Fréttablaðið - 17.06.2017, Blaðsíða 68

Maður vill hugsa til þess að aukið frelsi sé að fær-ast yfir heiminn og þar með talið fjölmiðla,
en í augnablikinu er þróunin ekki
í réttu áttina. Það eru lönd þar sem
fjölmiðlar voru frjálsir en eru það
ekki lengur, til dæmis Tyrkland, og
svo önnur lönd þar sem fjölmiðlar
hafa einfaldlega aldrei verið frjálsir.
Þörfin fyrir það sem við bjóðum
eykst bara og hefur í sumum heims-
hlutum aldrei verið meiri,“ þetta
segir Mary Hockaday, ritstjóri efnis
á ensku hjá BBC World Service.
Hockaday er stödd hér á landi
vegna þess að á fimmtudagskvöld
var the Arts Hour on Tour, útvarps-
þáttur um menningu, tekinn upp í
Tjarnarbíói með íslenska menningu
í forgrunni.
Hockaday hefur sinnt núverandi
starfi síðan árið 2014. Hún er mennt-
uð í enskum bókmenntum frá Cam-
bridge og var Fulbright-styrkþegi við
New York háskóla þar sem hún nam
blaðamennsku. Áður starfaði hún
sem yfirmaður BBC Multimedia
Newsroom, en hún hefur starfað
hjá breska ríkisútvarpinu síðan árið
1986.
Vikulega hlusta 75 milljónir
manna út um allan heim á fréttir
og útvarpsþætti BBC World Service
(English) og 269 milljónir á fréttir
World Service á 29 tungumálum.
BBC World Service er orðið rótgró-
ið vörumerki og hefur sent út síðan
árið 1932, engu að síður þarf þjón-
ustan að keppa við vaxandi fjölda
fjölmiðla og starfa í umhverfi þar
sem traust til fjölmiðla fer minnk-
andi með falsfréttum.
„Heimurinn er að verða háværari
og það er orðið gríðarlegt framboð
af fjölmiðlum. En við finnum fyrir
því að í óreiðunni er enn þá meira
verðmæti í því að vera traustur fjöl-
miðill sem fólk kemur til fyrir réttar
fréttir og innihaldsríkar umfjallanir.
Fjölmiðill sem fólk treystir að verði
með réttar staðreyndir, óhlutdrægni
og aðstoði fólk við að tengjast hvert
öðru og hefja samræður á alþjóða-
vísu. Því að þrátt fyrir að það séu
ógrynni af fjölmiðlum um allan
heim eru ekki margar fréttastofur
sem bjóða alþjóðlega sýn á fréttir
og reyna að tengja fólk saman.“
Hockaday segir að BBC World Ser-
vice haldi enn í sömu gildi og fyrir
áttatíu árum. „En við stöðnum ekki
og höfum gert mikið síðustu árin
til að þróa og fríska upp á þættina
okkar. Við meira að segja hljómum
öðruvísi.“
Sem dæmi um nýbreytni hjá
World Service er vaxandi flóra hlað-
varpa. „Við höfum framleitt hlað-
vörp í langan tíma en núna erum
við að byrja að framleiða efni fyrst
eða einungis fyrir hlaðvörp. Þetta
er leið fyrir okkur til að segja sögur
á nýjan hátt og þetta laðar að nýja
áheyrendur.
Fréttir eru í hjarta þess sem við
gerum og okkar meginmarkmið
er að bjóða nákvæman og óhlut-
drægan fréttaflutning. Hins vegar
hef ég verið að vinna í því að bæta
við þætti í útvarpið hjá okkur um til
dæmis vísindi og menningu. Það er
meðal annars ástæða þess að ég er
stödd á Íslandi núna. Arts Hour er
vikulegur þáttur um menningu en
mánaðarlega förum við til borga
um allan heim og búum til þátt um
menninguna þar,“ segir Hockaday.
Hún bendir á að einnig sé World Ser-
vice að bæta við stafrænu efni sem er
aðgengilegt á heimasíðunni.
„Það eru sífellt fleiri leiðir fyrir
okkur til að bjóða upp á efnið okkar.
Snjallsímar nýtast vel til að hlusta
á, lesa og horfa á efni. Við höfum
framleitt talsvert af stuttu stafrænu
efni sem rímar vel við útvarpsþætti
okkar.“ Nýjar leiðir til að bjóða upp
á efni virðast hafa skilað árangri en
síðustu árin hefur áheyrendahópur
þjónustunnar stækkað.
Hockaday telur að eitt erfiðasta
verkefni sem fjölmiðlar standi
frammi fyrir í dag sé að standa upp
úr í fjöldanum. „Það er samt hægt
með erfiðisvinnu og með því að
skilja hvað áheyrendur þurfa.
Annað vandamál sem fjölmiðlar
standa frammi fyrir, þó mismikið
milli landa, er fjármagnsskortur.
Góð blaðamennska er ekki ódýr.
Að mínu mati leggur ríkisstuðn-
ingur við fjölmiðla grunn að því að
í landi geti verið til gott, innihalds-
ríkt og sterkt fjölmiðlaumhverfi sem
blómstrar.
Þriðja sem ég nefni er hraði tækni-
breytinga. Við erum öll alltaf að
reyna að vinna með nýjustu tæknina
og reyna að skilja hvaða leiðir sé öfl-
ugast að nýta til að ná til áheyrenda.
Á sama tíma eru ný tæknifyrirtæki
að verða þátttakendur á fjölmiðla-
markaði, til dæmis Amazon, Google
og Facebook. Það skapar áskoranir
fyrir hefðbundna fjölmiðla.“
Falsfréttir óheppilegt orðalag
Falsfréttir hafa verið mikið í deigl-
unni undanfarið, meðal annars í
kringum forsetaframboð Donalds
Trump, núverandi Bandaríkjafor-
seta.
„Mér líkar ekki við orðið fals-
fréttir, mér finnst það afar óheppi-
legt að það sé komið í umræðuna.
Fréttir eru fréttir, það er ekki hægt
að skálda þær þó að fólk geri það
auðvitað. Ég held að fólk noti þetta
orðalag á mismunandi hátt. Sumir
eru sannarlega að búa til fréttir og
nýta þær fyrir eigin hagnað eða
klikk á síður sínar. Aðrir eru hins
vegar að nýta þær í pólitískum til-
gangi. Þá er ekki hægt að kalla þetta
falsfréttir heldur er þetta einfaldlega
áróður,“ segir Hockaday.
„Þetta er í rauninni ekki nýtt fyrir
okkur. Við höfum alltaf unnið í
umhverfi þar sem fólk er að reyna að
dreifa áróðri og hluti af okkar starfi
er að vekja athygli á því og koma
með óhlutdræga og rétta umfjöllun
á móti.“
Hún segir að BBC sé undir miklu
eftirliti hjá áheyrandahópi sínum,
stofnunin hafi alltaf verið það, en
hún telur það ekki endilega slæmt.
„Í heimi þar sem fólk veit af fals-
fréttum og veit að það getur ekki
treyst öllum fjölmiðlum getur það
snúið sér að mjög þekktum, traust-
um, gagnsæjum og sjálfstæðum
vörumerkjum á borð við BBC og
BBC World Service. Ég held að þessi
vitundarvakning hafi hjálpað okkur
að stækka áheyrendahóp okkar. Ég
hef ekkert á móti því að okkur sé
veitt aðhald, ef einhver segir að það
sé eitthvað rangt í fréttaflutningi
okkar skoðum við það og leiðréttum
ef eitthvað er rangt.“
Meðal þess sem BBC gerir til að
reyna að ganga úr skugga um að
fréttir séu réttar er að taka það fram
ef allar staðreyndir eru ekki komnar
á hreint. „Þegar við vinnum með
öðrum fréttastofum tökum við líka
skýrt fram ef við höfum ekki unnið
fréttirnar sjálf og við reynum að
athuga að allt í fréttinni sé rétt. Eitt
sem við erum að gera núna er að
útskýra fyrir áheyrendum hvernig
við vinnum fréttina og benda sér-
staklega á hluta af umfjöllun sem
hefur verið unnin mjög vel til að
tryggja að allt sé rétt. Fyrir nokkrum
árum fórum við að bjóða efni undir
yfirskriftinni Reality Check. Þá
tókum við eitthvað sem stjórnmála-
menn sögðu eða innihald skýrslna
og krufðum það alveg til að sýna
áheyrendum virkilega hvað væri rétt
og rangt í fullyrðingum. Við höfum
til dæmis gert þetta fyrir kosningar.“
Litið til framtíðar telur Hockaday
að áfram verði mikil eftirspurn eftir
djúpstæðu efni. „Fyrir nokkrum
árum vorum við öll áhyggjufull
yfir athyglisbresti og töldum að við
þyrftum að gera styttra og styttra
efni því stuttu efni var að ganga vel.
En svo höfum við fundið fyrir mikilli
eftirspurn áheyrenda eftir að skilja
efni vel. Hlaðvörp hafa til dæmis
verið frábær vettvangur fyrir fólk
til að neyta lengra efnis sem getur
verið mjög grípandi og með dýpt.
Við sjáum líka á netinu að lengri
umfjallanir, og umfjallanir sem
tvinna saman mismunandi form
fjölmiðla, ganga oft ofboðslega vel
og margir deila þeim. Það eru góðir
möguleikar fyrir stutt efni en lengra
efni mun svo sannarlega halda lífi.“
Hockaday telur ekki að miklar
breytingar séu endilega í vændum
í fréttaflutningi. „Við reynum að
halda í við tæknibreytingar og
lögum okkur að breyttum tímum en
ég trúi á hinn eilífa sannleika. Menn
eru forvitnar verur og við viljum vita
hvað er að gerast, tala saman, ræða
hugmyndir og heyra sögur. Þannig
hefur það verið allt frá því að Íslend-
ingasögurnar voru skrifaðar og mun
líklega ekki koma til með að breyt-
ast,“ segir hún og hlær.
Hockaday telur að hvorki Brexit
né nýliðnar þingkosningar muni
koma til með að breyta fjölmiðla-
landslaginu í Bretlandi mikið. „Á
heildina litið er fjölmiðlaumhverfið
mjög heilbrigt í Bretlandi, við erum
mjög heppin að vera með fjölbreytta
flóru.“
Áhugi á efni um Ísland
Hockaday vekur athygli á því að BBC
World Service hefur framleitt tölu-
vert af efni á Íslandi undanfarin ár.
„Áður en ég kom hingað fór ég
að rifja það upp. Nýlega gerðum
við þáttinn In the Studio með Sjón
sem gest. Þá eyðum við tíma með
listamönnum sem fara yfir vinnu-
ferli sitt með okkur. Í fyrra gerðum
við líka heimildarmynd um björg-
unarsveitina og fórum með þeim í
björgunaraðgerðir, það var virkilega
áhrifamikið og öflugt. Svo höfum
við auðvitað gert þætti um íslensku
bankana.“
Að sögn Hockaday eru áheyr-
endur áhugasamir um þætti um
Ísland. Hún telur þetta lið í því að
áheyrendur eru að verða alþjóða-
væddari. „Ef sagan er áhugaverð, og
í flestum tilfellum eru sögur af fólki
og lífi þeirra það, sama hvar það býr
og hvað það gerir, hefur fólk áhuga.“
The Arts Hour on Tour: Reykjavik
verður sent út á BBC World Service
þann 25. júní klukkan 13 að íslensk-
um tíma. saeunn@frettabladid.is
Góð blaðamennska er ekki ódýr
Mary Hockaday er með mastersgráðu í blaðamennsku og hefur starfað hjá BBC síðan árið 1986. FréttaBlaðið/anton
Ritstjóri enska hluta
BBC World Service
segir enn meiri þörf
en áður fyrir trausta
og innihaldsríka
fréttaumfjöllun á
tímum falsfrétta.
Hlustendur eru 75
milljónir vikulega og
fjölgar þeim enn.
Sæunn
Gísladóttir
saeunn@frettabladid.is
Mér líkar ekki við
orðið falsfréttir,
Mér finnst það afar
óheppilegt að það sé
koMið í uMræðuna.
fréttir eru fréttir það
er ekki hægt að skálda
þær þó að fólk geri
það auðvitað.
1 7 . j ú n í 2 0 1 7 L A U G A R D A G U R32 H e L G i n ∙ F R É T T A B L A ð i ð
1
7
-0
6
-2
0
1
7
0
4
:2
2
F
B
0
9
6
s
_
P
0
7
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
9
6
s
_
P
0
6
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
9
6
s
_
P
0
2
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
9
6
s
_
P
0
2
9
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
D
1
D
-6
A
A
8
1
D
1
D
-6
9
6
C
1
D
1
D
-6
8
3
0
1
D
1
D
-6
6
F
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
4
B

F
B
0
9
6
s
_
1
6
_
6
_
2
0
1
7
C
M
Y
K