Fréttablaðið - 01.05.2018, Blaðsíða 52

Dans
Hin lánsömu
HHHH Íslenski dansflokkurinn
Borgarleikhúsinu
Hugmynd og handrit: Anton
Lachky
Danshöfundur: Anton Lachky í
samvinnu við dansara
Dansarar: Einar Anton Aas Nikke-
rud, Elín Signý Weywadt Ragnars-
dóttir, Hannes Þór Egilsson, Hjördís
Lilja Örnólfsdóttir, Inga Maren
Rúnarsdóttir, Sigurður Andrean
Sigurgeirsson, Tanja Marín Friðjóns-
dóttir og Þyri Huld Árnadóttir
Ljósahönnuður: Björn Bergsteinn
Guðmundsson
Búningahönnuður: Júlíanna Lára
Steingrímsdóttir
Hljóðmynd: Baldvin Magnússon
Í ár eru 45 ár síðan Íslenski dans-
flokkurinn tók til starfa en fyrsta
sýning hans var vorið 1973 í sam-
komuhúsinu Borg í Grímsnesi.
Fyrsta frumsýning flokksins þetta
afmælisár er dansverkið Hin lán-
sömu eftir Anton Lachky en hún fór
fram á Stóra sviði Borgarleikhússins
föstudaginn 27. apríl 2018. Verkið
fjallar um átta systkini, þau ríkustu í
heimi, sem lifa í endalausri hamingju
og velmegun á heimili sínu. Sá bögg-
ull fylgir þó skammrifi að til þess
að það ástand haldist þurfa þau að
fylgja settum reglum, þar á meðal að
yfirgefa ekki heimilið.
Systkinin birtust áhorfendum á
sviðinu í formi fimm ungra vel þjálf-
aðra kvendansara og þriggja vel þjálf-
aðra karldansara. Búningarnir voru
samkvæmisklæðnaður sem undir-
strikaði vel ríkidæmið og umgjörð
verksins, sem eingöngu var búin til
með lýsingu, skapaði draumkenndan
veruleika sem bar auðnum vitni.
Dansinn, ótrúlega hraður og kraft-
mikill, var tjáningarmáti þeirra nema
að einn bræðranna skar sig úr í bæði
klæðaburði og hlutverki en hann
stjórnaði greinilega öllum hinum.
Þessi karakter hafði rödd og var eins
konar sögumaður. Hann talaði til
áhorfenda og hinna karakteranna og
opnaði smátt og smátt gátt inn í þann
heim sem systkinin bjuggu í.
Sagan og sum atriði í verkinu
sköpuðu hugrenningatengsl við
leikverk Federico Garcia Lorca Hús
Bernhörðu Alba. Hugmyndin um
útilokunina frá samfélaginu, vald-
beiting eins úr hópnum og algjört
valdaleysi hinna. En ólíkt Húsi Bern-
hörðu, þá var engin barátta eða átök
í húsi hinna lánsömu. Kúgarinn, ef
svo mætti kalla hlutverk Hannesar
Þórs Egilssonar, var að því virtist jafn
mikið fórnarlamb aðstæðna og þau
hin. Hann stjórnaði þó hinum að
vild án þess að nokkurt þeirra reyndi
að brjótast undan kúguninni eða
það væru átök á þeirra milli – einn
samferðamaður minn á sýninguna
gaukaði því einnig að mér að kar-
akterinn minnti á aðalskúrkinn í
nýjustu útgáfu tölvuleiksins Far Cry
– hinir karakterarnir virkuðu algjör-
lega heilaþvegnir eða heiladofnir.
Á tveimur augnablikum, annars
vegar þegar einn bróðirinn vaknaði
á undan hinum og dansaði drauma
sína og hins vegar þegar „móðirin“
birtist fékk áhorfandinn á tilfinn-
inguna að eitthvað væri að gerast,
að einhvers konar uppbrot myndi
eiga sér stað, en að örfáum mínútum
liðnum féll allt í sama farið. Frásögn-
in var þannig sundurlaus og átaka-
lítil og aldrei nógu sannfærandi.
Spennuleysi verksins rímaði þó við
hugmyndina um sjálfhverfu og til-
gangsleysi í nútímasamfélagi þar
sem einstaklingarnir gefa allt til að
skapa sinn fullkomna sýndarveru-
leika þar sem allt er mögulegt.
Hannes Þór túlkar hlutverk stjórn-
andans í gegnum ýkt líkamlegt lát-
bragð og raddbeitingu. Karakter-
sköpunin minnti á loddarann í
Græna borðinu eftir Kurt Joos og
kynninn í myndinni Cabaret frá
1972 þar sem sorglegur veruleiki er
kynntur til leiks með gríni. Hann
fettir sig og brettir og beitir röddinni
í hálfgerðu öskri. Hannes hefur mjög
gott vald yfir líkamlegri tjáningu og
skapar skemmtilegan karakter í
gegnum hreyfingar. Raddbeitingin
er aftur á móti ekki eins sterk og
verður á köflum leiðigjörn. Eitthvað
sem ég vil skrifa á reikning danshöf-
undarins. Látbragð er frásagnarmáti
í sjálfu sér og því er það vandmeð-
farið að tengja talað mál við það.
Að mínu mati skapaði það að setja
ýkt tal ofan á ýkt látbragð truflandi
framsetningu að sama skapi og
framsetning efnisins þegar Hannes
notaði „eðlilega rödd“ til viðbótar
við látbragðið skapaði einlægni og
nálægð við karakterinn.
Mörg undanfarin ár hefur dans-
leysi einkennt mörg dansverk.
Hversdags hreyfingar, talað mál,
leikrænir tilburðir og tónlist hafa
verið í stóru hlutverki hjá danshöf-
undum. Í sýningunni Hin lánsömu
er dansinn í miklum hávegum þrátt
fyrir að það hafi einnig leikræna hlið.
Dansinn er kröftugur og hraður og
krefst mikils af dönsurunum líkam-
lega bæði í sólóum og hópatriðum.
Dansararnir átta sem birtust á
sviðinu réðu vel við það sem þeim
hafði verið sett fyrir svo það var
unun á að horfa. Samspilið var fal-
legt. Anton Lachky byggir dans-
sköpun sína á styrkleikum hvers og
eins dansara sem hann vinnur með.
Hann gefur þeim síðan áskoranir
til þess fallnar að þeir þrói sig sem
dansarar. Hin lánsömu bar þessari
hugmyndafræði Antons berlega
merki. Sjá mátti hvernig ákveðin
persónueinkenni dansaranna birt-
ust í ekki síst sólóunum og verður þá
helst að nefna Þyri Huld Árnadóttur
sem hefur afar sérstakan en flottan
akróbatískan hreyfistíl. Það sem
Þyri sýndi í þessu verki er eitthvað
sem áhorfendur hafa séð áður en í
þessu tilfelli tókst að gefa því ljóð-
rænni og tjáningarríkari farveg en oft
áður svo hreyfiforði hennar naut sín.
Sólóið hennar í seinni hluta verksins,
hreyfingarnar fjórar, voru einfaldar
en afar sterkar. Það getur verið leiði-
gjarnt fyrir áhorfendur að sjá sama
dansarann eða leikarann í mörgum
verkum en alltaf í sama karakternum
en það gerðist ekki í þessu dansverki.
Aðrir dansarar verksins fengu
líka að sýna á sér sínar sterku hliðar.
Sigurður Andrean, sem er nýlega
útskrifaður frá samtímadansbraut
LHÍ, var einstaklega fallegur svanur
og Einar sem dansað hefur með
dansflokknum um nokkurt skeið
var sérlega sexí og tælandi. Tanja
Marín, Inga Maren, Elín Signý og
Hjördís Lilja fengu veigaminni sólóa
en stóðu sig allar vel. Elín sem hefur
sést í nokkrum sýningum undan-
farið hefur kröftugan og óheflaðan
hreyfistíl sem gaman er að sjá. Hjör-
dís Lilja býr yfir langri reynslu sem
dansari sem sést í öllu sem hún gerir
og það var gaman að sjá Ingu Maren
aftur á sviði Borgarleikhússins. Tanja
Marín hefur starfað sem dansari
erlendis en er nú í fyrsta skipti á sviði
hér á landi. Áhorfendur eiga vonandi
eftir að sjá hana oft aftur því hún býr
greinilega yfir góðri reynslu og færni
í dansinum. Dansinn hennar var
afslappaður og rann vel.
Þegar minnst er á sólóið hennar
Þyri verður að minnast á lýsingu
Björns Bergsteins. Björn hefur lýst
nokkuð margar sýningar dans-
flokksins með mjög góðum árangri
og þessi sýning var engin undan-
tekning. Það var engin sviðsmynd
í verkinu og því var það aðeins
lýsingin og reykvélar sem sköpuðu
umhverfi dansins. Það umhverfi
sem skapaðist var fjölbreytt og hafði
bæði þá eiginleika að fela og draga
fram, undirstrika og dempa. Stemn-
ingin í verkinu var þó ekki minnst
sett fram með búningunum og vali
á tónlist. Búningarnir, glitrandi síð-
kjólar og smart samkvæmisföt, voru
elegant og gáfu sterka tilfinningu
fyrir því fjárhagslega ríkidæmi sem
karakterarnir áttu að lifa í. Tónlistin,
sem innihélt þekkt tónverk, var vel
samsett og gaf verkinu kraftmikið og
fágað yfirbragð.
Sesselja G. Magnúsdóttir
niðurstaða: Dansinn í sýning-
unni var áhrifamikill, kröftugur og
krefjandi. Söguþráðurinn var aftur á
móti ekki nægilega grípandi.
Safnast verður saman á Hlemmi
kl. 13:00 og hefst gangan hálftíma síðar.
Kl. 14:10 hefst útifundur á Ingólfstorgi.
Félagsmenn
Fjölmennum og tökum
þátt í kröFugöngu
og útifundi 1. maí.
Boðið verður upp á kaFFi að
útiFundi loknum í gullhömrum
graFarholti, Frá kl. 15:00 - 17:00.
VM-Félag vélstjóra
og málmtæknimanna
Sterkur dans í
minna sterkri sögu
Úr sýningunni Hin lánsömu eftir Anton Lachky sem Íd sýnir í Borgarleikhúsinu. MynD/JónAtAn GrétArSSon
1 . m a Í 2 0 1 8 Þ r i ð J u D a G u r26 m e n n i n G ∙ F r É t t a B L a ð i ð
menning
0
1
-0
5
-2
0
1
8
0
4
:3
2
F
B
0
6
4
s
_
P
0
6
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
5
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
0
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
1
3
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
F
A
3
-6
1
6
8
1
F
A
3
-6
0
2
C
1
F
A
3
-5
E
F
0
1
F
A
3
-5
D
B
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
3
B

F
B
0
6
4
s
_
3
0
_
4
_
2
0
1
8
C
M
Y
K