Fréttatíminn - 27.01.2017, Blaðsíða 12

Fréttatíminn - 27.01.2017, Blaðsíða 12
12 | FRÉTTATÍMINN | Föstudagur 27. janúar 2017 Þóra Kristín Ásgeirsdóttir tka@frettatiminn.is Þrennar kosningar gætu markað þáttaskil í stjórn-málum Evrópu á þessu ári ef öfga-hægrimenn og hægri-popúlistar ná undirtökunum. Kosið er til þings í Hollandi, Þýskalandi og Frakklandi, þar sem þjóðernispopúlistar hafa styrkt stöðu sína mikið. Í Frakklandi eru einnig forsetakosningar þar sem dregið gæti til tíðinda. Leiðtogar þjóðernispopúlista fagna valdatöku Donalds Trump ákaflega sem og úrsögn Breta úr Evrópusambandinu og spá frekari landvinningum í Evrópu á þessu ári. „2016 var árið sem hinn engilsax- neski heim ur vaknaði. Ég er þess full viss að árið 2017 munu íbú ar meg in lands Evr ópu vakna,“ sagði Marine Le Pen þegar hún ávarpaði um 800 manns í Koblenz í Þýska- landi þar sem fulltrúar þjóðernis- flokka í Evrópu héldu sameiginlegan fund 21. janúar. Himinlifandi yfir Trump Auk Marine Le Pen létu Frauke Petry leiðtogi ADF, Alternative für Deutschland, Geert Wilders, leið- Trump og nýja hægrið Margir stjórnmálaskýrendur telja óhugsandi að Marine Le Pen hrósi sigri í frönsku forsetakosningunum í maí. Aðrir benda á að það hafi líka þótt óhugsandi að Donald Trump yrði forseti Bandaríkjanna og að Bretar gengju úr ESB. Þjóðernissinnar sjálfir eru hinsvegar ekki í vafa um að árið 2017 verði ár þjóðernisstefnunnar en þrennar mikilvægar þingkosningar eru framundan. togi hollenska Frelsisflokksins, að sér kveða á fundinum og töldu ný sóknarfæri felast í komandi ári. Þá voru fulltrúar, Lega Nord, Norður- bandalagsins á Ítalíu, á fundinum og leiðtogar austurríska Frelsisflokks- ins. Öll eru þau himinlifandi yfir valdatöku Trump í Bandaríkjunum og binda miklar vonir við hann. Nigel Farage, fyrrverandi leiðtogi UKIP í Bretlandi horfir einnig full- ur aðdáunar til Trumps og Pútín, erkitýpa harðræðisafla þjóðern- ispopúlista og einræðissinna læt- ur sér afar dælt við hann og styður hann til valda. Markmið Pútíns, að mati Eiríks Bergmanns Einarssonar prófessors í stjórnmálafræði við Háskólann á Bifröst, er þó kannski fyrst og fremst að veikja stöðu Bandaríkjanna með forseta sem vilji einangra landið og nýtur ekki trúverðugleika. Í sama streng tekur Jón Ólafs- son prófessor við Háskóla Íslands og einn okkar helsti sérfræðingur um rússnesk málefni: „Ég held að undirróðursáhrif frá Rússlandi séu hættulegasta aflið í augnablikinu. Það er lykilatriði að halda Rússum í skefjum. Þeir eru tilbúnir að styðja allt sem grefur undan frjálslyndi og lýðræði í hinum frjálsa heimi. Ég held að við eigum eftir að sjá mjög ljótar birtingarmyndir þess á þessu ári sem koma til með að ýta undir ís- lamófóbíuna á Vesturlöndum,” segir hann. Hann segir að það hafi ólíklega vakað fyrir Rússum að ýta sérstak- lega undir Donald Trump, heldur sjái þeir hann sem verkfæri til að draga fram veikleikana í vestrænu samfélagi. “Það er mjög ríkt í rússn- eskum ráðamönnum að líta á vest- rænt lýðræði sem leiktjöld.” „Það má segja að harðstjórnaröfl og þjóðernispopúlískir flokkar hafi raðað sér hringinn í kring um hina frjálsu Evrópu,“ segir Eiríkur Berg- mann. „Við sjáum þetta í Rússlandi þar sem ríkir nánast einræði Pútíns og í Tyrklandi hefur lýðræðisþróun verið snúið til baka til harðræðis. Donald Trump í Bandaríkjunum er ekki heldur annt um lýðræðislega arfleifð þjóðarinnar. Í Evrópu sjálfri eru þjóðernispopúlistar við völd í Póllandi og Ungverjalandi. Í Vest- ur-Evrópu, hafa þessi öfl ekki náð undirtökunum í valdstjórninni þótt það finnist dæmi um að þau sitji í ríkisstjórnum. Austar á álfunni eru þau mjög herská og hernaðarlega sinnuð og standa kannski nær Pútín en Trump.“ Ekki lengur utangarðs Eiríkur Bergmann bendir á að sig- ur Trumps sé auðvitað vatn á myllu þessara hópa en gefi erindi þeirra ákveðið lögmæti heima fyrir. „Ef þau fara að komast til valda hjá heimsþjóðum á borð við Frakk- land, á svona pólitík eftir að dreifa sér mjög hratt um alla Evrópu. Frið- ur í álfunni byggist á kerfisbundinni samvinnu Evrópuríkja. Ef hún leggst af vegna endurreisnar þjóðern- ishyggju og þjóðríkja, er full ástæða til að vera á varðbergi. Það fór ekki svo vel síðast.“ Hinir nýju þjóðernissinnar hafa straumlínulagað málflutning sinn og útlit og falla vel að umhverfi stjórnmálanna, þeir eru ekki leng- ur bara utangarðsmenn, snoðkoll- ar og skallabullur. Þeir hafa stolið orðræðunni af værukærum og meðvirkum stjórnmálamönnum. Á Norðurlöndum segjast þeir vilja standa vörð um velferðarkerfin, en víða annars staðar vilja þeir draga úr þeim tennurnar, en alls staðar bera útlendingar mesta sök á ástandinu. Reiðinni er beint að því sem er kall- að elítan, en athyglisvert að á tim- um gríðarlegrar misskiptingar auðs verða auðmenn ekki fyrir barðinu á gagnrýni heldur „stjórnmála- stéttin,“ og þeir sem tróna ofarlega í stjórnsýslunni. Donald Trump hefur enda raðað í kringum sig auðkýfing- um á ráðherrastóla Vill Frakka úr ESB Í Frakklandi býður Marine Le Pen sig fram til forseta og lofar þjóðarat- kvæðagreiðslu um útgöngu Frakk- lands úr ESB beri hún sigur úr být- um. “Sjálfsmynd gamla Le Pens fólst í því að skora hefðbundin stjórnmál á hólm. Marine Le Pen gerir hins- vegar kröfu um að vera samþykkt sem hefðbundinn stjórnmálamaður þótt hún tali fyrir stjórnmálastefnu sem áður var talin andstyggileg og mannfjandsamleg,” segir Eiríkur Bergmann. Hann segist ekki hafa talið raunhæfan möguleika á því að hún yrði forseti Frakklands, en eftir Trump og Brexit hafi staðan breyst. Það sé augljóslega allt hægt. “En ég held ekki að hún sannfæri Frakka um að ganga úr ESB. Þeir bjuggu það til og það er yfirgnæf- andi meirihluti fyrir því í Frakklandi enda er það að mörgu leyti sniðið utan um franska hagsmuni.” Ábyrgð pressunnar Eiríkur Bergmann segir að fjölmiðl- ar og umhverfi þeirra beri vissa ábyrgð á því að slík öfl nái að grafa um sig, með það sem hann kallar stjórnmál handan sannleikans eða „Post truth Politics.“ „Í þessum mikla ákafa og hraða sem einkennir fjölmiðla er slíkum stjórnmálamönnum umbunað. Þeir sem eru mest stuðandi og fram- Janice Atkinson, þingmaður breska UKIP-flokksins á Evrópuþinginu, Tomio Okamura, leiðtogi Tékkneska frelsis og lýðræðisflokksins, Matteo Salvini, leiðtogi Norðurbandalagsins á Ítalíu, Harald Vilmsky, framkvæmdastjóri Frelsisflokksins í Austuríki. Geert Wilders, leiðtogi hollenska Frelsisflokksins og Marine Le Pen leiðtogi Front National í Frakklandi. Þau tóku öll þátt í ráðstefnu hægri-populista í Koblenz í Þýskalandi þann 21. janúar. Mynd | Getty Jón Ólafsson prófessor segir að lykilatriðið sé að vara sig á undirróðri Rússa sem geri allt til að grafa undan vestrænu lýðræði.

x

Fréttatíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttatíminn
https://timarit.is/publication/944

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.