þar sem
hann stendur hringinn kringum
kirkjurústirnar sem voru látnar
standa eftir seinni heimsstyrjöld,
án viðgerðar, sem ákall um frið.“
Á síðustu árum hafa risið háhýsi í
kringum torgið, meðal annars til-
komumikið Waldorf Astoria hót-
el, sem gera svæðið að Manhatt-
an-legasta hluta borgarinnar.
Þremur tímum fyrir árásina birti
Berlínarlögreglan á Twitter útsýnis-
mynd úr þyrluflugi, með hótelið og
Breitscheidplatz fyrir miðri mynd.
Hvernig?
Fram eftir mánudagskvöldi brýndu
yfirvöld að enn væri óljóst hvort um
árás eða slys væri að ræða. Um há-
degi þriðjudags sögðust þýsk yf-
irvöld loks fullviss um að verkn-
aðurinn hefði verið framinn af
ásetningi. Þá um eftirmiðdaginn
staðfesti Angela Merkel að fengist
yrði við málið sem hryðjuverk.
Maðurinn sem fannst látinn í
bílnum, og sem í fyrstu var talinn
hugsanlegur samverkamaður
árásarmannsins, reyndist vera
fyrsta fórnarlamb hans: Lukasz Ro-
bert U., bílstjóri pólska flutninga-
fyrirtækisins sem átti bílinn. Bíllinn
var kominn til Berlínar frá Tórínó
á Ítalíu, hlaðinn farmi: 25 tonnum
af stálrörum. GPS-gögn flutninga-
fyrirtækisins gefa til kynna að öku-
tækinu, sem átti að vera lagt í Berlín
yfir nótt, hafi verið rænt milli kl. 15
og 16 á mánudag. Þá hafi flutninga-
bíllinn horfið af réttri leið, en verið
ræstur, honum ekið, lagt og hann
ræstur, aftur og aftur, „eins og ein-
hver væri að æfa sig að keyra hann“.
Þessu lýsti eigandi fyrirtækisins,
frændi hins látna.
Ummerki gefa til kynna að
bílstjórinn hafi streist á móti
árásarmanninum en verið yfir-
bugaður. Síðdegisblaðið Bild seg-
ir krufningu hafa leitt í ljós að at-
vinnubílstjórinn hafi ekki látist
fyrr en í árásinni á torgið, ekki af
skotsári eins og fyrst var talið held-
ur mörgum stungusárum. Blað-
ið leiðir að því líkur að hann hafi
barist við árásarmanninn um stýr-
ið, til að reyna að hindra verknað-
inn, sem geti þá skýrt hvers vegna
bíllinn beygði út á götu og staðn-
æmdist á miðri leið gegnum mark-
aðsbásana. Hugsanlega hafi Lukasz
Robert U. þannig afstýrt enn meira
blóðbaði. Enn eru þetta getgátur.
Hver?
Strax eftir verknaðinn umkringdu
550 þungvopnaðir lögreglu-
menn torgið og nágrenni þess. Þá
sprengdi lögreglan upp grunsam-
legan hlut á vettvangi, sem reyndist
vera svefnpoki. Á sama tíma elti
óbreyttur borgari árásarmanninn á
hlaupum frá vettvangi, um tveggja
kílómetra leið, inn í almennings-
garðinn Tiergarten. Lögreglan
taldi sig hafa fundið hann síðar
um kvöldið, við sigursúluna í miðj-
um garðinum, þar sem hún hand-
tók 23ja ára gamlan flóttamann frá
Pakistan. Því tilkynntu lögregluyfir-
völd að borgarbúar hefðu ekkert að
óttast, aðeins tveimur tímum eftir
árásina.
Aðfaranótt þriðjudags gerðu 200
lögreglumenn rassíu í flóttamanna-
miðstöðinni Tempelhof, þar sem
hinn handtekni hefur aðsetur, yf-
irheyrðu aðra íbúa þar og gerðu
upptæk tölvu og síma. Nafn hins
grunaða birtist í fjölmiðlum þá um
nóttina, ásamt aðdróttunum um
önnur smærri afbrot.
Við yfirheyrslu, vettvangsrann-
sókn og DNA-rannsókn kom aftur á
móti í ljós að sá grunaði hafði ekk-
ert með málið að gera. Honum var
sleppt úr haldi síðdegis á þriðjudag.
Þá útskýrði lögreglan fyrir fjöl-
Jafn lítið brugðið
og vera má
„Maximal unbeeindruckt“ sagði forsíðufyrirsögn vefútgáfu Spiegel
á þriðjudag um Berlín eftir hryðjuverkið á torginu Breitscheidplatz á
mánudagskvöld: Jafn lítið brugðið og vera má, mætti þýða fyrirsögnina.
„Þetta er ef til vill ekki
fallegasti jólamarkaður
borgarinnar,“ skrifa blaða-
menn fréttaþjónustunnar
Welt, „en sá táknrænasti,
þar sem hann stend-
ur hringinn kringum
kirkjurústirnar sem voru
látnar standa eftir seinni
heimsstyrjöld, án viðgerð-
ar, sem ákall um frið.“
Áhrifamesta viðbragðið við atburðinum er þögnin í
borginni. Berlín er að jafnaði frekar hljóðlát, af stór-
borg að vera. Á almannafæri tala íbúar hennar hvorki
hátt né mikið, og snerta varla bílflautur. En á þriðjudag
virtist í flestum hverfum venju fremur færra fólk á ferli.
Þann 7. janúar
Allt um heilsu,
næringu og
markmið á nýju ári.
Heilsutíminn
Heilsutíminn
gt@frettatiminn.is 531 3319