Morgunblaðið - 22.12.2017, Blaðsíða 38

38 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 22. DESEMBER 2017
VIÐTAL
Hildur Loftsdóttir
hilo@mbl.is
Kristín Ragna Gunnarsdóttir hefur
núna gefið út sína aðra bók um stjúp-
systkinin Úlf og Eddu, sem takast á
við þjóðleg glæpamál og þurfa að
skreppa yfir í goðheima til að leysa
þau. Í nýjustu bókinni Úlfur og Edda:
Drekaaugun, er amma þeirra, forn-
leifafræðingurinn, sökuð um að hafa
stolið forngrip af Þjóðminjasafni Ís-
lands, og auðvitað taka systkinin mál-
ið í sínar hendur. Drekaaugun er
sjálfstætt framhald fyrri bókarinnar
Úlfur og Edda: Dýrgripurinn sem
var tilnefnd til bæði Fjöruverð-
launanna og Barna- og unglinga-
bókmenntaverðlauna Norður-
landaráðs 2017.
Að ímynda sér heildarheiminn
Kristín Ragna hóf ferilinn sem
myndskreytir og hefur hlotið marg-
ar viðurkenningar fyrir stórfenglegar
myndir sínar. Í nýjustu bók hennar
eru hins vegar litlar svarthvítar
myndir.
„Mig langaði til að gera myndir
eins og voru í bókunum sem maður
las þegar maður var yngri, sem voru
með svarthvítum myndum og síðan
ímyndaði maður sér afganginn sjálf-
ur. Það var alveg með ráðum gert að
gera þessar bækur svoleiðis. Þá legg
ég meira upp í hendurnar á lesendum
og þeir ímynda sér heildarheiminn.
Það kallast á við hefð lengri barna-
bóka, en þær eru öðruvisi en þessar
myndskreyttu þar sem texti og mynd
haldast í hendur. Hér gef ég tóninn
en vil síðan að lesendur ímyndi sér og
lifi sig þannig inn í heiminn,“ segir
Kristín Ragna, sem hefur einmitt
gaman af áskoruninni sem felst í því
að vinna öðruvísi myndir.
Draumurinn að skrifa og teikna
„Mig hefur alltaf langað til að
skrifa og byrjaði að sækja ritlistar-
tíma með bókmenntafræðinni í HÍ,
þegar ég var að teikna á fullu,“ segir
Kristín Ragna sem dreif sig síðan í
meistaranám í ritlist eftir að hafa ver-
ið að teikna Njálssögu í eitt og hálft
ár. „Þá var ég komin með hugmynd-
ina að fyrri sögunni og búin að ákveða
að nú ætlaði ég að taka þetta alla leið
og skrifa lengri bók en ég hafði áður
gert. Ég fór í ritlistina með þessa
hugmynd sem veganesti og fyrri bók-
in kom út að námi loknu. Ég verð
bara að viðurkenna að þetta hefur
alltaf verið draumur hjá mér að skrifa
og teikna, búa til bækur frá A til Ö.
Það er mikil vinna, en mjög skemmti-
leg.“
Það kvikna ljós
„Mér finnst að börnin eigi að fá að
vita meira um menningararfinn á
svona skemmtilegan hátt, ekki bara
út frá námsskránni. Ég reyni að upp-
fræða og skemmta samhliða þannig
að börnin tileinki sér arfinn og upplifi
að hann sé þeirra. Þegar þau fara síð-
an að læra þetta í námsefninu, eru
þau búin að kynnast heimi norrænna
goðsagna og þar af leiðandi kvikna
ljós og þau upplifa þetta allt öðruvísi.
Ég leyfi mér líka að nota gömul ís-
lensk orð sem börn heyra ekki á
hverjum degi en fá skilning á með því
að skoða þau í samhenginu,“ segir
Kristín Ragna sem getur vel hugsað
sér að útbúa kennsluefni með bók-
unum sínum.
Fjölskyldan les saman
„Þetta er fjölskyldubók þannig að
það er gaman að lesa hana upphátt
fyrir yngri börn. 8-13 ára er aldurinn
sem ég er að stíla inn á, en ég skrifa
bókina með það í huga að það sé gam-
an fyrir fjölskyldur að lesa hana sam-
an. Í textanum er líka efni fyrir full-
orðna og kaflarnir eru passlega langir
til að lesa einn í einu fyrir yngri börn.
Ég hef heyrt í fólki sem er að lesa
bækurnar nákvæmlega svona.“
Uppfræðir og skemmtir
Menningararfur Kristín Ragna Gunnarsdóttir var tilnefnd til Barna-
bókmenntaverðlauna Norðulandaráðs fyrir fyrri bókina um Úlf og Eddu.
 Bækurnar um Úlf og Eddu eru lifandi leið til að fræðast um
menningararfinn segir höfundur, Kristín Ragna Gunnarsdóttir
Í nýrri ljóðabók, <3, vinnur Þór
Þorbergsson úr atburðum lífs síns.
„Bókin er skrifuð á mörgum árum
og hvert einasta ljóð er stök sterk
lífsreynsla, sprettur upp úr transi.
Þegar best er þá er ljóð tilfinninga-
sprenging og maður er ekki með
nægilega miklar tilfinningar í
sprengingar nema þegar eitthvað
mikilvægt, eitthvað stórt gerist.“
– Má lýsa þessu sem lífsreynslu-
safni?
„Í einhverjum skilningi er þetta
kjarninn af tilvist minni, kjarninn af
því sem ég hef upplifað, sem al-
heimurinn hefur sýnt mér.
Það ljóðanna sem lítur út fyrir að
vera „mest íslenskt“, sem kallast
mest á við íslenska ljóðahefð frekar
en slamm-hefð er skrifað í rútu í
Amazon-frumskóginum og þá var
ég búinn að vera á ferðalagi í fimm
mánuði í Suður-Ameríku og farinn
að hugsa með mér: kallar íslenskan
enn á mig? Og þá kom til mín teng-
ingin við hefðina.“
– Það má segja að þú byrjir bók-
ina með látum: „Ég vil að þessi lest-
ur rífi þig út úr hversdeginum …“
„Já, ég byrja með látum og eins
og segir í lokin á fyrsta langa ljóð-
inu: „ég gæti brotið upp á þér rif-
beinin en samt ekki komist neitt
nær hjarta þínu“. Það er ekki beðið
um lítið, það er beðið um að fólk
sýni sitt sanna sjálf, opni sig.“
– Eitt það fyrsta sem við lærum
er að fela þetta sjálf.
„Kannski á Íslandi, á þessu kalda
landi, en ég hef upplifað öðruvísi
menningu, á Hawaii, í Kaliforníu og
í Asíu – þar kynnist maður því að
þetta er öðruvísi á Íslandi en annars
staðar. Hérna er mjög erfitt að
segja orðin: ég elska þig, en úti í
Kaliforníu eru hippar úti um allt
sem segja þetta við þig allan dag-
inn.“
– Verður það þá ekki merkingar-
laust?
„Það er spurning, en ég held að
fólk geti verið mishlýtt og við Ís-
lendingar eigum það til að vera dá-
lítið köld. Kuldanum og þyngsl-
unum getur fylgt meiri ábyrgð, þó
að það þurfi ekki að vera.“
– En ef þú notar orðin sparlega
þá hafa þau kannski meiri þunga.
„Ekki alltaf samt. Það er erfitt að
greina á milli spurningarinnar um
léttleika og þunga.“
arnim@mbl.is
Morgunblaðið/Hari
Tilfinningasprengja Ljóð Þórs Þorbergssonar spretta af lífsreynslu.
Hvert einasta ljóð
er sterk lífsreynsla
 Þór Þorbergsson birtir tilfinninga-
sprengjur í nýrri ljóðabók, <3
andi ævintýri á
sama tíma og
hljómsveita-
keppnin er í full-
um gangi.
Sögupersón-
urnar eru hugaðar
og ráðagóðar og
kalla ekki allt
ömmu sína, þær
eru flottar fyrir-
myndir. Persónusköpun í bókinni er
góð þó sumar aukapersónurnar séu
nokkuð klisjukenndar, en það fylgir yf-
irleitt spennusögum. Mér finnst höf-
undi takast vel til við að skapa
skemmtilega sögu, uppbyggingin er
góð og bókin vel skrifuð og ætti alls
ekki að flækjast fyrir neinum að lesa
hana. Framvinda sögunnar er hefð-
bundin og boðskapurinn, sem fylgir
oftast bókum fyrir börn og unglinga,
er til staðar. Þetta er samtímasaga og
koma nokkrir þekktir íslenskir tónlist-
armenn við sögu enda margir sem
taka þátt í tónlistarkeppninni í Hörpu.
Mér fannst nafnaköll þeirra svolítið
kjánaleg en um leið eðlileg því krakk-
arnir eiga að vera að keppa við þá
fremstu í faginu. Annars hefur Bieber
og Botnrassa allt sem þarf í góða bók
fyrir stálpaða krakka og táninga, nóg
af spennu og hasar og hamingju og
sem betur fer ekkert af væminni ung-
lingaást.
ÍBieber og Botnrassa segir frákrökkunum Andreu, Elsu Lóu,Tandra og Stjúra sem eru 12 og13 ára Hafnfirðingar. Þau skipa
hljómsveitina Botnrössu og komast í
feitt þegar þau fá að taka þátt í hljóm-
sveitakeppni í Hörpu þar sem sigur-
vegarinn á möguleika á að fylgja Just-
in Bieber á alheimstúr. Þau semja flott
lag fyrir keppnina og æfa eins og vit-
leysingar. Þau þurfa líka að mæta í
skólann eins og aðrir krakkar og svo
er mamma Andreu í miklu veseni en
hún situr inni fyrir fíkniefnasmygl.
Hún var kennari í Öldutúnsskóla, skól-
anum sem Andrea og vinir hennar
sækja, og þegar kennararnir voru að
koma heim úr námsferð til Danmerk-
ur var hún tekin með fíkniefni í Leifs-
stöð. Andrea er sannfærð um sakleysi
móður sinnar og reynir að upplýsa
málið ásamt hljómsveitarfélögum sín-
um. Það leiðir þau í allskonar spenn-
Spenna, hasar
og hamingja
Skáldsaga
Bieber og Botnrassa bbbmn
Eftir Harald F. Gíslason.
Bjartur 2017. 310 bls.
INGVELDUR
GEIRSDÓTTIR
BÆKUR
Sögur þessar samdi amma Ástríðar
Ránar þegar Ástríður var lítil um
tvo hunda sem lenda í ýmsum
ævintýrum og gaf út á afmælisdegi
hennar þegar hún hefði orðið 25
ára. Ástríður lést á Vogi árið 2014.
Allur hagnaður af sölu bókarinnar
fer til styrktar hjálparsamtökum
sem styðja unga fíkla við að
komast aftur á rétta braut, þá
sem eru í sjálfsvígshættu og/eða
foreldra sem misst hafa börn
vegna fíknar.
Nú erum við í ljótum málum
Bækurnar eru til sölu í verslunum Hagkaupa í Skeifunni, Garðabæ og
Smáralind, Mál og Menningu og Bókakaffi á Selfossi. Einnig er hægt að
panta bókina á Facebook síðunni Týri og Bimbó og kostar bókin 3000 kr.
Skemmtilegar barnasögur fyrir aldurinn 4-9 ára
sem passa vel í jólapakkann.