Freyr - 01.04.2007, Blaðsíða 9

VIÐURKENNINGAR
Sigríður Björnsdóttir ásamt föður síðum Birni Sigurðssyni í Úthlíð, Stefán Guðmundsson og
Katrín Sigurðardótttir minkabúinu Mön, Guðni Ágústsson iandbúnaðarráðherra,
Ásdís Sigrún Sigurjónsdóttir og Einar Eylert Gíslason að Syðra-Skörðugili í Skagafirði
og Laufey Bjarnadóttir og Þröstur Aðalbjarnarson á Stakkhamri
ÁSASKÓLI - MÖN
Mön ( Gnúpverjahreppi á sér ekki langa
sögu. Katrín Sigurðardóttir og Stefán
Guðmundsson störfuðu um árabil við
tónlistarkennslu og söngiðkun í Reykjavik,
m.a. við óperusöng í (siensku óperunni og
Þjóðleikhúsinu. Menntun þeirra beggja er í
tónlistinni. Katrín er tónmenntakennari og
píanóleikari og þau bæði söngkennarar frá
Söngskólanum í Reykjavík. Auk þess lögðu
þau stund á framhaldsnám á Ítalíu, í Svíþjóð
og Bandaríkjunum.
Katrín er Húsvíkingur og Stefán
Gnúpverji og því stefndi hugurinn fljót-
lega úr borgarysnum. Árið 1996 fluttu
þau austur í Ásaskóla, gamla skólahúsið
í Gnúpverjahreppi, ásamt sonum sínum
þremur. Mörgum þótti það fífldirfska að
flytjast út í sveit og ekki síður þegar þau
réðust í minkarækt eftir hinar miklu þreng-
ingarsem greinin hafði mátt þola. Þau hófu
búskapinn í leiguhúsnæði með 325 líflæð-
ur. Ári síðar reistu þau nýjan minkaskála og
stofnuðu þar með minkabúið Mön. Allt frá
því hefur búið verið að stækka, mest þegar
hjónin festu kaup á býlinu Hraunbúi í sömu
sveit árið 2003. Nú búa þau með 4.500
læður og reka þar með stærsta loðdýrabú
landsins.
Frá upphafi hefur áhugi og námsfýsn ein-
kennt búskapinn. Þau náðu líka fljótt mjög
góðri frjósemi og að skipa sér í efstu sæti
á skinnasýningum. Þau hafa ætíð haft það
að leiðarljósi að fagleg þekking, markvisst
ræktunarstarf og samvinna bænda væri
það eina sem dygði í búskapnum. Þessi
atriði hafa líka skilað greininni fram á veg-
inn. í því eiga þau Katrín og Stefán drjúg-
an hlut. Árangur af ræktunarstarfinu hefur
borið góðan ávöxt og skinnin frá Mön
sóma sér vel á erlendum mörkuðum sem
hluti af því besta í íslenskri framleiðslu.
Þau hjónin hafa látið mikið til sín taka í
félagsmálum loðdýrabænda og hafa sinnt
ýmsum trúnaðarstörfum fyrir greinina
frá upphafi. Þau sitja m.a. bæði í stjórn
Sambands íslenskra loðdýrabænda.
Það er fyrir áræði, framsækni og tak-
markalausan áhuga á að efla loðdýra-
rækt í sveitum landsins sem þau Katrín
Sigurðardóttir og Stefán Guðmundsson
hljóta landbúnaðarverðlaunin 2007.
ÚTHLÍÐ
Úthlíð í Biskupstungum er landnámsjörð
og sátu hana niðjar Ketilbjörns sem nam
Mosfell. Hefur hún verið, og er enn, ein af
stærstu jörðum landsins. Landstærðin gaf
möguleika á miklum búskap en auk þess
taldist birkiskógurinn mikil hlunnindi.
Árið 1961 hófu þau hjónin Björn
Sigurðsson og Ágústa Margrét Ólafsdóttir
frá Hjálmhoiti í Flóa, félagsbúskap í Úthlíð
með foreldrum Björns, þeim Sigurði
Tómasi og Jónínu. Tíu árum seinna tók Jón
Sigurðsson við hlut foreldra sinna og bjó
hann ásamt Birni félagsbúi í Úthlíð til 1980
er hann varð að hætta búskap vegna afleið-
inga slyss. Björn og Ágústa bjuggu áfram
en höfðu fram að því haft mikinn bústofn
eða um 500 fjár og 20-30 kýr. Við þær
miklu breytingar sem urðu ( hefðbundnum
landbúnaði um 1980 drógu þau verulega
úr þessum búskap og breyttu til.
Þegar ferðaþjónusta bænda var stofnuð
var Björn í stjórn hennar fyrstu þrjú árin og
síðan formaður félagsins í 3 ár og leiðandi (
því starfi. Árið 1978 hófu þau hjónin ferða-
þjónustu í Úthlíð sem fyrir löngu er orðin
landsþekkt. Fyrir þeim vakti að þjóna áfram,
en í breyttri mynd, þéttbýlisbúum eins og
landbúnaðurinn hefur gert og skapa jafn-
framt atvinnugrundvöll fyrir fólk í dreifbýli.
Landbúnaðurinn hefur þjónað þéttbýlinu í
tugi ára og þá fyrst og fremst hvað varð-
ar matvælaframleiðslu. ( Úthlíð getur fólk
fengið leigt land undir orlofshús og eru nú
nær 200 slík á jörðinni og íbúar þeirra telja
um 1.000 þegar hvað fjölmennast er. Björn
þjónustar fólkið og annast vegi, vatn, raf-
magn og annað slíkt sem fólkið þarf.
Björn gerði sér strax grein fyrir að heita
vatnið væri forsenda uppbyggingar og
réðst hann í, ásamt fleiri bændum sveit-
arinnar. að láta bora eftir heitu vatni á
Efri-Reykjum. Ekki var gefist upp þótt erf-
iðleikar steðjuðu að og það var ekki fyrr en
eftir að boraðar höfðu verið 23 holur að
árangur náðist. Eru nú um 500 hús tengd
veitunni.
Ekki var nóg að byggja sumarhúsin.
Eittvað varð fólkið að gera og nú var ráð-
ist í byggingu sundlaugar og heitra potta
auk veitingastaðar í Úthlíð. Til að styrkja
þetta samfélag var einnig byggður golf-
völlur og eru nú félagar í klúbbnum um
140 og mynda náin og sterk kynni. Enn
var ætlun þeirra hjóna að halda áfram að
styrkja samfélagið og höfðu þau rætt um
byggingu kirkju á þessum forna kirkju-
stað. Þessi hugmynd átti eftir að breytast.
Ágústa veiktist af alvarlegum sjúkdómi
og lést 20. september 2004. En Björn
vissi að lífið héldi áfram og ákvað að reisa
kirkju í minningu konu sinnar og tveimur
árum síðar, þann 9. júlí 2006, var kirkjan
fullbúin og vígð. Björn er trúaður maður
en hann er einnig gleðimaður sem veit að
hvert samfélag manna þarf félagsaðstöðu.
Kirkjunni er ætlað slíkt hlutverk og þar fara
nú fram giftingar, skírnir og fermingar, ekki
síst tengdar því fólki sem Björn hefur tekið
að sér að þjóna í Úthlíð.
Fyrir áræði, dugnað og trú á íslenskar
sveitir er Birni í Úthlíð veitt landbúnaðar-
verðlaunin 2007.
HUGMYNDASMIÐURINN
Ráðherra gat þess í upphafi ræðu sinnar hver
það hefði verið sem átt hefði hugmyndina
að landbúnaðarverðlaununum á sínum tíma
og hefði æ síðan átt hvað stærstan þátt í
vali á verðlaunaþegum hverju sinni ásamt
því að annast framkvæmdina. „Þessi ágæti
maður er Nfels Árni Lund, skrifstofustjóri í
ráðuneytinu, sem er flestum hér að góðu
kunnur. Vil ég færa Níelsi Árna m(nar bestu
þakkir," sagði ráðherra. Hann gat þess
einnig að frá fyrstu tíð hafi verðlaunagrip-
irnir verið þeir sömu - veglegir gripir úr silfri
og íslensku grjóti, hannaðir, handsmíðaðir
og grafnir af (vari Björnssyni, gullsmiði og
leturgrafara.
FREYR 2007
9