Dagblaðið Vísir - DV - 04.05.2018, Qupperneq 22

22 umræða 4. maí 2018
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu
formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru
hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
Aðalnúmer: 512 7000
Auglýsingar: 512 7050
Ritstjórn: 512 7010
Útgáfufélag: Frjáls fjölmiðlun ehf. Stjórnarformaður: Sigurður G. Guðjónsson
Framkvæmdastjóri: Karl Garðarsson Aðalritstjóri og ábyrgðarmaður: Kristjón Kormákur Guðjónsson
Aðstoðarritstjóri: Einar Þór Sigurðsson Prentun: Landsprent Dreifing: Árvakur
Suðurlandsbraut 14
2. hæð
108 Reykjavík
fréttaskot
512 7070
abending@dv.is
Þ
að er óhætt að segja að við
búum í dag við offram-
boð frétta og skilin á milli
þeirra og afþreyingarefn-
is eru sífellt að verða óljósari. Ein
stærsta ástæðan er sú að virkni
samfélagsmiðla er slík að radd-
ir fólks, sem aldrei heyrðust áður,
komast nú greiðlega til skila. Það
sést vel á lestrartölum að lesendur
okkar miðils hafa áhuga á sögum
fólks og þá ekki síður sögum al-
mennings heldur en þjóðþekktra
Íslendinga. Sögur af sigrum, sorg-
um og skemmtilegum uppákom-
um. Við höfum áhuga á fólki.
Það er þó ábyrgðarhluti fjöl-
miðla að fara vel með þessar sög-
ur. Þegar þjóðþekktir einstak-
lingar opna sig eða tjá skoðanir
sínar á mönnum og málefnum þá
eru umsvifalaust búnar til frétt-
ir, að því gefnu að skilaboðin séu
fréttnæm. Það er þó ekki einhlítt
heldur er oft hringt í viðkomandi
og leitað eftir viðbótarupplýsing-
um. Þegar um almenna borgara
er að ræða þá eiga blaðamenn
undantekningarlaust að spyrja
um leyfi.
Í vikunni birti söngkonan geð-
þekka, Salka Sól Eyfeld, áhrifa-
mikla færslu á Twitter-síðu sinni.
Færslan snerist um viðkvæmt
persónulegt málefni sem margir
Íslendingar tengja við. Það er
alltaf virðingarvert þegar þjóð-
þekkt fólk opnar sig um erfiða
reynslu og ég hef trú á því að það
hjálpi oft öðrum sem eru í svip-
aðri stöðu. Í lok færslunnar tiltók
söngkonan sérstaklega að fjöl-
miðlar hefðu ekki leyfi til þess að
búa til fréttir upp úr færslunni.
Það er að mörgu leyti kómískt
í ljósi þess að Salka Sól er með 10
þúsund fylgjendur á samfélags-
miðlunum, auk þess sem hver
sem er, sem á annað borð hef-
ur Twitter-reikning, getur dreift
skilaboðum hennar með eigin
athugasemdum. Þannig má segja
að hún hafi birt skilaboðin á ein-
um stærsta fjölmiðli heims og
erfitt er að sjá muninn á því hvort
efnið birtist þar eða á hefðbundn-
um fréttamiðli. Hins vegar er leitt
að sjá að Salka Sól beri ekki það
traust til fjölmiðla að þeir fari vel
með viðkvæm skilaboðin.
Annað slíkt mál kom upp á
dögunum þegar kona ein svar-
aði spjallþræði í Facebook-hópi
sem snerist um geðræn málefni.
Greindi konan frá því í óspurð-
um fréttum að maki hennar væri
greindur með siðblindu. Í hópn-
um voru um 5.000 einstaklingar
meðlimir, þar á meðal nokkr-
ir blaðamenn DV. Einum kollega
þótti málefnið áhugavert og sendi
konunni persónuleg skilaboð.
Þar spurði hann með varfærnum
hætti hvort konan gæti hugsað sér
að ræða þetta málefni á opinber-
um vettvangi.
Konan tók fyrirspurninni illa
og í kjölfarið varð uppi fótur og fit
í umræddum hóp þar sem með-
limir hans voru sakaðir um trún-
aðarbrest og að hafa lekið við-
kvæmum upplýsingum í blöðin.
Blaðamenn miðilsins fylgdust
undrandi með fjargviðrinu, sér-
staklega í ljósi þess að hópurinn
fjölmenni var stofnaður til þess að
svipta hulunni af andlegum veik-
indum og ræða þau opinskátt. n
Trúnaður á samfélagsmiðlum„Í lok
færslunnar
tiltók söngkonan
sérstaklega að
fjölmiðlar hefðu
ekki leyfi til þess
að búa til fréttir
upp úr færslunni.
Leiðari
Björn Þorfinnsson
bjornth@dv.is
Spurning vikunnar Í hvaða sæti lendir Ari í Eurovision?
„Ég held að hann komist ekki einu sinni inn.“
Hulda Gestsdóttir
„Svona 35. sæti, ef það eru það mörg lönd í keppninni.“
Loftur Loftsson
„Ég er ekki viss um að hann komist í lokakeppnina en ef
hann kemst verður hann í neðstu 10.“
Sigrún Pálsdóttir
„24. sæti.“
Óli Jónsson
A
ð undanförnu hefur farið
fram hatrömm umræða í
þjóðfélaginu um mál sem á
sér marga snertifleti: Barn-
aníð, aðkomu stofnana að slík-
um málum, samskiptum þeirra á
milli, aðkomu eftirlits- og aðhalds-
aðila, leka úr stjórnsýslunni, póli-
tíska ábyrgð ráðherra, hvað telja
má siðlegt og ósiðlegt í umfjöll-
un fjölmiðla, aðkomu Alþingis og
einstakra alþingismanna.
Málið varðar ágreining sem uppi
hefur verið frá því á síðasta ári eft-
ir að félagsmálaráðuneyti bárust
kvartanir barnaverndarnefnda í
Reykjavík og Hafnarfirði yfir afskipt-
um og aðfinnslum frá hendi Barna-
verndarstofu og þá einkum forstjóra
þeirrar stofnunar við vinnubrögð
barnaverndarnefnda í þessum
sveitarfélögum. Tiltekin mál voru
þar tilgreind. Við þessum kvörtun-
um hafði ráðuneytið tekið en það á
að hafa eftirlit með Barnaverndar-
stofu sem aftur á móti á að sinna
aðhaldshlutverki gagnvart barna-
verndarnefndum sveitarfélaganna.
Barnaverndarstofu
ber að veita aðhald
Málin sem deilurnar virðast vera
sprottnar af eru annars vegar að-
finnsla Barnaverndarstofu við
framgöngu barnaverndarnefndar
Reykjavíkur af máli sem var gerð
skil í sjónvarpsþættinum Kveik ný-
lega og hafði djúpstæð áhrif. Alla
vega hefði mér þótt undarlegt ef
ekki hefði komið fram mjög ein-
dregin viðbrögð af hálfu Barna-
verndarstofu, ef þá ekki áminning.
Hafnarfjarðarmálið er öllu
flóknara að sjá – og enn flóknara
hefur það orðið eftir að ný gögn
hafa komið fram; gögn sem ráðu-
neytið virðist ekki hafa skoðað
áður en komist var að niðurstöðu
þar á bæ.
Fyrrverandi ráðherra
vill ekki rannsókn – á sér!
Til að flækja málið enn frekar hef-
ur forstjóri Barnaverndarstofu
gert athugasemd við málsmeð-
ferð ráðuneytisins, ekki síst í að-
draganda rannsóknar. Aðkoma
ráðuneytisins hafi verið óbilgjörn,
stjórnsýslureglur ekki virtar, máls-
gögnum verið lekið í fjölmiðla og
Þorsteinn Víglundsson ráðherra
tjáð sig opinberlega um efni máls-
ins áður en rannsókn þess hafi
raunverulega verið hafin.
Ef til vill er því ekki undarlegt
að Þorsteinn Víglundsson, fyrr-
verandi félagsmálaráðherra, vilji
nú ljúka málinu hið fyrsta. Hon-
um hrýs líklega hugur við því að
embættisfærsla hans verði undir í
þeirri skoðun sem nú hefur verið
ákveðið að efna til.
Það ætti hins vegar að vera öll-
um fagnaðarefni að fram skuli fara
óháð rannsókn á aðkomu allra
hlutaðeigandi aðila að þessum
undarlega málatilbúnaði öllum.
Enn eitt flækjustigið
Er þá komið að því að kynna til leiks
enn eitt flækjustigið. Umrædd-
ur Bragi Guðbrandsson er í fram-
boði til setu í Barnaréttarnefnd
Sameinuðu þjóðanna. Sumir eru
framboði hans mjög hlynntir – og
er ég í þeim hópi. En einnig eru
til þau sem eru þessu framboði
andvíg. Þetta er skýringin á öllum
þeim hauggreftri sem í gangi er til
að finna ávirðingar á hendur Braga
til að gera framboð hans tortryggi-
legt.
Í barnaverndarmálum er að
finna marga sem telja sig ekki hafa
notið réttar síns í íslenska barna-
verndarkerfinu gegnum áratugina
þótt hin séu líka mörg sem telja að
þar hafi verið vörn að fá. Á báða
bóga verða til bjargvættir og and-
stæðingar.
Undantekning en ekki regla
En þrátt fyrir allar aðfinnslur þá
er veruleikinn nokkuð annar en
upp hefur verið dregin í fjölmiðl-
um. Svo er að skilja að þegar á
heildina er litið hafi samstarf milli
þeirra aðila sem nú deila ver-
ið með ágætum. Hér sé um að
ræða undantekningar sem sanni
þá reglu. Og ástæðan fyrir því að
framboð Braga Guðbrandsson-
ar til nefndar SÞ nýtur víðtæks
stuðnings á alþjóðavettvangi er
barátta hans fyrir réttindum barna
og tilvísan í íslensku barnahúsin
sem hafa verið sett á laggirnar að
hans frumkvæði.
Leki þá og leki nú
Í umræðunni að undanförnu
ægir öllu saman og mótsagnirn-
ar himinhrópandi. Sömu aðil-
ar og kvörtuðu yfir leka í Tony
Omos-málinu um viðkvæmar
persónuupplýsingar, skirrast ekki
við að koma slíkum upplýsing-
um á framfæri og birta kinnroða-
laust. Lögð er að jöfnu málsmeð-
ferð ráðherra í gerólíkum málum,
alþingismenn slá fram órök-
studdum upphrópunum um
einstaklinga og viðkvæm málefni
barna án þess að hafa kynnt sér
málavöxtu, fjölmiðill, og er ég þar
að vísa til Stundarinnar, sýnir til-
burði til að sameina það í sínum
verkum að gerast upplýsingamið-
ill og síðan dómari á grundvelli til-
viljanakenndra gagna.
Og allir þykjast vera að gera
þetta allt fyrir börn sem þurfi á
vernd að halda!
Treysti Ásmundi Einari
Hvernig væri nú að skapa sam-
stöðu um að taka allt þetta kerfi
til gagngerrar endurskoðunar
og uppstokkunar eftir atvikum.
Þarna eru nefnilega ótal brotala-
mir sem þarf að laga. Nákvæmlega
þetta hafa verið skilaboð Ásmund-
ar Einars Daðasonar félagsmála-
ráðherra um að þurfi að gera. Ég
trúi því að hann meini það og það
sem meira er, ég treysti honum til
þeirra verka. n
Þörf á stórátaki í barnaverndarmálum!
Aðsent
Ögmundur Jónasson
skrifar
Þorsteinn Víglundsson