Morgunblaðið - 22.12.2017, Blaðsíða 14

Morgunblaðið - 22.12.2017, Blaðsíða 14
14 FRÉTTIRInnlent MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 22. DESEMBER 2017 FRÉTTASKÝRING Guðni Einarsson gudni@mbl.is Útlendingastofnun skoðar nú hvort rétt sé að taka upp mælingu á þroska úlnliðsbeina, auk tannrannsóknar, við aldursgreiningu umsækjenda um al- þjóðlega vernd (hælisleitenda) sem telja sig vera yngri en 18 ára. Aldurs- greining er gerð þegar vafi leikur á um aldur umsækjandans. Rauði krossinn hefur gagnrýnt að Útlend- ingastofnun reiði sig um of á tann- rannsóknir við aldursgreiningar. Mikil umræða hefur einnig verið í ná- grannalöndum um aðferðir við ald- ursgreiningar ungra umsækjenda um alþjóðlega vernd. Úlnliðsbein einnig skoðuð Vera Dögg Guðmundsdóttir, sviðs- stjóri á verndarsviði Útlendinga- stofnunar, sagði að sérfræðingar sem annast hafa tannrannsóknir vegna aldursgreininga umsækjenda um al- þjóðlega vernd hefðu nýlega lagt til við Útlendingastofnun að það yrði skoðað að hefja töku röntgenmynda af úlnliðsbeinum. Myndirnar yrðu svo metnar með tilliti til aldurs við- komandi til viðbótar við tannrann- sókn. „Þetta er nú til skoðunar hjá okkur í samráði við sérfræðinga á þessu sviði sem starfa hér á Íslandi,“ sagði Vera. Hún sagði að Útlendingastofnun tæki alla gagnrýni alvarlega. „Við höfum svarað gagnrýni, eins og frá Rauða krossinum, á þá leið að við vilj- um fara eftir því sem sérfræðingar okkar segja. Hingað til hafa þeir met- ið tanngreiningar sem fullnægjandi og nákvæmustu aðferðina við aldurs- greiningu. Nú þegar okkur hefur ver- ið bent á hvort ástæða sé til að bæta við úlnliðsgreiningu þá skoðum við hverju það bæti við. Eins hvaða áhrif þetta getur haft á einstaklingana sem á að meta,“ sagði Vera. Hún sagði að yrði framkvæmd aldursgreininga breytt yrði Rauði krossinn, sem gæt- ir hagsmuna umsækjenda, látinn vita. Vera á von á að Útlendingastofn- un taki fljótlega ákvörðun um málið. „Ef einhver vafi leikur á aldri ein- staklings sem segist vera undir 18 ára og sækir um alþjóðlega vernd þá ber okkur að láta framkvæma aldurs- greiningu,“ sagði Vera. Hún sagði að hvorki gildandi lög né reglugerð kveði á um hvernig aldursgreining skuli framkvæmd. Einungis að gæta skuli að mannlegri reisn og beita bestu aðferð við aldursgreininguna. Tanngreining mest notuð Vera sagði að Útlendingastofnun hefði leitað til tveggja réttartann- lækna við tannlæknadeild Háskóla Ís- lands um aldursgreiningar. Tann- greiningarnar hafa nánast verið einu líkamlegu rannsóknirnar sem beitt er við aldursgreiningar hér á landi. Teknar eru röntgenmyndir og þær metnar af sérfræðingunum sem eru óháðir Útlendingastofnun. Stofnunin fær svo skýrslu með niðurstöðu um hvort uppgefinn aldur umsækjandans stenst eða ekki, að mati sérfræðing- anna. Ef uppgefinn aldur stenst ekki þá tilgreina sérfræðingarnir hvort þeir telja að viðkomandi sé yngri eða eldri en 18 ára. „Í þessum rannsóknum eru alltaf skekkjumörk. Þær geta ekki gefið niðurstöðu um aldur upp á dag. Allur vafi er metinn umsækjandanum í hag og hann áætlaður eins ungur og hægt er miðað við niðurstöður rannsókn- arinnar,“ sagði Vera. „Við byggjum okkar niðurstöðu varðandi þennan líkamlega hluta algjörlega á grein- ingu þessara sérfræðinga.“ Komi síðar í ljós að einstaklingur geti fært rök fyrir öðrum aldri en greiningin bendir til, eða geti gefið nákvæmari skýringar á aldri sínum, þá er það alltaf skoðað hjá Útlend- ingastofnun. Hér leita ekki jafn stórir hópar fylgdarlausra ungmenna hælis og í sumum nágrannalöndum okkar. Þar búa jafnvel margir ungir hælisleit- endur á sama heimili. Menntað starfsfólk þar getur borið einstak- lingana saman og metið hverjir virð- ast vera eldri eða yngri en aðrir í hópnum. Þessi kostur hefur ekki ver- ið í boði hér. Vera sagði að þess vegna yrði að styðjast hér við það sem kemur út úr aldursgreiningum. Börn í hópi umsækjenda um al- þjóðlega vernd njóta sérstakra rétt- inda og þjónustu. Þeim sem metnir eru yngri en 18 ára er boðið í viðtal í Barnahúsi. Þar ræða sérfræðingar, þjálfaðir í að tala við börn, við um- sækjendurna og fara yfir sögu þeirra. Stundum fást ítarlegri upp- lýsingar í þeim viðtölum. Þrenns konar aðferðir Vera sagði að almennt væri stuðst við þrenns konar aðferðir við aldurs- greiningu. Í fyrsta lagi tannrann- sóknir, í öðru lagi þroska einstakra beina og í þriðja lagi kynþroska. „Við treystum mikið á réttartannlæknana. Þeir segja að tennurnar gefi ná- kvæmustu upplýsingarnar. Uppruni, uppeldisskilyrði og lífskjör hafa lítil áhrif á tannþroska og hraða hans fram að tvítugu,“ sagði Vera. Hún sagði að næringarskortur hefði lítil áhrif á tannþroska. „Við viljum að þessar rannsóknir feli í sér eins lítið inngrip fyrir ein- staklinginn og hægt er. Þess vegna hefur ekki komið til skoðunar hér að miða aldursgreiningu við kynþroska. Henni fylgir allt of mikið inngrip í líf einstaklingsins að okkar mati,“ sagði Vera. Ítarlegri aldursgreining umsækjenda skoðuð  Útlendingastofnun athugar að mæla þroska úlnliðsbeina Morgunblaðið/Jim Smart Tennur Teknar eru röntgenmyndir af tönnum ungra umsækjenda um al- þjóðlega vernd og aldur þeirra síðan metinn út frá myndunum. Ágreiningur er um aldursgreiningar með tannrannsókn sem m.a. eru gerðar á hælisleitendum þegar vafi leikur á aldri þeirra. Börn yngri en 18 ára njóta meiri þjónustu og stuðnings en fullorðnir. Fyrstu ellefu mánuði ársins voru 18 umsækjendur um alþjóðlega vernd hér á landi, fylgd- arlaus ungmenni, aldursgreindir með tannrannsókn og reyndust 14 vera eldri en 18 ára samkvæmt aldursgrein- ingunni. Guðríður Lára Þrastardóttir, lögfræðingur hjá Rauða krossi Íslands, skrifaði greinargerð um aldursgreiningar og þá sérstaklega tanngreiningar. Hún benti þar m.a. á að samkvæmt ákvæðum nýrrar reglugerðar um útlendinga skuli „fara fram heildstætt mat á aðstæðum einstaklings og frásagnar hans af ævi sinni“. Auk þess megi beita lík- amsrannsókn til greiningar á aldri. Hún vitnar í margar skýrslur og samþykktir erlendra stofnana og samtaka sem láta sig málefni flóttafólks og hælisleitenda varða. Þar á meðal SCEP, Barnahjálp Sþ, Lækna heimsins, Flóttamannastofnun Sþ og Evrópuráðið. Þar er m.a. bent á að sú aðferð að nota endajaxla til að reikna út aldur sé töluvert ónákvæm. Ekki skuli nota rann- sókn á endajöxlum eina og sér til aldursgreininga. Engin þeirra líkamsrannsókna sem notaðar eru í dag gefi áreið- anlegt mat á aldri viðkomandi. Skoða þurfi fleiri þætti við aldursgreiningu og taka þurfi tillit til skekkjumarka grein- ingaraðferða. Umsækjendur skuli alltaf njóta vafans. Guðríður telur að rannsókn Útlendingastofnunar vegna aldursgreininga sé verulega ábótavant. Þeir sérfræðingar sem annist tanngreininguna hafi ekki sérfræðiþekkingu á þroska barna, hvorki líkamlegum né andlegum. Hvorki barnalæknir né barnasálfræðingur ræði við umsækjendur en í nýlegri skýrslu Evrópuráðsins, sem hún vísar, í komi fram að sérfræðingar með sérþekkingu á þroska barna skuli gegna lykilhlutverki við aldursgreiningar. „Á meðan Útlendingastofnun hefur ekki þróað í samvinnu við fagfólk heildstætt mat á aldri verða íþyngjandi ákvarðanir ekki byggðar á tanngreiningu einni saman,“ skrifar Guðríður. Þessi mál voru mikið rædd í Bretlandi í fyrrahaust. Þá sagði Tim Cole, prófessor í læknisfræðilegri tölfræði, í samtali við BBC að tannpróf væru „mjög ónákvæm“ leið til aldursgreininga á ungu fólki. Væru börn í kringum 18 ára aldur prófuð með þessari aðferð, eða þremur árum yngri til þremur árum eldri, gæti aldursákvörðun eins þriðja hluta hópsins verið röng. Þá tók Konunglegi barna- læknaskólinn undir að skekkjumörk læknisfræðilegra ald- ursprófa á ungmennum gætu verið talsverð. Í Svíþjóð hefur aldur ungmenna verið greindur með tannrannsókn og einnig beinrannsókn á hnjálið. Rann- sóknir á hnjáliðum hafa m.a. verið gagnrýndar fyrir óná- kvæmni. Útlendingastofnun Svía hefur nú frestað að gefa út niðurstöður aldursgreininga á um 200 stúlkum úr hópi hælisleitenda á meðan aðferðin við rannsóknir á hnjálið- um verður skoðuð betur. Ákvörðun í málum stúlknanna bíður líklega fram í lok janúar 2018. Ágreiningur er um aðferðir við aldursgreiningar FYLGDARLAUS UNGMENNI SEM SÆKJA UM ALÞJÓÐLEGA VERND Ómar Friðriksson omfr@mbl.is Ekkert hefur þokast áfram í viðræð- um Félags íslenskra náttúrufræð- inga (FÍN) og samninganefndar rík- isins (SNR) þrátt fyrir að kröfur FÍN hafi verið ljósar frá í lok ágúst þegar þær voru lagðar fyrir SNR, að sögn Maríönnu H. Helgadóttur, for- manns FÍN. Árangurslaus sátta- fundur var haldinn hjá ríkissátta- semjara sl. þriðjudag. „Við vísuðum okkar deilu til rík- issáttasemjara og fyrsti fundur und- ir stjórn ríkissáttasemjara var hald- inn 24. október sl. Fundir hafa verið haldnir á tveggja vikna fresti og staðan tekin eins og lögboðið er, en það hefur ekkert þokast hjá okkur í samkomulagsátt,“ segir hún. Náttúrufræðingar vilja að mennt- un sé metin til launa og að lægsta tala í launatöflu þeirra sé 400 þúsund kr. þannig að enginn félagsmaður sem kominn er með BS eða BA próf geti haft lægri grunnlaunasetningu en 400 þúsund kr. í dagvinnulaun á mánuði, að sögn hennar. „Þetta er forgangskrafa okkar í þessari kjaradeilu að lægstu laun í launatöflu séu leiðrétt og ofan á það komi þær hækkanir sem almennt er um samið á markaði. Við viljum að vinnuvikan sé stytt án skerðingar í launum, að persónuuppbætur séu hækkaðar, að fyrstu skrefin við end- urskoðun á veikindarétti verði tekin þ.e. að útvíkka veikindarétt til ná- kominna og að sömu tryggingabæt- ur gildi utan og innan starfs,“ segir Maríanna. Komi úthvíldir að borðinu Næsti fundur FÍN og SNR verður á nýju ári, 3. janúar. Maríanna segist vona að viðsemjendur muni koma að borðinu úthvíldir og þá verði settur sá kraftur í viðræðurnar sem þarf til að ná samningi. „Aðilar þurfa að viðhafa fagleg vinnubrögð til að ná saman, taka fyrstu skrefin í að leiðrétta skekkjur milli markaða og hvernig við munum standa að frekari leiðréttingum á næstu árum til að ná því markmiði að það séu sambærileg laun fyrir sam- bærileg og jafnverðmæt störf innan stofnana ríkisins.“ Ekkert þokast enn í kjaradeilu FÍN og ríkisins  Krefjast að lægsta tala í launatöflu verði 400 þúsund krónur og ofan á komi hækk- anir sem almennt er um samið á markaði Morgunblaðið/Golli Karphúsið Allt stefnir í tíða fundi hjá ríkissáttasemjara á nýju ári.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.