Freyr - 01.04.2007, Side 30

30
aukist jafnt og þétt og verðið þar með
hækkað.
Tækniframfarir eru augljóslega annar
þáttur sem knýr áfram fækkun og stækk-
un búa. Þær er ekki auðvelt að mæla en þó
má sjá að framleiðsla á flestum afurðum
hefur staðið í stað eða aukist um árabil á
meðan starfandi fólki og framleiðslueining-
um í landbúnaði fækkar jafnt og þétt.
Þegar litið er aftur til ársins 1997 voru
lögbýli með greiðslumark í mjólk alls 1.246
og meðalinnlegg hvers býlis tæplega 82
þús. lítrar. Árið 2006 voru býlin orðin 796
með tæplega 148 þús. lítra meðalinnlegg.
Á sama hátt voru 2.405 sauðfjárbú með
greiðslumark árið 1997 og heildarfram-
leiðsla kindakjöts var 7.903 tonn. Árið
2006 voru býlin hins vegar 1.601 og heild-
arframleiðslan komin upp í 8.647 tonn.
Sífellt færri bú og hendur standa þannig
undir framleiðslunni sem til viðbótar hefur
heldur aukist á ný m.a. vegna aukinnar inn-
anlandssölu.
LÝSING Á GAGNAGRUNNUM
Lögbýlaskrá landbúnaðarráðuneytisins inni-
heldur upplýsingar um landnúmer lögbýlis,
eigendur, ábúendur og hvort lögbýlið sé í
ábúð, en það er skráð í eyði sé ekki skráður
ábúandi á lögbýlinu með lögheimili þar.
Tiltæk voru gögn úr lögbýlaskrá landbún-
aðarráðuneytisins fyrir árin 2000 til 2006.
Á móti hafa Bændasamtök Islands yfir að
ráða upplýsingum úr búfjárskýrslum (forð-
agæsluskýrslum) og skýrslum um fram-
leiðslu mjólkur og kindakjöts sem eru grein-
anlegar á lögbýli og einstaklinga.
Á grundvelli landnúmera lögbýla reyndist
unnt að samkeyra ofangreind gögn til að
komast að því hvort landbúnaðarstarfsemi
sem byggir á búfjárrækt er stunduð é við-
komandi lögbýli. Lögbýli sem uppfylltu þau
skilyrði að á þeim væri skráð búfjárhald,
þ.m.t. alifuglar, svín og loðdýr eða fram-
leiðsla mjólkur eða kindakjöts, töldust í
framleiðslu, að frátöldum þeim býlum þar
sem eingöngu komu fram færri en 20 hross
eða færri en 500 alifuglar. Utan þessarar
talningar falla lögbýli þar sem eingöngu er
starfsemi í skógrækt og garðyrkju, þ.m.t.
kartöflurækt, gulrófnarækt, ylrækt o.s.frv.
Einnig falla utan þessarar talningar lögbýli
þar sem stunduð er ferðaþjónusta eða
nýting hlunninda en engin búfjárrækt. Á
grundvelli ofangreindra gagna voru lögbýlin
flokkuð i þrjá flokka eftir starfsemi: Lögbýli
í framleiðslu, lögbýli í ábúð og öll lögbýli,
þ.e. eyðibýli meðtalin.
Niðurstöður um eignarhald lögbýla eru
settar fram án jarðeigna ríkisins, en ríkið
ásamt undirstofnunum sínum er stærsti
einstaki jarðeigandinn. Sveitarfélög eru
hins vegar meðtalin í niðurstöðum en þau
eiga ein eða ásamt öðrum fjölda lögbýla.
FREYR 2007
Tafla 1. Fjöldi lögbýla í ábúð allt landið.
1980 1990 1994 2000 2006
Lögbýli í ábúð 5.003 4.754 4.638 4.284 4.257
Lögbýli í eyði 1.388 1.715 1.836 2.149 2.239
Samtals 6.391 6.469 6.474 6.433 6.496
Breyting: -249 -116 -354 -27
Tafla 2. Fjöldi lögbýla í ábúð eftir landshlutum.
2001 2002 2003 2004 2005 2006 Breyting %
Höfuðborgarsvæðið 149 148 137 138 141 141 -5,37%
Suðurnes 59 53 48 46 47 47 -20,34%
Vesturland 621 621 619 617 618 620 -0,16%
Vestfirðir 271 267 264 264 264 263 -2,95%
Norðurland vestra 650 645 640 643 649 652 0,31%
Norðurland eystra 816 811 804 805 801 794 -2,70%
Austurland 498 493 489 490 488 484 -2,81 %
Suðurland 1.204 1.205 1.206 1.214 1.238 1.253 4,07%
Alls 4.269 4.244 4.208 4.218 4.247 4.255
Tafla 3. Fjöldi lögbýla í búfjárframleiðslu eftir landshlutum.
2001 2002 2003 2004 2005 2006 Breyting %
Höfuðborgarsvaeðið 46 47 45 50 50 48 4,3%
Suðurnes 7 8 8 10 8 9 28,6%
Vesturland 462 436 418 402 409 406 -12,1%
Vestfirðir 208 202 196 194 190 188 -9,6%
Norðurland vestra 560 553 534 544 540 536 -4,3%
Norðurland eystra 525 503 502 492 478 472 -10,1%
Austurland 353 353 336 324 312 302 -14,4%
Suðurland 789 779 748 737 738 732 -7,2%
Alls 2.950 2.881 2.787 2.753 2.725 2.693 -8,7%
Tafla 4. Skipting lögbýla í búfjárframleiðslu eftir búgreinum.
Ár Sauðfé Kýr Blandað Hross Annað Alls
2000 1.698 669 409 265 38 3.079
2001 1.599 667 337 303 44 2.950
2002 1.609 652 288 290 42 2.881
2003 1.575 623 280 271 38 2.787
2004 1.532 627 245 315 34 2.753
2005 1.507 590 238 355 35 2.725
2006 1.511 564 207 381 30 2.693
Tafla 5. Fjöldi eigenda að öllum lögbýlum.
Ár Einstaklingar Fyrirtæki Sveitarfélög Samtals
2000 8.660 248 91 8.999
2001 8.811 274 89 9.174
2002 8.943 318 83 9.344
2003 9.029 370 81 9.480
2004 9.174 419 76 9.669
2005 9.336 470 75 9.881
2006 9.484 544 67 10.085