Morgunblaðið - 22.12.2016, Blaðsíða 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 22. DESEMBER 2016
E-60 Stólar
Klassísk hönnun frá 1960
Hægt að velja um lit og áferð
að eigin vali
Verð frá kr. 28.400
Íslensk hönnun og framleiðsla
Lífstíðarábyrgðá grind og
tréverki
Gylfaflöt 16-18 •112 Reykjavík • Sími 553 5200 • solo.is
ríkið 140 krónur í virðisaukaskatt,
milliliðir fengu 736 krónur en meðal-
verð til bænda var 540 krónur eða
38% af útsöluverðinu. Bóndinn fékk
hlutfallslega enn minna af verði
kóteletta. Útsöluverð þeirra var
2.503 krónur/kg. Af því fóru 240 kr. í
vsk., milliliðir fengu 1.715 kr. en
bóndinn fékk sínar 540 krónur sem
voru 22% af útsöluverðinu.
„Grunnverð á lambaskrokki sem
skilar sér til bóndans, hvar á landinu
sem er, er að jafnaði 540 krónur á
kíló,“ sagði Þórarinn. Eðli málsins
samkvæmt fái bóndinn hlutfallslega
minna í sinn hlut eftir því sem varan
sé meira unnin.
„Við afhendum lifandi lömb í
flutningabíl þar sem afurðastöðin
tekur við þeim. Hún sér um flutning
og sláturkostnað og tekur líka á sig
framleiðslukostnað vara sem unnar
eru úr lambinu. Inni í þessari 540
króna greiðslu til bóndans fyrir
hvert kíló að jafnaði eru kjötið, gær-
an, hausinn, innmaturinn og allt ann-
að sem til fellur af skepnunni,“ sagði
Þórarinn.
gott að fá erlenda ferðamenn til að
neyta vörunnar hér.“ Hann sagði að
unnið hafi verið að því að auka söl-
una á íslensku lambakjöti bæði inn-
an lands og utan. Nýir búvörusamn-
ingar taka gildi um næstu áramót.
Þá verður settur enn meiri kraftur í
markaðsmálin, að sögn Þórarins.
„Við munum reyna að fá enn fleiri
íslenska veitingastaði til að kynna
lambakjöt fyrir erlendum ferða-
mönnum. Við byggjum markaðs-
setningu okkar á íslensku lambakjöti
hvar sem er í heiminum á því að
byrja hér heima, kynna vöruna og
segja erlendum ferðamönnum sögu
hennar. Síðan þegar þeir koma heim
til sín vonum við að þeir vilji kaupa
þessa vöru þegar hún verður á boð-
stólum á þeirra heimaslóðum.“
Bóndinn fær 540 kr/kg
Landssamtök sauðfjárbænda
sundurliðuðu hvernig tekjur af sölu
lambakjöts deilast niður. Miðað var
við útsöluverð í maí 2016, samkvæmt
Hagstofunni. Útsöluverð á lamba-
læri var 1.416 krónur/kg. Af því tók
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
Ísland heldur áfram að reka í sundur á fleka-
skilum og nú um einn sentimetra á ári til
hvorrar áttar. Þetta sýna mælingar Land-
mælinga Íslands á hnitakerfi landsins sem
unnið var að í sumar. Hreyfing á upptaka-
svæði Suðurlandsskjálftanna sem urðu í maí
2008 er þó meiri annars staðar. Þá skera
hreyfingar norðan Vatnajökuls sig úr en þar
koma til áhrif eldgossins í Holuhrauni sem
varði 2014-2015.
„Suðurlandsskjálftinn átti upptök sín milli
Hveragerðis og Selfoss, og þar fór landið í
sundur um 40 cm, samkvæmt því sem mælist
nú. Í Kverkfjöllum, þar sem áhrifa frá um-
brotasvæðinu í Bárðarbungu gætir mjög,
mældum við gliðnun landsins 60 cm. Ég hef
ekki frétt um svo miklar breytingar neins-
staðar í seinni tíð,“ segir Guðmundur Valsson,
verkfræðingur hjá Landmælingum Íslands.
„Við vissum að landris við Vatnajökul ykist
sem nú er staðfest. Þar koma fram áhrif
þynningar á jöklum og aukin kvikumyndun
undir ís. Í Jökulheimum mælist landris um 40
cm, en frá 1993 til 2004 var það 20 cm.“
Ísland er nýtt og lifandi
Landshnitakerfið er grunnur í öllum ná-
kvæmum mælingum á landinu t.d. við fram-
kvæmdir, kortagerð eða vöktun eldfjalla. Í
sumar voru mældir um 150 punktar en auk
þess voru notuð mæligögn frá um 100 föstum
mælistöðvum. Hnitakerfið var síðast mælt
2004. Einnig þykir markvert hve mikið sig á
jörðu hefur orðið í kringum gufuaflsvirkj-
anirnar í Hengli og á Reykjanesi. Þar er sigið
yfir 1 cm á ári, eða 18 cm þar sem mest er.
Þá þykir einnig vert að skoða hæðarbreyt-
ingar meðfram ströndinni, sem geti ýmist
unnið með eða gegn áhrifum hækkandi sjáv-
arborðs.
„Ísland er nýtt land og lifandi. Í Skandi-
navíu gætir áhrifa ísaldar enn, en hér eru
orsakavaldar breytinga á landinu nærri okkur
í tíma, það er atburðir á líðandi stundu,“ segir
Guðmundur Valsson.
Landið mælist á mikilli hreyfingu
 Landrek og breytingar á umbrotasvæðunum  Hnitin tekin út  Atburðir í núinu breyta landinu
Morgunblaðið/RAX
Náttúran Holuhraunsgosið helgast af miklum
breytingum og landgliðnun um 60 cm.
Sala á lambakjöti í nóvember síðastliðnum var 31,8% meiri en í sama
mánuði í fyrra. Í ársfjórðungnum september, október og nóvember jókst
salan um 6,8% og á síðustu 12 mánuðum um 5,8%. Um er að ræða sölu
frá afurðastöðvum til kjötvinnsla og verslana.
Í nóvember sl. seldust 533,4 tonn af lambakjöti, 2.452 tonn í ársfjórð-
ungnum og 6.870 tonn á ári. Hlutdeild kjöts af sauðfé var 25,6% og kom
það næst á eftir alifuglakjöti sem var með 33,2% markaðshlutdeild. Hlut-
deild svínakjöts var 23%, nautgripakjöts 16,3% og hrossakjöts 1,8%.
Miðað við sama ársfjórðung í fyrra dróst svínakjötssalan saman um
14,2% og hrossakjötssalan um 21,8%, samkvæmt yfirliti búnaðarmála-
skrifstofu Matvælastofnunar.
Hlutur lambakjöts fer vaxandi
ÍSLENDINGAR KAUPA TÆP 26.800 TONN AF KJÖTI Á ÁRI
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
„Það er tvímælalaust aukning í sölu
lambakjöts hér innanlands,“ sagði
Þórarinn Ingi Pétursson, formaður
Landssamtaka sauðfjárbænda.
Hann sagði að tölur um söluaukn-
ingu lambakjöts á einu ári og árs-
fjórðungi gefi gleggri mynd af þró-
uninni en sölutölur frá einum
mánuði, þ.e. nóvember síðastliðnum,
þegar salan jókst um 31,8%.
Þórarinn sagði að margir sam-
verkandi þættir hafi stuðlað að auk-
inni sölu. Átak Markaðsráðs kinda-
kjöts í að fá veitingahús til að setja
íslenskt lambakjöt í öndvegi hafi
skilað árangri. Auk þess hafi af-
urðastöðvar þróað nýjar vörur úr
lambakjöti sem neytendur hafi tekið
vel. Þá sé verð á lambakjöti hag-
stætt.
Gerðir voru um 60 samstarfs-
samningar við framleiðendur og
smásala, þar af um 40 veitingahús,
vegna markaðsátaksins sem hófst
fyrir rúmu ári. Icelandair-hótelin
taka m.a. þátt í átakinu.
„Þetta gengur fyrst og fremst út á
að lambakjöt sé á boðstólum á veit-
ingastöðunum. Árangurinn hefur
verið mjög góður,“ sagði Þórarinn.
Hann sagði að á tilteknu veitinga-
húsi hafi salan á lambakjöti aukist
um 70%. Þar var boðið upp á nokkra
lambakjötsrétti, m.a. lambaborgara.
„Lambakjötssalan hjá þessu veit-
ingahúsi hefur verið mjög góð. Það
eru ekki bara erlendir ferðamenn
sem matast þar heldur einnig Ís-
lendingar.“
Á hverju ári eru framleidd að jafn-
aði 9.500 til 10.000 tonn af lambakjöti
og innanlandsneyslan er tæp 6.900
tonn á ári, að sögn Þórarins. „Innan-
landsmarkaðurinn er okkar lang-
besti markaður. Það er líka mjög
Morgunblaðið/RAX
Lambaslátrun Lambakjötið nýtur vaxandi vinsælda og salan innanlands er að aukast, ekki síst á veitingahúsum.
Ferðamönnum komið
á lambakjötsbragðið
 Markaðsátak á veitingahúsum hefur skilað árangri
Hjálmar Sveinsson, formaður um-
hverfis og skipulagsráðs, segir að
hann líti ekki á orð Hreins Haralds-
sonar, forstjóra Vegagerðarinnar,
um að brýnt sé að ráðast í fram-
kvæmdir á gatnakerfi í Reykjavík
vegna álags á vissum vegaköflum á
álagstímum samhliða fyrirsjáanlega
auknum umferðarþunga, sem gagn-
rýni á stefnu meirihlutans í borginni
um áherslu á almenningssamgöngur.
Veltir hann þeirri spurningu upp
hvort menn telji
réttlætanlegt að
fara í milljarða
framkvæmdir
vegna aukins um-
ferðarþunga
vegna ferða-
manna. Ítrekar
hann að það sé
sýn borgaryfir-
valda að til fram-
tíðar sé betra að
auka vægi al-
menningssamgangna í stað þess að
fara í dýrar framkvæmdir á gatna-
kerfinu. Spurður hvort þetta geti
ekki farið saman; stórar fram-
kvæmdir eins og mislæg gatnamót á
mótum Reykjanesbrautar og Bú-
staðavegar til að mæta auknum um-
ferðarþunga þar og áhersla á al-
menningssamgöngur, þá segir
Hjálmar: ,,Það getur vel verið að ekki
sé gert nóg. Þá er spurningin hvað
þurfi að gera því menn eru sammála
um það að langar biðraðir og umferð-
arteppur eru ekki af hinu góða.“ Vís-
ar hann þar á ný til almennings-
samgangna.
Umferð á höfuðborgarsvæðinu
jókst um nær 30% frá 2005 til 2015 og
um 25% frá árinu 2012 samkvæmt
upplýsingum Samgöngustofu.
Spurður hvort ekki blasi við að
bregðast þurfi við þessu með stórum
framkvæmdum á álagsstöðum í
gatnakerfinu segir Hjálmar að taka
þurfi tillit til þess að þriðjungur
aukningar á allra síðustu árum sé
vegna umferðar ferðamanna á bíla-
leigubílum. ,,Það væri einsdæmi í
heiminum ef við myndum byggja upp
öflugt vegakerfi til að mæta þörfum
ferðamanna á bílaleigubílum í stað
þess að beina þeim í almennings-
samgöngur.“
Engin önnur lausn í boði
Hann segir að markmiðið sé að
hlutfall þeirra sem notist við almenn-
ingssamgöngur fari úr 5% í 12% árið
2030. ,,Að mínu mati er engin önnur
lausn í boði [en að leggja áherslu á al-
menningssamgöngur]. Það er búið að
margreyna hitt víða í heiminum og
m.a. í Reykjavík. Með því að bæta sí-
fellt við nýjum akreinum og mis-
lægum gatnamótum, þá fyllast þess-
ar nýju akreinar um leið,“ segir
Hjálmar. vidar@mbl.is
Ferðamenn ráða
ekki áherslum
 Nýjar akreinar fyllast um leið
Hjálmar
Sveinsson
Morgunblaðið/Ómar
Umferð Miklabraut er þéttskipuð
að morgni og aftur síðdegis.