Feykir - 28.11.2013, Blaðsíða 17

1 72 01 3
yrðum að fá okkur mold í
drullukökur. Heldurðu að
við höfum ekki drifið okkur
alla leið upp á Móa? Upp
Kirkjustíginn eins og hann
er nú þröngur og erfiður. Við
fórum þetta og fengum okkur
mold. Svo var vagninn minn
þannig að ég gat setið bein
með fætur og þegar búið var
að fylla alla bauka af mold var
þeim raðað í kringum mig og
svo var haldið niður. En við
vorum lengi þarna uppi, fórum
inn í kirkjugarðinn og vorum
ýmislegt að skoða, veðrið var
yndislegt,“ segir Anna þegar
hún lýsir uppátækinu og bætir
við að þær vinkonurnar hafi
verið uppáfinndingssamar og
hugmyndaríkar.
Anna segir að það hafi
vissulega verið mjög erfitt að
geta ekki gengið. „Að sjálf-
sögðu var þetta mjög erfitt. En
þar sem léttleikinn er í fyrir-
rúmi og jákvæðnin, þá verður
þetta svona. Það var aldrei
nein uppgjöf á mínu heimili,
-„Þú getur þetta“ - var sagt.“
Ekki var um hefðbundna
skólagöngu að ræða hjá Önnu,
heldur fengu foreldrar hennar
og Erlu jafnöldru hennar,
sem einnig hafði fengið
lömunarveiki, kennslukonuna
Hólmfríði Hemmert til að
koma heim og kenna þeim
og fóru kennslan og prófin
fram heima hjá Önnu. „Svo
var ég svo heppin að eftir hið
svokallaða fullnaðarpróf, sem
maður tók við fjórtán ára
aldur, bauð Hólmfríður mér
að hún skyldi lesa með mér
ensku og dönsku, þannig að ég
gæti hjálpað börnum að læra.“
Anna tók upp frá þessu að sér
að kenna krökkum að lesa og
unglingum ensku og dönsku
og oft komu sömu krakkarnir
aftur. Við marga þeirra heldur
hún góðu sambandi enn í dag
en ekki eru mörg ár síðan
Anna hætti kennslunni.
Jólin upphaldshátíð
Anna er mikið jólabarn og lýsir
æskujólunum með eftirsjá.
„Jólin hafa alla tíð verið mín
uppáhaldshátíð. Faðir minn
hafði alltaf jólatréð í sínum
höndum og skreytti það niðri
í kjallara. Hann hafði smíðað
skáp sem hann geymdi jólatréð
í og skrautið sem á því var.
Hann skreytti alla tíð jólatréð
og kom með það upp rétt
fyrir sex á aðfangadagskvöld,
kom því fyrir og kveikti á
því ljós. Þá voru ekki þessar
seríur komnar heldur voru
lifandi ljós á trénu. Einu sinni
fór þó illa. Við sátum öll og
vorum búin að taka utan af
pökkunum okkar og það var
kertaljós á trénu. Ég veit ekki
hvernig það vildi til en það
kviknar í jólatrénu. Pabbi
minn var fljótur að opna
hurðina og Svana
systir mín þreif tréð
og náði að fara með
það út og henda
því út í snjóinn og
það brann alveg
til kaldra kola. Svo
skemmtilega vildi
þó til að ein stjarna
var óskemmd
og er hún til enn
í dag, ég geymi
hana alveg eins
og sjáaldur auga
míns,“ segir Anna
og getur þess að eftir þetta
hafi verið keypti gervijólatré
og rafmagnsljósaseríur.
„Klukkan sex voru jólin
hringd inn og þá var alltaf
hlustað á messu í útvarpinu.
Það var svo erfitt að komast inn
í kirkjuna hér því tröppurnar
voru svo háar. Svo fórum
við að borða klukkan sjö og
borðuðum alltaf rjúpur sem
Sigfús mágur minn hafði veitt,
hann var mikill veiðimaður
og Svana systir mín bjó til
eitthvað sem hét rjómarönd
með karamellusósu og var
mikið sælgæti. Svana og Sigfús
og krakkarnir voru
með okkur og það
var yndislegt að
geta verið með allri
f jölsky ldunni ,“
rifjar Anna upp.
Eftir jólamatinn
voru pakkarnir
teknir upp og lesið
utan á þá. „Það var
alltaf siður að Ellu
pakkar voru teknir
upp fyrst. Hún
hafði afskaplega
gaman af þessum
stundum og manni fannst
þetta tilheyra. Þá gat hún sýnt
okkur og fylgst svo með okkur
hinum taka upp okkar pakka.
Ein jól eru mér sérstaklega
minnisstæð. Ég fékk hvorki
meira né minna en fjórtán
bækur í jólagjöf, það voru
yndisleg jól, ekta bókajól.“
Jólaboðin eru Önnu ekki
síður minnisstæð en aðfanga-
dagskvöldið. Hún rifjar
upp að á þessum tíma hafi
faðir hennar átt langt jólafrí,
alveg fram yfir þrettándann.
„Ég man eftir jólunum á
Freyjugötu 19, hjá fólki sem
við höfðum leigt hjá, það var
afskaplega gaman að vera
þar. Við fórum í jólaboðin
um klukkan þrjú og þá var
drukkið kaffi, eða réttara sagt
súkkulaði með rjóma. Eftir það
var farið að spila púkk eins og
var gert á jólum í gamla daga
og spilað lengi. Svo var gert
hlé á spilamennskunni og við
fengum smurt brauð og kaffi
og slíkt og þá fór fullorðna
fólkið að spila vist, en Jónína
blessunin spilaði við okkur
Ellu það sem Ella kunni að
spila, gömlu jómfrú og ýmis
gömul spil sem hún gat spilað.
Við vorum venjulega þarna
fram að miðnætti. Það voru
löng jólaboðin í gamla daga
en þau voru skemmtileg.“
Umrædd Jónína var systir
Guðrúnar frá Lundi og var
skyld Þórði, föður Önnu.
Anna minnist einnig jóla-
boða á milli jóla og nýárs hjá
vinkonum sínum Auði og
Sigríði, dætrum Torfa Bjarna-
sonar læknis og Sigríðar
Auðuns. „Þar var píanó sem
Sigríður (eldri) lék á alla jóla-
sálmana og jólasöngvana og
lét okkur krakkana safnast
saman við píanóið þar sem við
sátum á gólfinu og sungum.
Svo fór hún út í allt aðra sálma
og spilaði lög fyrir okkur
síðan hún var unglingur og
dægurlög sem voru vinsæl.
Þarna var aldrei farið í leiki
sem ég gat ekki tekið þátt í.
Einu sinni man ég eftir því í
afmæli hjá Sirrý (Sigríði yngri)
að Inga, vinnukonan hjá þeim,
bauð mér upp í dans og tók
mig upp og dansaði með
mig. Það var sko líf og fjör,“
segir Anna, sem oft heimsótti
þessar vinkonur sínar með
aðstoð föður síns.
Anna minnist einnig skraut-
sýninga sem Sigríður lék
tónlist undir í Bifröst. „Ég
hef alltaf verið afskaplega
mikið fyrir leikrit. Ég fer
alltaf á leikritin í Sæluviku
og ýmsa tónleika og ég safna
Sæluvikudagskrám og ég á
Sæluvikudagskrár frá því 1940
þegar ég var fimm ára.“
Áhugi á bókum og skák
„Ég hef alla tíð verið mikill
bókaormur og notið þess að
hafa bækur í kringum mig.
Það er svo gott,“ segir Anna
sem enn í dag les mikið
af alls konar bókum. Hún
fer vikulega á bókasafnið
ásamt vinkonu sinni, Þóru
Kristjánsdóttur frá Óslandi
og eru það dýrmætar stundir.
Anna segist hálfvegis hafa
gengið í barndóm þegar
hún datt að eigin sögn ofan
í unglingabækur eftir K.M.
Peyton. Hún segist mikill
aðdáandi Arnalds Indriða-
sonar, Jo Nesbö og Camillu
Lackberg. „Ef ég finn góða
bók get ég lesið hana aftur og
aftur. Ég hef mjög gaman af
sögulegum skáldsögum eins
og Heimanfylgju og sögunni
um hana Guðríði Þorbjarnar-
dóttur,“ segir Anna sem á
mikið safn af bókum og hefur
aðeins sýnishorn af þeim á
herberginu sem hún býr nú í
á Dvalarheimilinu á Sauðár-
króki.
Annað áhugamál Önnu er
að tefla en faðir hennar kenndi
henni mannganginn á sínum
tíma og tefldi hún mikið áður
fyrr. „Ég fór árið 1958 með
pabba mínum og sá Friðrik
Ólafsson tefla fjöltefli. Friðrik
var alltaf í miklu uppáhaldi hjá
mér. Ég keypti Skákblaðið og
við pabbi settum upp skákir
Friðriks og fleiri og spekúl-
eruðum í þessu, það var mjög
gaman að því.“
Breytingar
og erfiðir tímar
Líf Önnu tók talsverðum
breytingum árið 1978, er
faðir hennar lést, þrotinn að
kröftum og líklega kominn
með alzheimer, þó það hafi
ekki þekkst þá. Þær mæðgur
voru þá orðnar þrjár eftir
því Svana og Sigfús höfðu
flutt suður. Um svipað leyti
missti Ella skyndilega málið
og er talið að hún hafi fengið
heilablóðfall. Var hún á
Sjúkrahúsinu eftir það og lést
tíu árum síðar.
Eftir að þær mæðgur voru
orðnar tvær eftir heima datt
þeim í hug að sækja um íbúð í
blokk sem verið var að byggja
á Víðigrund 24 og þar fengu
þær inni á neðstu hæð í 2ja
herbergja íbúð. Anna minnist
með hlýju nágrannanna úr
blokkinni, m.a. Báru á efri
hæðinni og Köllu (Körlu
Berndsen) í íbúðinni við
hliðina, sem heimsótti þær
mæðgur að minnsta kosti
tvisvar til þrisvar á dag.
Kalla var jafnframt hjá þeim
mæðgum á kvöldin þar til þær
voru komnar til náða, eftir
að móðir Önnu fór að tapa
minni og heilsu. Um þetta
leyti fékk Anna lyftu að gjöf
frá Lionsklúbbi Sauðárkróks,
sem hægt var að nota í
svefnherbergi og baðherbergi
og kom sér afar vel.
Það var svo árið 1984 sem
móðir Önnu var orðin það
heilsulaus að hún þurfti að
w
Ein jól eru mér
sérstaklega
minnisstæð. Ég
fékk hvorki meira
né minna en
fjórtán bækur í
jólagjöf, það voru
yndisleg jól, ekta
bókajól
...
Systurnar Ella og Anna.
Sigfús og Svana systir Önnu.
Æskuvinkonur. Frá vinstri: Anna, Sigríður Torfadóttir, Auður Torfadóttir og Ragnhildur Helgadóttir.