Fréttablaðið - 16.11.2017, Blaðsíða 68

Fréttablaðið - 16.11.2017, Blaðsíða 68
Planternative er verkefni sem byrjaði fyrir u.þ.b. ári síðan og gekk út á það að smíða hugbúnað sem skiptir út orðum sem notuð eru um dýraafurðir á internetinu fyrir eitt- hvað sem lýsir því sem um ræðir á réttmætari hátt. Hugbúnaðurinn virkar í flestum vöfrum og á öllum heimasíðum sem innihalda enskan texta. Það þýðir foie gras í pain paté, happy meal yfir í sad meal og þar fram eftir götunum. Það er eiginlega best að fólk nái bara í viðbótina og prófi svo að skoða t.d. einhverjar grillupp- skriftir til að skilja nákvæmlega hvað þetta gengur út á,“ segir Þórður Hans Baldursson en hann og Lóa Björk Björnsdóttir, Ari Tómasson og margir fleiri eru fólkið á bak við verkefnið. „Tengingin frá dýrinu yfir í vöruna í matvöruversluninni er virkilega veik og tungumálið spilar þar inn í, sér- staklega á ensku. Cow yfir í beef yfir í steak myndar hugmyndafræðilega fjarlægð þar sem varan á diskinum á ekkert sameiginlegt með dýrinu og þar með litlar líkur á að neytandinn fái samviskubit,“ segir Ari. Hópur af hæfileikaríkum vegönum Hvaða fólk er á bak við þetta? „Það myndaðist alveg brjálæðislega gott teymi í kringum þetta verkefni. Næstum eins og allt hæfileikaríkasta fólk landsins sé vegan. Hönnun og branding var t.d. mestmegnis í höndum Gabríels Bachmann og svo kom Svala Hjörleifsdóttir inn í þá vinnu á seinni stigum, þeir Tómas Ken Shimomura-Magnússon og Piers Biddlestone forrituðu hugbúnaðinn með mér en mesta vinnan fólst samt í efnisvinnu, þ.e. a.s. að finna þýðingar á orðunum sem við vildum skipta út. Þar voru betri en engin þau Lóa, Guðrún Sóley Gestsdóttir, Ari Tómas- son, Ýmir Grönvold, Sólveig Einars- dóttir, Kata Jóhannesdóttir, Marinella Arnórsdóttir, Gígja Sara Björnsson, Matthías Karl Karlsson, Guðrún Ýr Eyfjörð, Jón Pétur Þorsteinsson og Ophelié Karoni. Við fengum svo sér- lega rágjöf frá Gunnari Jörgen Viggós- syni um ýmis mál,“ segir Þórður. „Þetta er bara alls konar fólk sem á það sameiginlegt að vera vegan. Ég kem bara stundum með mitt innlegg sem manneskja sem hefur skoðanir og er í listnámi. Vinir okkar hjálpuðu til við að þýða orðin í matarboðum,“ bætir Lóa við. Orðið „kjúklingakjöt“ upphafið Hvaðan kemur þessi hugmynd? „Hugmyndin spratt út frá hugleið- ingum um orðanotkun og hugrenn- ingatengsl. Áður en ég varð vegan var ég á veitingahúsi í borginni og það stakk mig þegar ég renndi yfir mat- seðilinn að í stað þess að boðið væri upp á kjúkling var boðið upp á kjúkl- ingakjöt. Ég man að þessi ofurlitla breyting á orðalagi gerði það verkum að mig langaði ekki að panta neinn af þessum réttum. Breytti hugrenn- ingatengslunum úr girnilega, tilbúna réttinum yfir í bleika, vakúmpakkaða kjötslímið úr kjötkælinum. Þannig að ég pantaði eitthvað annað. Seinna þegar ég fór að spá í vegan- isma og þeim aðferðum sem við sem aðhyllumst hann notum til þess að reyna að snúa öðrum rifjaðist þessi pæling upp og kveikti hugmyndin að planternative. Við erum nefnilega svo gjörn á að detta í einhverja „hol- ier than thou“ orðræðu sem að mínu mati er ekki endilega alltaf málstaðn- um til framdráttar. Þess vegna held ég að tól sem byggir á húmor í bland við hneykslun og óþægindi gæti verið öflugra en eldræða úr predikunar- stólnum,“ segir Þórður. „Skammir og átök valda því að fólk fer í skotgraf- irnar og verji sinn lífsstíl, sem er ekki gott fyrir neinn,“ bætir Ari við en Lóa er ekki endilega á sama máli: „Ég fæ reyndar ekki nóg af „holier than thou“ orðræðu. Þegar maður brennur fyrir einhverju þá er auðvelt að missa sig. Og upplifa sig vera einu manneskjuna sem er með sannleik- anum í liði og finnast allir þeir sem borða kjöt vera þrjóskir, íhaldssamir og illa innrættir.“ „Tilgangurinn var að reyna að skapa eins konar vegan kennslutæki sem hefði nógu mikið afþreyingar- gildi og væri nógu áhugavert til þess að fólk sem væri ekki vegan myndi nenna að tékka á því. Ef það mistekst er planið að fara í skjóli nætur og hlaða þessu niður á allar tölvur sem við komumst í án þess að nokkur taki eftir því,“ segir Þórður aðspurður hvert markmiðið þeirra sé. „Fólk sem borðar kjöt býr í svo aftengdum raunveruleika. Eins og maturinn þinn sé ekki lík af dýri, heldur bara einhver óskilgreindur bragðgóður hlutur og það myndar ekki hugrenningatengslin á milli matarins og dýrsins. Nema náttúru- lega einhverjar sjúkar veiðimanna- týpur sem skjóta dýrið sjálfar. Það er annar handleggur. Tilgangurinn er að skapa þessi hugrenningatengsl hjá fólki sem leiðir ekki hugann að þessu í sínu daglega amstri,“ svarar Lóa og bætir við: „Draumur minn er að það verði til skynsamleg umræða um dýra afurðalausan lífsstíl. Fólki finnst þetta enn þá svo róttæk ákvörðun að kjósa þannig mataræði en það sem mér þykir mun róttækara er að ákveða að nokkur dýr þurfi að deyja bara svo að þú getir farið í gegnum daginn þinn.“ Á planternative.com má bæði nálgast vafraviðbótina sem og meiri upplýsingar um verkefnið. stefanthor@frettabladid.is Kjötætur tengdar við  raunveruleikann bak við máltíðina Planternative er verkefni unnið af stórum hópi fólks úr mismunandi kimum samfélagsins sem þó eiga það sameiginlegt að vera vegan. Um er að ræða vafraviðbót sem breytir orðum sem eru notuð um dýraafurðir yfir í það sem þau segja réttmætara orðalag. Ari Tómasson, Þórður Hans Baldursson og Lóa Björk Björnsdóttir eru meðal þeirra sem komu að gerð Planternative. FréTTABLAðið/Ernir 1 6 . n ó v e m b e r 2 0 1 7 F I m m T U D A G U r52 l í F I ð ∙ F r É T T A b l A ð I ð Varmadælur & loftkæling Verð frá aðeins kr. 155.000 m.vsk Midea MOB12 Max 4,92 kW 2,19 kW við -7° úti og 20° inni hita (COP 2,44) f. íbúð ca 60m2. • Kyndir húsið á veturna og kælir á sumrin • Fyrir norðlægar slóðir • Fjarstýring fylgir • Hægt að fá WiFi Bæjarhrauni 2 | Hafnarfirði | Sími: 4370000 | hafis@hafis.is Komdu og fáðu rjómaís og laktósafrían vegan ís Íslenskur ís með ítalskri hefð 1 6 -1 1 -2 0 1 7 0 5 :4 6 F B 0 7 2 s _ P 0 6 8 K .p 1 .p d f F B 0 7 2 s _ P 0 5 7 K .p 1 .p d f F B 0 7 2 s _ P 0 0 5 K .p 1 .p d f F B 0 7 2 s _ P 0 1 6 K .p 1 .p d f A u to m a tio n P la te re m a k e : 1 E 3 B -6 E 1 4 1 E 3 B -6 C D 8 1 E 3 B -6 B 9 C 1 E 3 B -6 A 6 0 2 7 5 X 4 0 0 .0 0 1 5 A F B 0 7 2 s _ 1 5 _ 1 1 _ 2 0 1 C M Y K
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.