Morgunblaðið - 07.07.2017, Blaðsíða 20

20 UMRÆÐAN Minningar
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 7. JÚLÍ 2017
Alveg er það
makalaust að
skattayfirvöld
séu að finna
sér leið til þess
að skattleggja
tvöfalt höfund-
arrétt Halldórs
Laxness. Í
raun ætti ríkið
að þakka fyrir
sig og láta höf-
undarrétt hans í friði. Þetta
gerist á sama tíma og
græðgisvæðingin er komin á
fullt aftur, bara nokkrum
árum eftir hrun. Þetta lið
sem kostaði þjóðina
ævisparnaðinn situr á tindi
siðrofsins þar sem fjár-
málageirinn treður ofan í
ginið á soltnum úlfum í
Armani-jakkafötum millj-
arða bónusum sem enginn
þeirra hefur unnið sér fyrir
heldur virðast þetta vera lög
skrifuð í blóð fjármálageir-
ans.
En þetta er látið viðgang-
ast og lífeyrissjóðirnir taka
þátt í þessari vegferð og
greiða ungri konu ein-
greiðslu upp á 20 milljónir.
Við erum komin á sama
stað og rétt fyrir hrun. Þeir
ríkari verða ofsaríkir og
þeir ofsaríku verða stjarn-
fræðilega ríkir. Panama-
kóngar fengu boð frá Seðla-
bankanum um að koma heim
með svart fé sitt og fjárfesta
í eignum á hrakvirði og
græða ævintýralega. Og sið-
rofið heldur áfram. Meðan
heilbrigðiskerfinu blæðir og
menntakerfið skrimtir þá er
skatturinn að pönkast á erf-
ingjum nóbelsskáldsins.
Halldór Laxness er alvöru-
verðmæti. Það
sem hann skrif-
aði, það sem
hann færði þjóð
sinni er svo
stórt, svo mikil-
fenglegt að það
verður ekki
verðlagt. Og að
skattleggja höf-
undarréttinn
tvöfalt er hneisa
sem lýsir á ein-
hvern átakan-
legan máta hvar sumir eru
staddir á vegum úti. Sem
þjóð eigum við sumum svo
stóra skuld að gjalda að hún
verður aldrei greidd. Þá
dettur mér strax í hug Jón-
as Hallgrímsson og Halldór
Kiljan Laxness. Án þeirra
verka, þeirra framlags til ís-
lenskrar menningar værum
við hnípin þjóð í vanda.
Í fúlustu alvöru: Áður en
þú leggst til hvílu í kvöld,
ríkisskattstjóri, lestu þá eitt
ljóð eftir Jónas og svo sem
einn kafla eftir Kiljan.
Frjálst val! Og auðgaðu
anda þinn og fylltu hjarta
þitt dásamlegu ljósi. Skoð-
aðu svo alla þessa bónus-
gæðinga og Panamariddara
og sjáðu sannleikann í
hjarta þínu.
Þú skilur
Eftir Bubba
Morthens
Bubbi Morthens
»Meðan heil-
brigðiskerfinu
blæðir og mennta-
kerfið skrimtir þá
er skatturinn að
pönkast á erf-
ingjum nóbels-
skáldsins.
Höfundur er tónlistarmaður.
✝ María Einars-dóttir fæddist
á Austurgötu 6 í
Hafnarfirði 13.
nóvember 1938.
Hún lést á Land-
spítalanum 2. júlí
2017.
Foreldrar henn-
ar voru Helga Þor-
kelsdóttir, f. 30.12.
1894, d. 25.10.
1977, og Einar
Einarsson, klæðskeri í Hafnar-
firði, f. 13.12. 1893, d. 16.12.
1976, þau bjuggu í Hafnarfirði
þar sem þau ráku verslun og
klæðskeraverkstæði. María var
yngst í röð níu systkina, en hin
eru: uppeldissystir Unnur Jó-
hannesdóttir, f. 16.4. 1913, d.
1.8. 1997; Guðríður, f. 16.11.
1916, d. 29.5. 1937; Jóhannes, f.
10.8. 1917, d. 25.11. 1995; Guð-
björg, f. 30.4. 1920, d. 19.2.
1999; Gróa, f. 1922, d. 1922; Ell-
en, f. 5.7. 1923; Áslaug, f. 1.4.
1926; Sigríður, f. 28.2. 1936; og
Joachim Lehmann, f. 1. nóv-
ember 1955, er rafvirki. Dætur
þeirra: Katrín María, f. 9. des-
ember 1978, og Christa Hlín, f.
5. maí 1986. Ólafur Þórólfsson,
f. 21. október 1960, er húsa-
smiður. Barnsmóðir Sóley Guð-
mundsdóttir, f. 11. janúar 1964.
Dætur þeirra: Ragna Björk, f.
17. apríl 1989, og Andrea Eik, f.
2. júlí 1995. Maki Chanida Sas-
opa, f. 21. júní 1984. Sonur
þeirra Alex Þór, f. 27. júní 2012.
Þórunn Þórólfsdóttir, f. 26.
október 1966, er kennari. Maki
Örn Arnarson, f. 7. janúar 1960,
rafeindavirkjameistari. Dætur
þeirra: María Arnardóttir, f. 10.
júlí 1989, og Erna Vala Arnar-
dóttir, f. 24. ágúst 1995. Barna-
barnabörn Maríu eru orðin 11.
María ólst upp í Hafnarfirði
en flutti í Kópavog árið 1956
þar sem hún og Þórólfur
byggðu sér heimili en þar
bjuggu þau til dauðadags.
María starfaði við versl-
unarstörf, lengst af í versl-
uninni Drangey við Laugaveg.
Útför Maríu fer fram frá
Kópavogskirkju í dag, 7. júlí
2017, kl. 15.
María, f. 13.11.
1938. Hinn 3. ágúst
1957 giftist María
Þórólfi Beck Jóns-
syni húsasmíða-
meistara, f. 1931,
d. 2015. Fyrir átti
Þórólfur einn son,
Jón Þór Þórólfs-
son, f. 31. október
1951, vélfræðing,
maki Hafdís
Héðinsdóttir, f. 24.
apríl 1954, sjúkraliði. Börn
þeirra eru Eva María, f. 15.
september 1977, d. 8. júní 1983,
Sigríður Jónsdóttir, f. 12. ágúst
1981, uppeldisfræðingur, og Ró-
bert Gauti, f. 16. október, iðnað-
arverkfræðingur. Börn Maríu
og Þórólfs eru Helga, Agnes,
Ólafur og Þórunn. Helga Þór-
ólfsdóttir, f. 4. nóvember 1956,
er friðar- og átakafræðingur.
Sonur hennar er Þórólfur Beck,
f. 14. apríl 1974. Agnes Þórólfs-
dóttir, f. 10. ágúst 1959, er
geislafræðingur. Maki hennar
María Einarsdóttir, stjúpa
mín, er dáin.
Mæja mín, ég vildi að ég
hefði haft möguleika á að
spjalla við þig áður en þú fórst.
En tilveran er nú einhvern veg-
inn þannig skrúfuð saman að
öll höfum við svo annríkt.
Svo annríkt að við gleymum
stundum að lifa lífinu og gefum
okkur ekki nægan tíma til að
rækta samskiptin við þá sem
okkur þykir vænt um.
Svo uppgötvar maður allt í
einu að það er of seint.
Mig langar með þessum fá-
tæklegu orðum að þakka þér
fyrir það sem þú hefur verið
mér.
Mæju stjúpu hef ég kallað
þig og börnin mín kalla þig
Mæju ömmu.
Þegar ég flutti til ykkar
pabba á Víðihvamm 14, þá ung-
lingur á erfiðasta aldri, tókst
þú á móti mér og á þinn ein-
staka, látlausa hátt lést þú mig
finna að ég væri velkominn og
það væri svo sem ekki mikið
mál þótt einn bættist á heim-
ilið. Ég dáist að þeim eiginleika
sem þú hafðir að þótt ég væri
ekki sá auðveldasti að vera ná-
lægt svona gelgja sem ég var,
þá tókst þú því bara með jafn-
aðargeði og umburðarlyndi og
vandamálin leystust af sjálfu
sér.
Það var gestkvæmt á heimili
ykkar pabba enda var and-
rúmsloftið óhátíðlegt og af-
slappað. Þar var enginn merki-
legri en annar og mikið skrafað
og spekúlerað.
Þar voru ungir og gamlir oft
saman komnir og þar var hið
mannlega tekið fram fyrir það
efnislega.
Mér finnst líka lýsa vel hug-
arfarinu hve sjálfsagt það var
fyrir ykkur að taka aldraða for-
eldra þína inn á ykkar heimili
og annast þau í ellinni. Það var
ekkert til að minnast á. Það lá
einhvern veginn bara beint við.
Þú varst af þeirri kynslóð
sem nú er að hverfa. Þar voru
mömmurnar heima og pössuðu
hús og börn. Karlarnir unnu
myrkranna á milli og þegar
daglegum vinnutíma var lokið
tók við puðið við að koma upp
sínu eigin húsi. Þannig að það
var um að gera að nota frítím-
ann skynsamlega. Það var góð-
ur hópur vina sem þið höfðuð í
kringum ykkur og það var mik-
ið ferðast. Og það var mikið
sungið. Þú varst mikil fé-
lagsvera og alltaf miðpunktur-
inn í hópnum.
Stundum komuð þið pabbi
með okkur Haddý að Syðri-
Reykjum þar sem móðir mín og
stjúpi bjuggu. Þar var ávallt
glatt á hjalla, margt var brallað
og jafnvel farið á sveitaball.
Það lýsir þér vel hve auðvelt þú
áttir með að skapa vinsamlegt,
afslappað og gott andrúmsloft.
Það var mér mjög mikils virði
hve gott samband var á milli
allra minna foreldra. Þar áttuð
þú og Georg stjúpi minn ekki
minnstan þátt með ykkar með-
fædda hæfileika.
Í minningunni er mikið hleg-
ið og gantast.
Vertu bless Mæja mín og
skilaðu kveðju til þeirra sem ég
veit að taka á móti þér.
Elsku Helga, Agnes, Óli og
Tóta. Ég votta ykkur samúð
mína við fráfall mömmu ykkar.
Hún hafði nokkra einstaka
hæfileika sem fáir hafa. Minn-
inguna um hana mun ég geyma
í hjarta mínu.
Jón Þór Þórólfsson.
Þá er hún elsku amma mín
farin á vit nýrra ævintýra. Mik-
ið þótti mér vænt um að halda í
höndina á henni þegar hennar
síðustu andartök liðu friðsam-
lega hjá.
Með bros á vör kvaddi hún
þennan heim og skilur eftir
ljúfar minningar. Í þessum
minningum er hún amma alltaf
alveg stórglæsileg kona.
Hún átti ógrynni af silki-
slæðum, hönskum, kjólum og
kápum enda kannski ekki
skrýtið komin af klæðskera-
meisturum og vann í Drangey í
mörg ár. Þetta var algjör para-
dís fyrir mig sem barn enda
varla komin inn um dyrnar hjá
þeim á Bræðratungu þegar ég
var búin að velja mér slæður og
hanska í stíl. Amma var ung og
skvísuleg amma sem brunaði
um allt á gráu Toyotunni sinni.
Amma var svo söngelsk og
söng daglega eitthvað. Bæði
hún og afi voru lengi vel í kór
og höfðu unun af tónlist og af
því að syngja. Það kom því ekki
á óvart að þau studdu vel við
bakið á mér í píanónámi á ung-
lingsárum mínum þó að það
sem sitji helst eftir af því námi
væri samveran við þau einu
sinni í viku. Það má segja að
það hafi verið það verðmæta í
mínu píanónámi enda sýndi það
sig fljótt að það voru aðrir fing-
ur í fjölskyldunni mun fimari á
það hljóðfæri en mínir.
Amma var næmari en marg-
ur og á síðustu árunum var
nánast orðið óþarfi að segja frá
nokkrum hlut því amma vissi
það. Hún dæmdi aldrei og tal-
aði ekki illa um nokkurn mann.
Fjölskyldan skipti hana miklu
máli og hún vildi hvergi annars
staðar vera en í kringum hana
og ef einhver kunni að meta
kaffiboð og veislur þá var það
hún amma.
Hennar síðustu stundir voru
líka í þeim anda. Fólk kom og
fór og kvaddi ömmu. Við sátum
hjá henni við rúmstokkinn,
hlustuðum á fallega tónlist,
hlógum og táruðumst til skipt-
ist allt til hins síðasta. Takk
fyrir að hafa verið amma mín.
Hvíldu í friði og ró.
Katrín María Lehmann.
Þegar við minnumst Maríu
móðursystur okkar, eða Mæju
eins og hún var kölluð, þá koma
margar minningar upp í hug-
ann. Það voru mikil samskipti
og vinátta milli fjölskyldna okk-
ar þar sem aðeins tvö ár voru
milli þeirra systra, móður okk-
ar og Mæju. Við börnin vorum
á svipuðum aldri og dvöldum
oft á heimili þeirra Mæju og
Þórólfs þar sem við vorum
heimagangar. Mæja hafði góða
nærveru og það var alltaf gleði
og gaman í návist hennar.
Mæja og Þórólfur voru mikið
söngfólk og skipaði söngurinn
stóran sess í lífi þeirra. Oft
mátti heyra þau taka heilu arí-
urnar heima í eldhúsinu. Þau
ferðuðust mikið með söngfélög-
um sínum og fengum við oft að
fljóta með í ferðum innanlands.
Árið 1975 fórum við fjöl-
skyldurnar saman í sumarleyfi
til Portoroz í Júgóslavíu og
ferðuðumst þaðan til Sviss þar
sem við dvöldum hjá Elínu.
Þetta var einstaklega skemmti-
leg og eftirminnileg ferð. Þarna
voru við Íslendingarnir að stíga
okkar fyrstu skref í ferðalögum
erlendis. Daginn sem við fórum
til Sviss borðuðum við hádeg-
isverð á veitingahúsi og fengum
yfirdrifinn skammt af kjúkling-
um þannig að brugðið var á það
ráð að setja afgangana í ein-
nota sundhettur sem svo heppi-
lega vildi til að voru meðferðis.
Þetta kom sér afskaplega vel
fyrir svanga ferðalanga í langri
lestarferð til Sviss. Engin veit-
ingasala var í lestinni en við
gátum slegið upp dýrindisveislu
úr afgöngunum úr sundhettun-
um.
Þetta sýnir í hnotskurn
hversu hagsýn Mæja var en í
ótal skipti höfum við heyrt sög-
ur af því þegar hún, á fyrstu
búskaparárum sínum, reiddi
fram veislumat úr nánast engu
þar sem kartöflur og hvítkál
voru uppistaðan. Hún hafði æv-
inlega gaman af því að taka á
móti gestum og hélt glæsilegar
veislur.
Mæja var falleg kona með
djúp brún augu og koparrautt
hár. Það geislaði af henni, hún
var mikill húmoristi og við sem
þekkjum hana svo vel gleymum
aldrei kímninni, léttleikanum
og geislandi svipbrigðum þegar
að hún hafði frá einhverju
skemmtilegu að segja. Það lýsti
upp umhverfið og hún náði
fram svo léttri og skemmtilegri
stemningu sem hafði smitandi
áhrif á alla viðstadda.
Mæja var yngst í systkina-
hópnum. Hún var hvatvís, mik-
ill prakkari og gleðigjafi á
heimili foreldra sinna. Oft
heyrðum við eldri systur henn-
ar rifja upp sögur af prakk-
araskap Mæju á æskuheimilinu
á Austurgötu 6.
Það lýsir hversu umhyggju-
söm Mæja var að hún tók for-
eldra sína inn á heimili sitt og
hugsaði um þau af kærleika
síðustu æviár þeirra. Þó að
Mæja hafi verið orðin veik þá
var alltaf stutt í glettnina,
glæsileikann og hún hélt reisn-
inni fram á síðasta dag. Á
kveðjustund upplifðum við mik-
ið þakklæti til Mæju. Hún var
til staðar fyrir okkur og heimili
hennar var okkur alltaf opið.
Guð blessi minningu hennar.
Við sendum aðstandendum
okkar innilegustu samúðar-
kveðjur.
Erla Huld, Anna Margrét,
Helga og Elín.
Við bjuggum við sitt hvort
hornið skáhallt á móti Maríu og
Ólafi við Lindarhvamminn. Oft
komu þau með hesta í taumi,
gangandi Hlíðargarðsstíginn.
Stundum með hrossatað í poka
sem þau gaukuðu að okkur
Herði. Þau voru miklir mátar,
augsýnilega hlýtt á milli þeirra
hjóna.
Þau voru að koma úr hest-
húsunum. Ólafur var hæglátur
maður, orðvar og blíðlyndur.
Smám saman kynntumst við
þessum grönnum okkar, sem
voru talsvert eldri en við. Við
fylgdumst með hvernig María
annaðist Ólaf þegar veikindi
tóku yfir heilsu hans og hann
smá hvarf úr vitundarheimi
þeirra. Öllu tók María af ein-
stöku æðruleysi þó að hún fyllt-
ist sorg.
Ég kynntist Maríu betur eft-
ir að göngugeta mín minnkaði
og endurhæfing varð helsta við-
fangsefnið í fimm ár. Þá
klöngraðist ég stundum upp
háu tröppurnar hennar og bauð
henni út í göngutúra um stíg-
ana í Hlíðargarði. Ég með báð-
ar hendur á göngugrindinni og
María mér við hlið með aðra
hendi á grindinni minni, hún
gleymdi stundum stafnum
heima.
Við vorum „tvær úr Hvömm-
unum“ sem sátum oft á bekkj-
unum við vatnsþróna og skröf-
uðum.
María var skemmtileg kona,
alltaf með hnyttin tilsvör á tak-
teinum. Spurð um líðan sína
kom svarið „ekki yngist maður“
sem lýsir vel ágengni gigtar á
efstu árum. Þessu fylgdi glettn-
islegt bros.
Ég fékk ótrúlegar ferðasög-
ur frá fyrstu hendi: þau fóru
árlega ríðandi yfir Hellisheiði
með marga til reiðar á hesta-
mannamót.
Á yngri árum stundaði hún
daglega sjóböð í Skerjafirði eft-
ir vinnu. Stelpurnar, afkomend-
ur hennar, drifu hana með sér,
87 ára gamla, til Skotlands í
innkaupaferð, þær óku henni
um göturnar og á pöbbarölt í
hjólastól. Hún kunni að gleðj-
ast með afkomendunum og lifði
lengi á ferðunum. Ungan einka-
vin átti hún í Borgarfirði, lang-
ömmustrákinn Ólaf. Þegar
drenginn vantaði markmann
fór María umsvifalaust í markið
og naut þess að hafa hlutverk.
María hafði tröllatrú á ís-
lensku ullinni og var gjafmild á
flíkurnar sem hún saumaði úr
ullarvoðum, nokkrar þeirra eig-
um við hér í húsi sem munu
ylja okkur um hjartarætur svo
lengi sem stætt er.
Við gleðjumst yfir að hafa
kynnst þessum öðlingum Maríu
og Ólafi.
Kæru afkomendur Ólafs og
Maríu, við sendum ykkur inni-
legar samúðarkveðjur. Þið eruð
ríkari en margur að hafa átt til
þeirra að telja.
Kristín Þorkelsdóttir og
Hörður Daníelsson.
María Einarsdóttir
„La donna e
mobile“, konan
er hverflynd.
Þessi fræga aría
kemur upp í
hugan við lestur
viðtals við
sjávarútvegs-
ráðherra í
Morgunblaðinu
28. júní sl. Í óp-
erunni Rigo-
letto syngur hinn kvensami
hertogi um hverflyndi
kvenna. Hann sleppur frá
leigumorðingjum trúðsins
Rigoletto sem vill hefna
vegna hinnar smánuðu dótt-
ur sinnar, sem að lokum
fórnar sér í þágu hertogans.
Hefndin hittir hefnandann
einan.
Hverflyndi hlýtur það að
teljast að skipta um skoðun
varðandi flugvöll í Vatnsmýri
sem hún hafði árið 2011. Og
hvers vegna skiptir hún um
skoðun? Það er vegna veru
hennar í „Rögnunefnd“. Þar
hafi hún kynnt sér málið ofan
í kjölinn. „Þess vegna hef ég
skipt um skoðun“.
Rögnunefnd skoðaði alla
aðra valkosti en Reykjavík-
urflugvöll. Hann var ekki
verkefni nefndarinnar. Því
kemur á óvart að skipta um
skoðun vegna þess sem aðili
hefur ekki
kynnt sér. Ef
Hvassahraun
heillar svo
mjög, þá er sú
hugmynd and-
vana fædd
vegna vatns-
verndar sem
nefndin hafði
ekki kynnt sér.
Að lokum
segir hún skoð-
un sína á þessu
máli mjög skýra; við eigum
að horfa til framtíðar. Vænt-
anlega með völdum spákon-
um? „Unga fólkið er ekki að
fara að sjá framtíð flugvall-
arins í Vatnsmýri“. Ekki er
útlistað hvaða unga fólk er
átt við. Ef til vill eru það
fylgjendur Jóns Gnarr sem
ekki tók mark á að 70%
landsmanna vilja hafa flug-
völlinn.
Eða skipta menn um skoð-
un þegar menn skipta um
flokk og foringja?
Konan er
hverflynd
Eftir Ámunda
H. Ólafsson
Ámundi H. Ólafsson
»Hverflyndi hlýt-
ur það að teljast
að skipta um skoð-
un varðandi flugvöll
í Vatnsmýri.
Höfundur er fyrrverandi
flugstjóri.
Atvinna