Fréttablaðið - 24.11.2017, Qupperneq 50

Eliza og Eva María ræddu við konur sem halda til í Zaatari-búðunum og sækja griðastaði
UN Women þar sem konur og
börn þeirra hljóta vernd, öryggi
og atvinnutækifæri. Nú stendur
yfir söfnun fyrir nýbakaðar
mæður á þessum slóðum undir
heitinu Elsku mamma. Jólagjöf
UN Women er mömmupakki fyrir
nýbakaða móður í Zaatari-flótta-
mannabúðunum í Jórdaníu.
Eva María segir að fyrirfram hafi
ferðalagið á þessar slóðir verið
dálítið kvíðvænlegt. „Ég þekki
mig ekki á þessum slóðum og þær
fregnir sem berast hingað vitna
allar um hörmungar og gríðarlega
erfiðleika enda var áfangastaður-
inn Zaatari-flóttamannabúðirnar
sem eru staðsettar einungis 15 km
frá landamærum Sýrlands. Þegar
við mættum á staðinn upplifði
maður svo mikla gestrisni, þakk-
læti og gæsku. Allir voru ánægðir
að fá gesti frá fjarlægum stað sem
létu sér annt um ástand fólks og
vildu miðla því til Íslendinga og
hugsanlega fleiri. Samt fann maður
líka fyrir vonleysi víða og gríðar-
legum söknuði eftir þeim sem féllu
í stríðinu í Sýrlandi. Þessi sorg
hvílir yfir öllu þó að fólk brosi og
geri að gamni sínu inni á milli,“
segir hún.
Bágar aðstæður
Eva María hafði ekki áður komið
lengra austur en til Tyrklands og
eina landið sem hún hafði heim-
sótt sunnar var Mósambík en
þangað fór hún á vegum Unicef
árið 2008. „Ég hafði aldrei séð
flóttamannabúðir áður og var
bæði forvitin og spennt að dvelja
nokkra daga á slíkum stað og vinna
með fólkinu sem á þar heimili.
Ég hafði auðvitað kynnst fólki frá
arabíska menningarsvæðinu en
þarna kynntist ég því á annan hátt
og mjög innilegan.
Það var mikið að gera þegar
komið var á staðinn því eftir því
sem leið á ferðina vildi fólk segja
okkur meira frá sínum upplifunum
og aðstæðum, sömuleiðis var fólk
þakklátt fyrir að eftir því væri
munað. Það gæti gerst að heilu
kynslóðirnar alist upp í flótta-
mannabúðum við bágar aðstæður
og lendi í gildru fátæktar sem
erfitt er að brjótast úr. Möguleikar
þessa fólks til að njóta sín í lífinu
eru ekki miklir. Þess vegna var
mikilvægt fyrir það að fá utanað-
komandi gesti til að minna á og
miðla raunveruleika þess, hvetja
fólk til að leggja hönd á plóg til að
hjálpa til við að leysa úr vandanum
sem risastórar flóttamannabúðir
valda,“ segir Eva María.
Gestrisni
Þegar hún er spurð hvort ferðin
hafi breytt sýn hennar á eigið líf,
svarar Eva María: „Ferðin breytti
mikið sýn minni á eigin vandamál.
Mér finnst þau mjög auðkljúfanleg
eftir að hafa séð hvernig fólk
dregur fram lífið á slíkum stað.
En svo þarf maður að muna að
bera virðingu fyrir sínum eigin
viðfangsefnum eða vandamálum
og halda áfram að vinna í þeim,
líta ekki niður á þau þótt vanda-
mál annarra séu stærri og snúist
bókstaflega um skilin á milli lífs og
dauða. Fyrir ferðina var ég friðar-
sinni en nú hef ég séð og fundið
hinn nístandi sársauka sem stríð
og vopnaskak veldur. Maður hefur
því ímugust á stríðsrekstri og vildi
svo gjarnan að mannkynið tæki
stórstígum framförum í að leysa
ágreining. Það væri kraftaverk.
Mér er eftirminnilegust heim-
sókn til sjö manna fjölskyldu
sem bjó í tveimur gámum. Þarna
voru aðstæður mjög bágbornar,
þó kannski ekki á mælikvarða
búðanna almennt. Allir sofa í
flatsæng á gólfinu og hengja fötin
sín á nagla sem standa út úr vegg.
Samt voru börnin að stefna á að
læra lögfræði, tónlist og sjálfsvörn,
rétt eins og börnin hér á landi.
Þau höfðu áhugamál og metnað
og foreldrunum var umhugað
um möguleika þeirra til að eiga
gott líf óháð því að þau væru að
Fyrir ferðina var ég
friðarsinni en nú
hef ég séð og fundið
hinn nístandi sársauka
sem stríð og vopnaskak
veldur. Maður hefur því
ímugust á stríðsrekstri og
vildi svo gjarnan að
mannkynið tæki stór-
stígum framförum í að
leysa ágreining. Það væri
kraftaverk.
Elín
Albertsdóttir
elin@365.is
Upplifði nístandi sársauka
Eliza Reid forsetafrú og Eva María Jónsdóttir, verndari UN Women á Íslandi, heimsóttu griðastaði
UN Women í Zaatari-flóttamannabúðunum í Jórdaníu. Eva María segir ferðina erfiða reynslu.
Eliza með nokkrum konum í flóttamannabúðunum.
Það fæðast 60-80 börn í flóttamannabúðunum í hverri viku.
Eva María segir að gestrisnin hafi
verið ótrúleg hjá íbúum í Zaatari.
alast upp í flóttamannabúðum. Ég
gleymi þessari heimsókn aldrei og
gestrisninni sem ég upplifði þarna,
né heldur voninni í börnunum og
áhyggjum foreldranna,“ segir Eva
María og bætir við að umhyggjan
hér á landi komi upp í hugann en
sem betur fer eru margir tilbúnir
að hjálpa og vinna í þágu þeirra
sem búa við þessar hræðilegu
aðstæður. „Það er ómetanlegt
fyrir þá sem lifa sem flóttamenn í
augnablikinu að fólki standi ekki
á sama og það sé í raun tilbúið að
gera eitthvað.“
Enginn tannlæknir
Annað sem kom henni á óvart
var tannheilsa fólksins. „Það sem
ég hafði ekki hugsað út í fyrr en
ég kom á staðinn var tannheilsa
fólks í þessum aðstæðum. Þó hún
varði sjaldnast hvort menn lifa eða
látast þá var eftirtektarvert hvað
skortur á vatni hefur mikil áhrif á
tannheilsu allra á svæðinu. Börnin
voru mörg með brenndar tennur
og drekka sennilega meira af gosi
og söfum en hreinu vatni. Einnig
voru margar ungar konur búnar að
missa einhverjar tennur og maður
hugsaði til þess að tannlæknar og
aðrir sérfræðingar um tannheilsu
þyrftu að láta til sín taka á slíkum
svæðum með því að sameinast
um átak fyrir fólk í flóttamanna-
búðum.“
Ómetanleg hjálp
UN Women starfrækir griðastaði
fyrir konur og börn þeirra þar sem
konurnar hljóta vernd, öryggi og
atvinnutækifæri og börn þeirra
fá daggæslu. Á griðastöðum UN
Women hafa konur á flótta tæki-
færi til að afla sér tekna með því
að sauma ungbarnaföt og burðar-
rúm fyrir alla nýbura sem fæðast
í búðunum. Nú er ískalt á þessum
slóðum og lífsskilyrði erfið. Um 80
þúsund manns búa í Zaatari eftir
að hafa flúið stríðsátök og ofbeldi
í Sýrlandi. Yfir 64.000 íbúanna eru
konur og börn þeirra. 60-80 börn
fæðast í búðunum í hverri viku.
Mömmupakki UN Women kostar
3.990 krónur og fæst hjá
unwomen.is eða í síma 552-6200.
Við pökkum inn jólunum með
bestu jólatónlistinni!
Jólastöðin þín
6 KYNNINGARBLAÐ FÓLK 2 4 . N Óv E M B E R 2 0 1 7 F Ö S T U DAG U R
2
4
-1
1
-2
0
1
7

0
4
:2
7
F
B
1
0
4
s
_
P
0
5
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
0
4
s
_
P
0
5
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
0
4
s
_
P
0
4
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
0
4
s
_
P
0
5
0
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
E
5
1
-3
5
C
0
1
E
5
1
-3
4
8
4
1
E
5
1
-3
3
4
8
1
E
5
1
-3
2
0
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
6
A

F
B
1
0
4
s
_
2
3
_
1
1
_
2
0
1
C
M
Y
K