Dagblaðið Vísir - DV - 15.04.2016, Qupperneq 18

Helgarblað 15.–18. apríl 2016
Heimilisfang
Kringlan 4-12
6. hæð
103 Reykjavík
fréttaskot
512 70 70fr jál s t, ó Háð dag b l að DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
aðalnúmer
ritstjórn
áskriftarsími
auglýsingar
sandkorn
18 Umræða
Útgáfufélag: DV ehf. • Stjórnarformaður og útgefandi: Björn Ingi Hrafnsson • Ritstjórar: Eggert Skúlason og Kolbrún Bergþórsdóttir
Viðskiptaritstjóri: Hörður Ægisson • Fréttastjórar: Baldur Guðmundsson og Einar Þór Sigurðsson • Umsjónarmaður innblaðs: Sólrún Lilja Ragnarsdóttir
Framkvæmdastjóri : Steinn Kári Ragnarsson • Umbrot: DV ehf. • Prentun: Landsprent • Dreifing: Árvakur
F
ormaður sendinefndar Alþjóða­
gjaldeyrissjóðsins benti á hið
augljósa í vikunni. Fyrir stöð­
ugleika og horfur í efnahagslíf­
inu er jákvætt að sviptingar í íslensk­
um stjórnmálum hafi ekki orðið til
þess, eins og sumir kölluðu samt
eftir, að þing yrði rofið og boðað til
kosninga „strax“. Þetta á ekki síst við
um mikilvægasta óleysta verkefni
stjórnvalda – fyrirhugað fjölvalsút­
boð til að leysa út um 300 milljarða
aflandskrónueignir. Þingrof hefði
sett tímasetningu og framkvæmd út­
boðsins í uppnám. Þetta vita allir sem
til þekkja.
Það var því furðulegt að heyra
stjórnarandstöðuna gera lítið úr
þeirri hættu á að slík pólitísk atburða­
rás myndi valda töfum á útboðinu um
ófyrirséðan tíma – og þá um leið að
hægt yrði að taka í kjölfarið ný skref í
losun hafta. Sumir stjórnarandstöðu­
þingmenn gengu þó lengra í fjar­
stæðukenndum málflutningi sínum
um aflandskrónuútboðið. Þannig hélt
Katrín Júlíusdóttir, þingmaður Sam­
fylkingarinnar, því fram í liðinni viku
að „ekkert nýtt“ fælist í fyrirhuguðu
uppboði til að leysa út aflandskrónu­
eigendur þar sem Seðlabankinn væri
búinn standa að slíkum útboðum allt
frá árinu 2011. „Þetta er bara endur­
tekið verkefni,“ sagði þingmaðurinn.
Þau ummæli, komandi frá fyrr­
verandi fjármálaráðherra, lýsa í besta
falli vandræðalegri vanþekkingu á
viðfangsefninu og í versta falli ein­
beittum ásetningi í að gefa lítið fyrir
staðreyndir um þetta risavaxna hags­
munamál sem niðurstaða þarf að nást
í svo hægt sé sem fyrst að hefja losun
hafta á Íslendinga. Frekari tafir á út­
boðinu, sem átti upphaflega að fara
fram í október á síðasta ári, eru óaf­
sakanlegar og gætu jafnframt orðið
kostnaðarsamar fyrir þjóðarbúið.
Ólíkt þeim gjaldeyrisútboðum
sem haldin voru í tengslum við um­
deilda fjárfestingaleið Seðlabank­
ans á árunum 2011 til 2015 þá munu
aflandskrónueigendur í þetta skipt­
ið standa frammi fyrir afarkostum
þannig að tryggt sé að böndum verði
komið á allar aflandskrónur í einu út­
boði. Þeir erlendu fjárfestingarsjóðir
sem kjósa að losa ekki um krónueign­
ir sínar með verulegu álagi í skipt­
um fyrir gjaldeyri eða bindingu í rík­
isskuldabréfum í krónum eða evrum
til langs tíma munu enda með eign­
ir sínar á læstum reikningum sem
bera enga eða neikvæða vexti. Þannig
verður aflandskrónuvandinn leystur
með einni aðgerð og forsendur skap­
aðar samtímis fyrir skjótri haftalosun
á íslensk heimili, fyrirtæki og lífeyris­
sjóði.
Þótt engin ástæða sé til að efast
um að þessi aðferðafræði sé í sam­
ræmi við íslensk lög og alþjóðlegar
skuldbindingar þá er ljóst að hún ger­
ir framkvæmd uppboðsins lagalega
mun flóknari heldur en þau gjaldeyr­
isútboð sem Seðlabankinn hefur áður
haldið. Þá skiptir sköpum að hvatarn­
ir séu stilltir þannig við framkvæmd
uppboðsins að niðurstaðan verði
sem hagfelldust fyrir íslenskt þjóðar­
bú – aflandskrónueigendum verði
með öðrum orðum ekki gert kleift að
ganga meira á gjaldeyrisforða Seðla­
bankans en þörf krefur við útgöngu
þeirra úr höftum. Að öðrum kosti er
hætt við því að svigrúm fyrir erlendar
fjárfestingar Íslendinga verði minna
en ella.
Stærstur hluti aflandskrón­
ustabbans, eða um 230 milljarðar
króna, er í höndum aðeins fjögurra
bandarískra fjárfestingarsjóða. Full­
trúar þeirra sjóða hafa ekki farið
varhluta af ört batnandi efnahags­
stöðu Íslands sem endurspeglast
meðal annars í því að óskuldsettur
gjaldeyrisforði Seðlabankans er
orðinn meiri en 400 milljarðar króna.
Þeir telja því fá rök standa til þess að
sjóðirnir þurfi að sætta sig við skipti­
gengi sem verður tugprósentum
lægra en skráð gengi krónunnar vilji
þeir losna strax úr landi með eignir
sínar.
Engin ástæða er aftur á móti fyr­
ir stjórnvöld til að gera neitt með slík
sjónarmið. Mikilvægt er að hafa í huga
að aflandskrónur eru sérstakur eigna­
flokkur sem lýtur öðrum lögmálum
en venjulegar krónur, sem hafa rík­
ari heimildir til fjárfestinga hérlend­
is, og eru því fyrir vikið talsvert ódýr­
ari en aðrar íslenskar krónur. Þannig
var gengið í þeim gjaldeyrisútboðum
sem Seðlabankinn hélt í tengslum
við fjárfestingaleiðina á árunum 2011
til 2015 að meðaltali um 220 krónur
gagnvart evru. Afar ólíklegt verður að
teljast að aflandskrónueigendur geti
vænst þess að fá hagstæðara mark­
aðsgengi kjósi þeir núna að skipta á
eignum sínum fyrir erlendan gjald­
eyri.
Stjórnvöld hljóta að horfa til þess,
rétt eins og gert var gagnvart kröfu­
höfum gömlu bankanna, að eigendur
aflandskróna njóti ekki bættrar er­
lendrar stöðu þjóðarbúsins með
neinum hætti við útgöngu úr höftum.
Þess í stað mun sú góða staða sem
hefur orðið til vegna viðvarandi mikils
viðskiptaafangs undanfarin ár verða
nýtt til að koma til móts við mörg
hundr uð milljarða króna uppsafnaða
erlenda fjárfestingaþörf íslenskra líf­
eyrissjóða og fyrirtækja. Til að tryggja
slíka niðurstöðu í þessu næsta stóra
skrefi stjórnvalda við losun hafta þá
er nauðsynlegt að reiða sig á trausta
pólitíska forystu fremur en brigðula
dómgreind embættismanna. n
Lokahnykkurinn
Manni bregður
mjög mikið við þetta
Brotist var inn til Sigríðar Arnardóttur. – DV
Allt er bjart
Æ líklegra þykir að Guðni Th.
Jóhannesson sagnfræðingur taki
stökkið og gefi kost á sér til emb­
ættis forseta Íslands en mik­
ill fjöldi fólks hefur lagt hart að
Guðna að undanförnu í þá veru.
Guðni kom heim frá Kaup­
mannahöfn í fyrradag en hann
var beðinn um að halda erindi
þar og útskýra atburði síðustu
daga á Íslandi. Í Facebook­ færslu
sem Guðni setti inn áður en
hann hélt í flugið heim gerðist
hann ærið forsetalegur. Vitnaði
hann þar í Njálu og lýsti þeirri
góðu tilfinningu sem gripi hann
þegar hann héldi nú heim á leið,
yfir bleika akra og slegin tún. Þá
birti Guðni erindi úr Ferðalok­
um Óðins Valdimarssonar, sem
orðið er óopinber þjóðsöng­
ur Íslendinga. Guðni lauk síðan
færslu sinni á orðunum „Sjá­
umst heima, kæru vinir. Stórar
ákvarðanir bíða. Allt er bjart.“
Á fimmtudag sást til Guðna
á Laugaveginum í sínu fínasta
pússi, jakkafötum og með bindi.
Eftir því var tekið hversu vegleg­
ur bindishnúturinn var. Guðni
virðist tilbúinn í slaginn.
Elsku vinir, það er
ófremdarástand núna
Birgitta Jónsdóttir óttast að loforð um kosningar verði svikin. – DV
Ég hélt á tímabili
að ég væri að deyja
Helgi Óskarsson upplifði miklar kvalir eftir lengingaraðgerðir. – DV
Þ
að er ekki hægt að kalla það
fylgishrun en fylgisminnkun
Píratanna virðist vera hafin,
tvær Gallupkannanir í röð sýna
dvínandi fylgi, sú síðari birtist á RÚV.
Nú er ár síðan fylgi Píratanna fór
að rjúka upp á við í skoðanakönnun­
um. Það var í apríl 2015 að þeir fóru
yfir þrjátíu prósentin og þar hafa þeir
verið síðan – þar til nú. Þeir duttu
niður í 32 prósent í könnun í síðustu
viku, og nú í 29 prósent.
Það sem gerist í Gallupkönnun­
inni er einfaldlega að nokkurt fylgi
fer frá Pírötum yfir á Vinstri græna,
altént virðist það passa nokkurn veg­
inn.
Og sömuleiðis fer fylgi frá Fram­
sóknarflokknum yfir á Sjálfstæð­
isflokk. Því má ekki gleyma að
Framsókn tók mikið fylgi frá Sjálf­
stæðisflokknum fyrir síðustu kosn­
ingar.
Annars eru hlutföllin milli stjórn­
ar og stjórnarandstöðu nokkurn veg­
inn eins og þau hafa verið.
Minnkandi gengi Píratanna kem­
ur nokkuð á óvart, en hugsanlega
leitar fylgið frá óvissunni í kringum
Píratana til hins gamalkunnuga VG.
Í sjálfu sér hefur ekki gerst neitt inn­
an stjórnarandstöðuflokkanna sem
skýrir þetta, aðalbreytan er í raun­
inni að nú eru kosningar yfirvofandi.
Eins og staðan er sýnist manni
reyndar að Píratar og VG séu býsna
nálægt því að geta myndað saman
ríkisstjórn – meirihlutinn væri þó
varla mjög traustur. Miðað við síð­
ustu reynslu VG í ríkisstjórn þyrfti
hann helst að vera ríflegur. n
Er runninn upp tími
dvínandi Píratafylgis?
Egill Helgason
skrifar
Af Eyjunni
„Þau ummæli,
komandi frá
fyrrverandi fjármálaráð-
herra, lýsa í besta falli
vandræðalegri vanþekk-
ingu á viðfangsefninu.
Leiðari
Hörður Ægisson
hordur@dv.is