Fréttatíminn - 27.01.2017, Blaðsíða 18

18 | FRÉTTATÍMINN | Föstudagur 27. janúar 2017
Frá því ég byrjaði í blaða-mennsku hef ég unnið á ritstjórnum blaða sem hafa verið í eigu allskyns
fyrirbrigða. Ég vann á blöðum í
eigu bæði Framsóknarflokksins
og Alþýðuflokksins, blöðum í eigu
eins manns eða starfsfólks, vina
og vandamanna, blöðum í eigu
nokkurra fjársterkra aðila og fyrr-
um fjársterkra manna sem fóru á
hausinn. Einu sinni tók ég þátt í því
að koma víðtækum fjölmiðlarekstri
365 á almennan hlutabréfamarkað.
Stundum hafa blöðin skipt um
eigendur. Ég var á NT þegar Fram-
sóknarflokkurinn tók yfir rekstur-
inn og breytti blaðinu aftur í Tím-
ann. Ég var ritstjóri á Pressunni
þegar Friðrik Friðriksson keypti
blaðið af Alþýðuflokknum. Ég var
á Eintaki þegar Prentsmiðjan Oddi
hlutaðist til um sameiningu Press-
unni og úr varð Morgunpóstur-
inn. Ég var á Fréttablaðinu þegar
þeir DV-feðgar, Sveinn og Eyjólfur,
komust í þrot með sinn rekstur.
Með góðri hjálp fékk ég nýja fjár-
festa til að endurreisa blaðið.
Svona hefur fjölmiðlaheimurinn
verið þann tíma sem ég hef þekkt
hann, í rúm þrjátíu ár. Blaðaútgáfa
hefur alltaf róstursöm. Rekstur
allra blaða, nema kannski Morgun-
blaðsins um tíma, var svo veikburða
að blöðin gáfust upp eða fóru í
gegnum uppstokkun í hverri niður-
sveiflu í efahagslífinu. Og þær niður-
sveiflur voru örar og reglulegar.
Blómatími stóru fjölmiðlanna á
Vesturlöndum byggði á einokun eða
fákeppni í dreifingu efnis og auglýs-
inga. Sú staða skilaði þeim fjölmiðl-
um sem flutu ofan á á fjárhagsleg-
um styrk sem gerði þeim fært að
axla samfélagslega ábyrgð og halda
úti víðtækri almannaþjónustu.
Þannig var staðan á blómatíma vest-
rænna fjölmiðla, sem jafnframt var
blómatími Vesturlanda.
Vegna smæðar íslenska mark-
aðarins, einangrunar, veiks gjald-
miðils, hafta og hversu seint kaup-
máttur almennings kveikti upp í
almannamarkaðnum varð þessi
þróun veikari hérlendis og kom
seinna. Fyrir utan Ríkisútvarpið var
það bara Morgunblaðið sem byggð-
ist upp með sama hætti og öflug-
ustu fjölmiðlar í okkar heimshluta.
Mögulega líka Dagblaðið-Vísir.
Þegar brestir komu í fjárhags-
legar stoðir fjölmiðla um síðustu
aldamót hófst leit að nýjum leiðum
til að halda uppi fjölmiðlun í al-
mannaþágu. Ég tók þátt í að byggja
upp Fréttablaðið. Þá töldum við að
Fréttalaðið væri einskonar björg-
unarhringur fjölmiðlunar sem var
að sökkva. Með því að sleppa áskrift
og auka útbreiðsluna töldum við að
hægt væri að verja stöðu dagblað-
anna á auglýsingamarkaði, viðhalda
styrk blaðanna og þeirri almanna-
þjónustu sem þau höfðu veitt.
Eftir Hrun hafa efnahagslegar
forsendur fyrir fjölmiðlum enn
veikst. Auglýsinga- og áskriftarsala
stendur ekki lengur undir þeirri
þjónustu sem miðlarnir gátu áður
veitt. Þjónustan hefur því ver-
ið skorin niður og blaðamönnum
fækkað. Ritstjórnir eru í dag veikari
og reynsluminni en áður.
En niðurskurður hefur ekki dug-
að til. Fjölmiðlarnir hafa sótt sér
nýtt hlutafé og annan stuðning til
aðila sem ekki líta á fjölmiðla sem
arðbær viðskipti heldur vilja fjár-
festa í miðlum til verja hagsmuni
sína. Fjárhagsstoðir þessara miðla
eru ekki lengur almennar eða á
markaði heldur tengdar sérhags-
munum og lokuðum herbergjum.
Ef nýtt hlutafé og fjárstuðningur
sérhagsmunaaðila til fjölmiðla er
talinn saman frá Hruni nemur hann
vel á fjórða þúsund milljóna króna.
Allir gömlu einkamiðlarnir eru nú
reknir af eða í samvinnu við harða
sérhagsmuni.
Ef taldir eru saman þeir miðlar
sem orðið hafa til eftir Hrun og ekki
byggja á sérhagsmunum eru þeir
fáir og veikir. Auk Fréttatímans eru
það Kjarninn, Stundin og Kvenna-
blaðið. Samanlagt nýtt hlutafé í
þessum miðlum er undir 150 millj-
ónum króna, einn tuttugasti af því
sem varið hefur verið í sérhags-
munamiðlana.
Frá Hruni hefur íslenskt fjöl-
miðlaumhverfi breyst frá því að
sinna almannaþjónustu yfir í sér-
hagsmunagæslu. Auðvitað sinna
sérhagsmunamiðlarnir almanna-
þjónustu að hluta og oft að miklu
leyti. En þegar þetta tvennt skarast
ráðast sérhagsmunir.
Þegar viðskiptamódel fjölmiðlanna
er brostið og markaðurinn stendur
ekki lengur undir öllum kostnaðin-
um við að halda úti þjónustu kemur
tvennt til greina fyrir miðlana. Að
leita fjárstuðnings hjá sérhagsmuna-
aðilum eða leita eftir stuðningi hjá
almenningi.
Markaðurinn stendur undir
prentun og dreifingu Fréttatímans í
um 80 þúsund eintökum. En mark-
aðurinn stendur ekki undir öflugri
óháðri ritstjórn. Þann mikla slag-
kraft sem flest í mikilli dreifingu má
nýta til að byggja upp öflugan miðil
í almannaþágu gegn sífellt aflmeiri
sérhagsmunum.
Til þess þurfum við hjálp frá
almenningi, ekki hverjum og ein-
um, aðeins þeim sem telja að frjáls
fjölmiðlun sé grundvöllur lýðræðis
og forsenda þess að almannahagur
móti uppbyggingu samfélagsins.
Gunnar Smári
ALMANNA-
ÞJÓNUSTA Í STAÐ
SÉRHAGSMUNA
lóaboratoríum lóa hjálmtýsdóttir
Sushi námskeiðin á Sushi Social
eru frábær fyrir sushi unnendur
og henta fyrir pör, fjölskyldur,
vina- og starfsmannahópa.
Á námskeiðinu er almenn kynning á sushi og
þátttakendur læra að rúlla sínar eigin maki rúllur.
Smakkaðar eru fjölbreyttar tegundir af sushi
sem paraðar eru með vínglasi, bjór eða sake.
Aðaláherslan er auðvitað að hafa gaman.
Meðal rétta sem verða smakkaðir:
• Surf’n turf
• Amazon
• 2 tegundir af nigiri
• Hot Maguro
Þátttakendur taka heim allt sushi sem þeir
gera á námskeiðinu.
Námskeiðin eru haldin á miðvikudögum kl. 16
og kosta 6.900 kr. á mann.
Dagsetningar:
8. febrúar
22. febrúar
8. mars
22. mars
5. apríl
Um kennslu sjá Daníel Cochran yfirmatreiðslu-
maður og Lúðvík Þór sushisnillingur með meiru.
Skráning fer fram á midi.is
Nánari upplýsingar á sushisocial.is
SUSHI
WORKSHOP
Sushi Social
Þingholtsstræti 5 • 101 Reykjavík
Sími 568 6600 • sushisocial.is
Lærðu að gera
djúsí sushi