Morgunblaðið - 22.12.2017, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 22. DESEMBER 2017
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
A
llir þurfa á heilbrigðisþjónustu að
halda einhvern tímann á lífsleið-
inni. Slysavarnir og forvarnir,
læknisþjónusta og endurhæfing
eru allt órjúfanlegir þættir í
góðri heilbrigðisþjónustu.
Ákominn heilaskaði er heilaskaði sem er
ekki meðfæddur. Slíkur heilaskaði orsakast
því til dæmis af ytri áverka, eða er tilkominn
vegna heilablóðfalls eða heilabólgu. Árlega
hljóta um 1000-1500 manns heilaskaða á ári,
en þar af þurfa 200-300 manns á frekari ráð-
gjöf og endurhæfingu að halda, eftir að bráða-
meðferð á spítala lýkur.
Hugarfar, félag fólks með ákominn heila-
skaða, aðstandenda og áhugafólks um mál-
efnið, og fagráð um heilaskaða, hefur nýlega
vakið athygli á því að úrræði og viðeigandi
heilbrigðisþjónustu fyrir fólk með ákominn heilaskaða
skorti. Þá skorti sérstaklega úrræði fyrir þann hóp sem
verður fyrir vægum eða miðlungsalvarlegum heilaskaða.
Ein ástæða þess að einstaklingar með heilaskaða fá ekki
viðeigandi stuðning er sú að greining reynist oft og tíð-
um erfið og einstaklingar með heilaskaða eru oft rang-
lega greindir.
Frumendurhæfingu fólks sem hlotið hefur ákominn
heilaskaða er sinnt á Grensásdeild Landspítala – há-
skólasjúkrahúss og fólki með langvinn ein-
kenni eftir ákominn heilaskaða er sinnt á
Reykjalundi. Grensásdeild og Reykjalundur
hafa samanlagt bolmagn til þess að sinna um
20 einstaklingum á ári. Þeir sem verða fyrir
vægum eða miðlungsalvarlegum heilaskaða
fá almennt ekki þjónustu á Grensásdeild og
Hugarfar og fagráð um heilaskaða hafa lýst
því að skortur sé á öðrum úrræðum fyrir
þennan hóp, og að alltof lítill hluti þeirra sem
greinast með heilaskaða fái þá þjónustu sem
þeir þurfi á að halda.
Ljóst er að gera þarf gangskör að því að
bæta málefni fólks með ákominn heilaskaða.
Þörfin fyrir bætta heilbrigðisþjónustu í mála-
flokknum er brýn, og fyrsta skref í því að
bæta þjónustuna er að greina stöðu þjónustu
við fólk sem hlotið hefur ákominn heilaskaða.
Því hef ég tekið ákvörðun um að setja á fót starfshóp
til að greina stöðu þjónustunnar og setja fram tillögur að
úrbótum eftir því sem þörf krefur. Stofnun starfshópsins
er því fyrsta skrefið í þeirri vegferð að bæta lífsgæði
fólks með ákominn heilaskaða, og sjá til þess að því
standi til boða heilbrigðisþjónusta sem er í samræmi við
þarfir þess.
Svandís
Svavarsdóttir
Pistill
Bætum heilbrigðisþjónustu við
fólk með ákominn heilaskaða
Höfundur er heilbrigðisráðherra.
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
BAKSVIÐ
Höskuldur Daði Magnússon
hdm@mbl.is
Mikil vinna hefur veriðlögð í að markaðssetjaÍsland sem áfangastaðfyrir ferðamenn um jól-
in. Ísland hefur lengi verið vinsæll
staður til verja áramótunum,
kannski af augljósum ástæðum með
tilliti til skot- og skemmtanagleði
okkar, en jólin hafa ekki slegið eins
vel í gegn. Þar til nú.
„Við erum búin að vera að
byggja upp jólin í langan tíma. Þau
hafa ekki náð því að verða eins vin-
sæl og áramótin en þau hafa hresst
verulega,“ segir Magnea Þórey
Hjálmarsdóttir, framkvæmdastjóri
Icelandair Hotels sem rekur tvö hót-
el í Reykjavík og sex á landsbyggð-
inni.
„Við erum mjög vel bókuð nú
um jólin. Aðsóknin er svipuð og í
fyrra. Ég er eiginlega að vonast til
þess að við séum búin að ná þessari
eftirspurn upp og það sé stígandi í
þessu. Að jólin séu orðin góð sölu-
vara,“ segir hún.
Af hverju sækja fleiri ferða-
menn hingað um jólin en áður?
„Almennt er fólk farið að
ferðast meira um jólin. Hingað koma
margir Bandaríkjamenn. Og ungt
fólk, það notar jólin til að ferðast.
Við erum heppin að vera vinsæll
áfangastaður hjá ungu fólki. Ísland
er líka öruggur staður. Hér eru oft
hvít jól. Þetta vinnur allt með okkur.
Ísland er í raun tilvalinn jólaáfanga-
staður.“
Fjórðu góðu jólin í röð
Þjónustan hefur líka batnað …
„Já, nú er allt opið. Sem betur
fer. Auðvitað passa hótelin að vera
með fulla þjónustu um hátíðarnar og
sem betur fer er líka hægt að fara út
að borða. Í gamla daga var lítið við
að vera fyrir ferðamenn á þessum
árstíma. Það var eins og við hefðum
ekki átt von á þeim.“
Magnea segir að mikil vinna
hafi farið í að kynna Ísland sem álit-
legan viðkomustað á þessum árs-
tíma.
„Við vorum lengi að því en þetta
eru nú fjórðu jólin þar sem þetta er
bærilegt. Það skiptir svo miklu máli
að þetta sé ekki bara vinsælt í eitt ár.
Vonandi er þetta orðið ágætis sölu-
tími.“
Þétt bókað um jól og áramót
Kristófer Oliversson, forstjóri
CenterHotels, segir að gott hljóð sé í
sínu fólki og álíka mikið sé bókað nú
fyrir jólin og í fyrra.
„Það er mjög þétt bókað um jól-
in og áramótin eru vel bókuð líka.
Undanfarin ár hafa þessir norður-
ljósamánuðir orðið sífellt betri, jafn-
ari og þéttari,“ segir Kristófer en
CenterHotels reka sex hótel mið-
svæðis í Reykjavík.
Ásmundur Sævarsson, fram-
kvæmdastjóri sölu- og markaðssviðs
Íslandshótela, segir að aðsóknin sé
sambærileg við það sem var í fyrra.
„Við erum mjög ánægð með
traffíkina. Áramótin eru mjög sterk
en jólin eru líka góð. Það er til að
mynda mjög vel bókað á þriggja
stjörnu hótelin okkar hér í Reykja-
vík,“ segir hann. Íslandshótel reka
sem kunnugt er tvö stór hótel í
Reykjavík auk Fosshótelanna.
Ásmundur tekur undir
með kollegum sínum um að já-
kvætt sé að sífellt fleiri veit-
ingastaðir hafi opið yfir há-
tíðarnar.
„Það er gott að er-
lendu gestirnir hafi
val,“ segir hann en
veitingastaðir hót-
elanna taka líka
margir hverjir á
sig hátíðarmynd.
Jólatörnin verður
vonandi varanleg
Morgunblaðið/Ómar
Ferðamenn Sífellt fleiri koma hingað til lands yfir jólin. Fólk í hótel-
bransanum vonar að sú viðbót sé komin til að vera.
Þótt sífellt fleiri ferðamenn
sæki hingað um jólin fara þeir
ekki víða. Enn sem komið er
nær jólatraffíkin bara til höfuð-
borgarsvæðisins, að sögn
Magneu Hjálmarsdóttur hjá Ice-
landair Hotels..
„Þetta nær því miður ekki út
á land. Við eigum þá eitthvað
eftir og ætli það verði ekki
næsta verkefni. Að byggja upp
spennandi áfangastaði þar um
jól og áramót,“ segir hún.
Undir þetta tekur Ásmundur
Sævarsson hjá Íslandshót-
elum. Hann segir að
sum hótel þeirra úti á
landi verði lokuð yfir
jólin.
Annað gildir um
aðsóknina um ára-
mótin því þar eru
margir áhuga-
samir um að
vera í kyrrð og
ró úti á
landi.
Enn bara
í Reykjavík
FERÐAMENNSKA UM JÓLIN
Magnea Þórey
Hjálmarsdóttir
Einhverjirbundu von-ir við að sú
lausung og vitleysa
sem einkennt hefur
flestallt sem frá
þinginu berst síð-
ustu árin tæki senn
að lagast. Ekkert
voðalega mikið, en þó eitthvað
pínulítið.
Sá tiltölulega nýi háttur hjá
þinginu að leiðrétta vilja kjós-
enda eftir kosningar orkar tví-
mælis og hefur hvorki bætt
starfsandann innanhúss né álit-
ið utanhúss. Upphlaup nýs for-
manns eftirlits- og stjórnskip-
unarnefndar eftir nýlegan dóm
Hæstaréttar bendir ekki til að
það muni lagast.
Bandaríkjaþing, til að
mynda, er að vísu ekki nema
rúmlega 200 ára en þar á bæ
dytti engum í hug að fela
flokknum sem tapaði að leiða
þingnefnd. Það er minna en
ekkert lýðræðislegt við það.
Þvert á móti. Það er verið að
gefa niðurstöðu almennings
langt nef.
Þeir sem undir eru hverju
sinni fá að sjálfsögðu styrk í
nefndunum í samræmi við þing-
styrk, en þessi „popúlismi“, að
leiðrétta úrslitin eins og gert
hefur verið hér á landi upp á síð-
kastið, gerir minna gagn en
ekkert. Nýlegur dómur Hæsta-
réttar minnir á val 15 dómara í
Landsrétt. Tveir af 33 sem töld-
ust hæfir til að skipa réttinn, að
mati sérstakrar nefndar, vildu
ekki una því að ráðherra legði í
þeirra tilviki annað til en nefnd-
in. Nefndin hafði notað kúnst-
ugar reiknireglur, sem hún var
sérlega stolt af rétt eins og þar
færi eins konar lokakenning úr
fórum Einsteins. Hafi nefndar-
menn jafnað met þess óþekkta
snillings sem fann upp hjólið
hafa þeir gert sig óþarfa. Þá er
réttast að afhenda ráðuneytinu
regluna sem getur þá látið færa
umsækjendur inn í reiknistokk-
inn. Geri þeir það ekki verða
þessir fagmenn að viðurkenna
það sem allir vita að persónu-
legt mat þeirra kemur mjög við
sögu. (Ættu stjórnmálamenn í
hlut væri þetta kallað geðþótti.)
Það er svo sannarlega ekkert
að því að fá velmeinandi menn,
ríka að reynslu og kunnáttu, til
að gefa umsækjendum einkunn,
t.d. eftir úrlausnum þeirra og
framgöngu. Hitt, að verðlauna
menn sérstaklega fyrir að hafa
tollað illa í starfi, og „þannig
öðlast reynslu“ umfram þá
reynslu sem þeir hafa fengið af
þeim starfa sem þeir bjóðast til
að sinna, orkar tvímælis.
Ráðherrann, sem starfar í
umboði Alþingis og þjóðar-
innar, hefði miklu meira gagn af
faglegri umsögn sem lyti ekki
forrituðum róbót. Ef galdurinn
felst í honum er sjálfsagt að
hann sé til staðar í ráðuneytinu.
Dómsmálaráðherrann tók
sérstaklega ríkulegt tillit til
álits dómnefndar-
innar, þótt það væri
þannig fengið eins
og hér hefur verið
lýst. Ráðherrann
lét hóp sem ekkert
lýðræðislegt umboð
hafði og bar enga
ábyrgð á einu eða
neinu ráða í raun 11 af þessum
15 nýju dómendum. Alþingi
gerði engan ágreining við ráð-
herrann í opinberri atkvæða-
greiðslu, þótt lög gæfu rétt til
þess og á hann væri bent. Þing-
heimur átti þess kost að kjósa
um hverja tillögu en taldi það
ástæðulaust. Það fór reyndar
vel á því af hálfu þingsins að
blása ekki til átaka þegar í
fyrsta sinn var valið til hins nýja
Landsréttar. Þetta mál hefði
því átt að vera úr sögunni. En
tveir umsækjenda af 33 kusu að
stefna málinu fyrir dóm. Þeir
virtust treysta á þá tilhneigingu
sem talið er að dómendur hafi
til að seilast til aukinna valda
utan við sitt mikla og mikilvæga
úrlausnarvald, sem enginn ann-
ar valdhafi getur hnekkt, öfugt
því sem gildir um önnur hástig
valdsins með þjóðinni. Mál fyrr-
nefndra tveggja lögfræðinga,
sem vildu að einhverjir aðrir en
þeir, úr þeim 18 manna hópi
sem töldust hæfir, yrðu út und-
an, fóru sem sagt með málið í
dóm. Málið hefur gengið sam-
tals fjórum sinnum fyrir tvö
dómstig og fyrir liggur að lög-
mennirnir töpuðu lunganum af
málatilbúnaði sínum. Hefði sú
framganga verið færð inn í hið
flókna reikniverk um hæfni
mætti ætla að þeir hefðu með
réttu færst mun aftar á þá meri.
Fréttamenn og formaður eft-
irlitsnefndar Alþingis hafa ver-
ið með vangaveltur um það að í
dómi Hæstaréttar felist áfelli
yfir dómsmálaráðherranum.
Það er fráleitt hjal þeirra sem
ráða ekki við sig í stjórnlausum
pólitískum erindum.
Hitt er á hinn bóginn rétt að
nota má þetta tilefni til að fara
yfir regluverkið í viðkomandi
ráðuneyti. Þá kemur einkum
tvennt til greina: Annaðhvort að
auka lýðræðislega aðkomu að
ákvörðunum af þessu tagi. Hún
er orðin miklum mun minni hér
en í flestum öðrum löndum. En
eins er sá kostur fyrir hendi að
gera fulltrúa almennings í ríkis-
stjórn og á þingi ennþá áhrifa-
lausari en þeir eru þegar orðnir.
Það væri vissulega í góðu sam-
ræmi við þróunina síðasta hálf-
an annan áratug. Búrókratar,
sem enga ábyrgð bera, halda nú
um flesta spotta og eiga loka-
orðið um sífellt fleiri mál. Ráð-
herrar, svo ekki sé talað um
þingið, sjá um látalætin ein.
Þeirra er einungis að berja sér á
brjóst og slá sér á lær. Þessi er
örugglega meginástæðan fyrir
því að álit landsmanna á kjörn-
um fulltrúum hefur á sama tíma
slegið niður í allra lægstu mæli-
kvarða sem sjást.
Stjórnmálamenn
láta í kosningum
eins og þeir hafi
vald sem þeir hafa
glutrað frá sér }
Villigötur