Dagblaðið Vísir - DV - 12.02.2016, Blaðsíða 27

Helgarblað 12.–15. febrúar 2016 Fólk Viðtal 23
B
iggi tekur brosandi á móti
mér og gefur mér mjúkt
knús. Hann er nýkominn
frá Los Angeles þar sem
hann eyddi þremur vikum
í janúarsólinni með mótorhjóla­
vinum sínum. „Það er fínt að
komast aðeins í burtu svona yfir
myrkasta veturinn. Í garðyrkjunni
er minna að gera þessa köldu
mánuði, svo ferðalög eru tilvalin.“
Hann flakkar á milli Keflavíkur
og Hafnarfjarðar, býr á báðum
stöðum. Í Keflavík býr hann í
fallegri og einstaklega snyrtilegri
kjallaraíbúð í gömlu timbur­
húsi sem hann gerði upp fyrir
nokkrum árum. Leigjendur búa á
efri hæðunum. Í Hafnarfirði á hann
sér „mancave“, iðnaðarhúsnæði
sem er sannkallaður griðastaður
mótor hjólamannsins. Í Keflavík
eru kertaljós, fallegar flísar og vel
sópað ljóst parket. Hér í Hafnar­
firði er hrátt steingólf, leður, mótor­
hjól og munir á veggjum sem Biggi
hefur sankað að sér í gegnum árin.
Ég tek upp litla öskju og opna hana,
enda forvitin kona. Ofan í henni er
gullpeningur með merki frímúrara.
Ég spyr hvort hann sé meðlimur.
Hann neitar og hlær: „Lestu það
sem er þarna ofan í.“ Á miða í
öskjunni stendur að peningurinn
sé hannaður af Birgi Axels syni.
„ Maður tekur sér ýmislegt fyrir
hendur, sko.“ Hann er nefnilega
skrambi listrænn og teiknaði meðal
annars meirihluta húðflúrsins
sjálfur.
„Hvar á ég eiginlega að byrja?“
spyr hann mig. Tja, bara á byrjun­
inni. Hvernig var æskan?
Biggi ólst upp hjá móður sinni
og fósturföður. Fjölskyldan bjó
fyrstu árin á Akureyri, en þegar
Biggi var níu ára fluttu þau í Garða­
bæ. „Ég átti yndislega æsku og
marga góða vini. Fjölskyldulífið
var að mestu rólegt, það var engin
sýnileg óregla, en líklega var þó
eitthvað að. Ég veit ekki til þess að
einhver hafi átt við alkóhólisma að
stríða í fjölskyldunni, að minnsta
kosti ekki þá. Framtíðin var björt og
engan óraði fyrir því sem átti eftir
að gerast í lífi mínu.“
Flótti frá raunveruleikanum
„Ég byrjaði að drekka á unglings­
árunum, 13 eða 14 ára. Við stálum
víni og drukkum mikið í einu, en
ekki svo oft. Á þessum árum var
ég á fullu í íþróttum, ég var í U20
landsliðinu í blaki og varð Íslands­
meistari mörg ár í röð í þessum
aldursflokkum. Ég var líka mjög
fær í golfi og keppti í því.“ Hann
segist ekki muna til þess að hafa
orðið sérstaklega hrifinn af áfengi
fyrst um sinn. „Það kom seinna.
Eitt atvik var kannski lykilatriði.
Ég var nýkominn með bílpróf, 17
ára gamall, og foreldrar mínir voru
staddir erlendis þegar ég velti bíln­
um þeirra og gjöreyðilagði hann á
Reykjanesbrautinni. Ég var beltis­
laus og endaði aftur í og þurfti að
skríða út um afturgluggann. Þetta
gerðist um nótt og ég var bláedrú.
Ég slapp stráheill út úr þessu, en í
kjölfarið drakk ég í fyrsta skipti án
þess að vera að skemmta mér. Bíl­
veltan var áfall og ég vildi flýja
raunveruleikann.“
Upp frá þessu stigmagnaðist
mikilvægi áfengis í lífi Bigga. „Það
var alltaf tilefni til að drekka. Ég
drakk vegna sorga og vegna gleði,
það var alltaf ástæða til að fá sér í
glas. Fljótlega fór ég ekki einu sinni
edrú í bíó. Upp úr þessu hætti ég
í framhaldsskóla því ég varð að
vinna mér inn pening til að geta
haldið þessu áfram.“
Í kringum tvítugt var Biggi ekki
lengur velkominn heima. Hann
hafði verið duglegur að vinna þrátt
fyrir drykkjutúra sem vörðu upp í
þrjár vikur, og keypti íbúð í miðbæ
Reykjavíkur. „Á Grundarstígnum
byrjaði partíið fyrir alvöru. Þarna
var loksins kominn staður fyrir mig
og félagana til að hanga og drekka.
Ég fiktaði eitthvað við eiturlyf, en
þau heilluðu mig aldrei og höfðu
ekki sömu áhrif á mig og vínið.“
Andvaka eða drekkandi
Á þessum tíma fór að bera á
miklum svefntruflunum hjá Bigga.
„Ég var í stífri vinnu frá klukkan
sex á morgnana til tíu á kvöldin,
og þær nætur sem ég drakk ekki lá
ég að mestu andvaka. Þetta gekk
í einhverja mánuði en að lokum
endaði ég í minni fyrstu innlögn
á geðdeild. Ég hafði reyndar sótt
áfengis­göngudeild í aðdragand­
anum og fengið lyf við hinu og
þessu. Þar kynntist ég rónum sem
gáfu mér alls konar sniðuga punkta
um það hvað ég þyrfti að segja til að
fá bestu töflurnar. Læknarnir sögðu
mér að það væri allt í lagi að drekka,
bara ekki mikið. Ég blandaði auð­
vitað öllu saman og upplifði algjört
hrun í kjölfarið. Ég man eftir því að
hafa starað á vegg, tárin runnu og
sjálfsvígshugsanir voru stöðugar án
þess að ég vissi af hverju.“
Geðdeild og fordómar
Biggi dvaldi fyrst á geðdeild árið
1999 og segir að fordómar hafi verið
talsverðir, bæði hjá honum sjálfum
og öðrum. „Sjúkdómshugtakið
varðandi alkóhólismann var ein­
hvern veginn ekki komið á hreint.
Það var alltaf verið að spá í það hver
ástæðan væri fyrir drykkjunni. Eftir
tvær eða þrjár vikur á geðdeildinni
datt einhverjum lækninum í hug að
ég gæti verið alki og stakk upp á að
ég færi í meðferð.“
Það varð úr að hann fór í sína
fyrstu meðferð á Teigi og í kjölfarið
dvaldi hann þrjá mánuði á áfanga­
heimili á Akureyri. „Ég gerði mér
samt grein fyrir því að ég væri alls
ekki að fara að hætta að drekka á
þessari stundu. Um leið og ég kom
aftur í borgina edrú, náði spennan
tökum á mér. Mig sveið í magann,
réð illa við mig, gerði kjánalega
hluti og var klaufalegur í samskipt­
um.“ Hvernig þá? spyr ég. „Þú veist
hvernig óöruggt fólk lýsir líðan
sinni áður en það heldur ræðu. Mér
leið stöðugt þannig.“
Allt fór í sama farið og næstu
þrjú ár liðu án stórvægilegra við­
burða. Biggi drakk um helgar og
náði að halda lífinu í þokkalegum
farvegi – borgaði reikninga og vann
sína vinnu. Hann skoðaði heiminn,
vann og skemmti sér í útlöndum
og lifði ágætis lífi. Í lok 2002 lang­
aði hann að fullorðnast og ákvað að
trúlofa sig hið snarasta. „Reyndar
var ég fullur þegar ég gerði það, svo
það var kannski ekki svo góð hug­
mynd. Kærastan var yndisleg hesta­
stelpa, mjög reglusöm og drakk
ekkert af viti. Ég drakk hins vegar
stíft. Datt í það á föstudagskvöldi,
vaknaði, fékk mér alltaf afréttara og
náði stundum aukafylleríi á laugar­
dagsmorgni. Kærastan lá sofandi
uppi í rúmi. Svo lagði ég mig til að
komast aftur af stað um kvöldið.“
Árið 2003 lenti Biggi í grófu of­
beldisatviki sem átti eftir að hafa
mikil áhrif á líf hans. „Í kjölfarið
fór drykkjan að aukast. Ég lokaði
augunum fyrir því sem hafði gerst
og gróf allar tilfinningar sem því
tengdust. Ég varð fjarlægur og lok­
aði á fólk sem ég tengdist. Það var
mjög erfitt að horfast í augu við
þetta. Lífið hélt samt áfram og ég
lét sem þetta hefði ekki gerst.“
Viskí í morgunmat
Biggi var þrátt fyrir allt í mjög góðri
vinnu. „Ég var aldrei veikur og tók
endalausar aukavaktir.“ Þegar hann
fékk stöðuhækkun missti hann
tökin aftur. „Ég var mjög glaður
vegna þess að mér var sýnt traust. Ég
átti að byrja í nýja starfinu á mánu­
degi og datt í það um helgina eins
og venjan var – eðlilegt munstur á
þessum tíma. Mánudagsmorgun­
inn var líka ósköp venjulegur. Ég
fór í sturtu, hellti upp á kaffi en
einhverra hluta vegna fannst mér
góð hugmynd að fá mér smá viskí­
slettu út í kaffið. Ég vaknaði svo
seinnipartinn úr blakkáti, búinn að
drekka eina og hálfa viskíflösku og
vissi ekkert hvað hafði gerst – bara
að ég væri búinn að klúðra hlutun­
um. Kvíðinn blossaði upp, starfið
var farið og ég dró gluggatjöldin
fyrir og slökkti á símanum.“
Biggi drakk samfellt í tvær vikur
og borðaði varla á meðan. „Þegar
ég loksins náði einhverjum átt­
um bauðst mér að halda áfram að
vinna í fyrirtækinu gegn því að ég
færi í meðferð. Þetta var um ára­
mótin 2003/2004 og ég fór á Vog og
Staðarfell. Fyrst sleit ég trúlofun­
inni – það var hárrétt, enda hafði ég
mjög slæm áhrif á líf kærustunnar.
Ég hélt út í mánuð.“ Biggi vissi að
hann væri búinn með sénsinn sem
hann fengi í vinnunni, kærastan
var flutt út og ekkert lá fyrir nema
áframhaldandi drykkja.
Kvöldið sem Biggi dó
Föstudagskvöld um miðjan febrúar
árið 2004 varð örlagaríkt, en það
kvöld dó Biggi. „Þetta var bara
ágætur dagur. Ég fór út að djamma
og um nóttina ætlaði ég að ganga
heim til mín á Grundarstíginn
en man ekki eftir að hafa komist
á leiðarenda.“ Biggi vaknaði hins
vegar á Gjörgæsludeild Landspít­
alans, allur í snúrum og slöngum,
tengdur í pípandi tæki.
„Ég hafði verið lífgaður við og
fékk að vita að ég hefði fundist úti
í 15 stiga frosti. Ég hafði greinilega
komist heim, en ákveðið að fara
aftur út – á nærfötunum. Ég fraus
þarna í hel, hér um bil, og endaði
þannig á gjörgæslunni. Ég man
eftir að horfa á hendurnar og sjá
þar eitthvað sem líktist kolsvörtum
banönum. Það voru fingurnir, illa
kalnir. Í fyrstu var ráðgert að taka af
mér að minnsta kosti átta fingur, en
fyrir eitthvert kraftaverk kom lækn­
ir á vakt, sem taldi að hægt væri
að bjarga höndunum. Það er ekki
á hverjum degi sem svona kal sést
á manni sem er á lífi. Í staðinn fór
ég í aðgerð þar sem dautt hold var
fjarlægt, og átti í kjölfarið að fara í
litla aðgerð tvisvar á dag. Sársauk­
inn var hryllilegur en ég hugsaði
um það eitt að komast heim til að
geta byrjað að drekka aftur, enda
var bara laugardagsmorgunn.“
Áfram með partíið
Móður Bigga leist að vonum ekki á
að hann færi heim, enda líkur á að
hann missti hendurnar, og úr varð
að geðlæknir mat hann með tilliti
til nauðungarvistunar. „Það var full­
komlega eðlilegt að maður sem stóð
frammi fyrir því að missa hendurnar
staldraði aðeins við á sjúkrahúsi. En
mér fannst það ekki. Þetta var auð­
veldur leikur og ég var með skýr
markmið – að komast heim til að
halda partíinu gangandi.“
Bigga var skutlað heim, skó­
lausum í gallabuxum og með um­
búðir á báðum höndum. „Ég var
nú hálftættur en lét samt eins og
ekkert væri eðlilegra. Ég vildi bara
vera einn en var algjörlega ósjálf­
bjarga. Það var til dæmis mjög mikil
kúnst að opna vínflösku án handa,
og kveikja í sígarettu. Þetta hafðist
þó og þarna sat ég og drakk, tæp­
lega sólarhring eftir að ég fannst líf­
laus og frosinn. Seinnipartinn var
ég kominn í mikinn partígír en það
var ekki nokkur leið að klæða sig
með umbúðir á báðum höndum.
Mér fannst eðlilegast í stöðunni að
sparka í hurðina hjá nágrannanum
og fá hann yfir til að klæða mig í
sparifötin. Svo dreif ég mig niður
á Nelly's þar sem djamm kvöldsins
byrjaði.“
Þar sat Biggi og sötraði bjór í
gegnum rör þegar fyllibytta af göt­
um borgarinnar kom og spurði
hann hvað hefði gerst. „Ég sagði
honum alla söguna og hann horfði
á mig alvarlegur á svip og sagði mér
að ég ætti við verulegt vandamál
að stríða. Aðra eins vitleysu hafði
ég ekki heyrt. Ég var þarna flottur í
jakkafötum, reyndar með jakkann á
öxlunum því ég komst ekki í hann
fyrir umbúðum, og jú, drekkandi
bjór með röri. Það var hann sem
var róninn, ekki ég.“
Hætta eða drepast
Þegar þarna var komið var engin
leið til að ná stjórn á drykkjunni.
„Það var ekki spurning um hvort
Ragnheiður Eiríksdóttir
ragga@dv.is „Ég man eftir því
að hafa starað
á vegg, tárin
runnu og sjálfs-
vígshugsanir
voru stöðugar
án þess að ég
vissi af hverju.
Átti ekki heimili Á tímabili snerist hver dagur um það hjá Birgi að finna sér næturstað. Mynd ÞoRMAR ViGniR GunnARsson