Morgunblaðið - 08.03.2018, Blaðsíða 50

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 8. MARS 2018
Eltak sérhæfir sig í sölu
og þjónustu á vogum
JÓN BERGSSON EHF
Kletthálsi 15 | 110 Reykjavík | Sími 588 8881 | www.jonbergsson.is | jon@jonbergsson.is
GARÐSKÁLAR Á HJÓLUM
Hentar þetta þínum garði, svölum,
rekstri eða sumarbústað?
Skúli Halldórsson
sh@mbl.is
Tekjur í sjávarútvegi drógust saman
um 25 milljarða króna milli áranna
2015 og 2016, eða sem nemur 9%.
EBITDA sjávar-
útvegsfyrirtækja
lækkaði um 22% á
sama tímabili, en
þó náðu þau að
einhverju marki
að vega upp nei-
kvæða tekjuþróun
með lækkun
kostnaðar.
Þetta er meðal
þess sem fram
kemur í nýútgef-
inni skýrslu endurskoðunarfyrirtæk-
isins Deloitte, sem gerð var fyrir at-
vinnuvega- og
nýsköpunarráðuneytið. Segir í henni
að tekjurnar hafi hlutfallslega lækkað
mest hjá þeim sjávarútvegsfyrirtækj-
um sem hafa mestu aflaheimildirnar.
Þá er það mat Deloitte að EBITDA
sjávarútvegsins geti á liðnu ári hafa
lækkað um 20 til 37% frá fyrra ári, og
sé EBITDA þá á bilinu 37 til 45 millj-
arðar króna.
„Gangi það eftir mun EBITDA
hafa lækkað um 42-59% frá 2015 til
2017,“ segir í skýrslunni.
Greiðslugeta versnað
Greint er frá því að skuldastaða
greinarinnar í heild hafi þróast með
jákvæðum hætti árið 2016, að því leyti
að heildarskuldir hafi lækkað og eig-
infjárhlutfall hækkað. Greiðslugeta
versnaði hins vegar heldur þar sem
skuldir sem hlutfall af EBITDA
lækkuðu.
„Með hliðsjón af hreyfingu helstu
hagstærða og útflutningsverðmætis
sjávarafurða eru allar líkur á því að
afkoma versni nokkuð á rekstrar-
árinu 2017. Þetta má m.a. rekja til
óhagstæðrar þróunar ytri hagstærða.
Verðlag sjávarafurða hefur lækkað
verulega í íslenskum krónum og
launavísitala hækkað töluvert. Lækk-
un olíuverðs hefur haft nokkuð já-
kvæð áhrif á afkomu ársins 2016, en á
árinu 2017 hefur olíuverð tekið að
hækka að nýju.“
Kristján Þór Júlíusson sjávarút-
vegsráðherra segir í samtali við 200
mílur að taka verði niðurstöður
skýrslunnar alvarlega.
Margt hangi á sjávarútveginum
„Það hlýtur að vera töluvert um-
hugsunarefni fyrir alla þegar fram-
legð í einum af grunnatvinnugreinum
þjóðarinnar dregst saman með þeim
hætti sem þarna er sýnt fram á,“ seg-
ir Kristján. „Það er nauðsynlegt fyrir
alla að horfast í augu við þetta, annað
væri ábyrgðarlaust. Ekki bara gagn-
vart þeim sem standa í útgerð eða
fiskvinnslu heldur ekki síður þeim
sem eiga aðra hagsmuni undir, fisk-
verkafólk, sjómenn og samfélagið allt
raunar. Það hangir svo margt á sjáv-
arútveginum að það er full ástæða til
að íhuga þessa stöðu.“
Kristján segir að ljóst sé af lestri
skýrslunnar að þessi slæma þróun sé
ekki bundin við einn ákveðinn útgerð-
arflokk. „Afkoman er að dala í heild í
atvinnugreininni.“
Spurður hvar brýnast sé að taka til
hendinni segir hann mikilvægt að at-
huga almenn starfsskilyrði fyrirtækja
í sjávarútvegi. „Menn hugleiði það
hvernig sjávarútvegurinn stendur í
samkeppni sinni við sambærilegan at-
vinnurekstur í öðrum löndum, því allt
snýst þetta í raun um að geta selt þá
vöru sem Íslendingar vinna og veiða.
Allt sem getur styrkt samkeppnis-
stöðu á erlendum mörkuðum er af
hinu góða.“
Fjöldi mismunandi þátta
Spurður um áform ríkisstjórnar-
innar hvað varðar endurskoðun á
veiðigjöldum segir ráðherrann að það
sé á þingmálaskránni.
„Veiðigjöldin eru einn þeirra þátta
sem þarf að skoða, en auk þeirra
skipta máli í þessu sambandi laun,
gengi krónunnar og útgerðarkostnað-
ur. Þetta er fjöldi mismunandi þátta
sem spila saman,“ segir Kristján og
bætir við að gengið sé stærsti áhrifa-
valdurinn.
Full ástæða til að íhuga stöðuna
 Dökkar horfur í sjávarútvegi  Gögn benda til þess að mikill samdráttur hafi orðið í greininni síðustu ár
Ljósmynd/Þröstur Njálsson
Verk að vinna Í greiningu Deloitte er litið yfir ársreikninga fyrirtækja í
sjávarútvegi fyrir árið 2016. Þróun árið 2017 er einnig metin í kjölfarið.
Kristján Þór
Júlíusson
Guðmundur Smári Guðmundsson,
framkvæmdastjóri sjávarútvegsfyr-
irtækisins G.RUN á Snæfellsnesi,
sem sérhæfir sig í veiðum og vinnslu
á bolfiski, segir
reksturinn hafa
verið erfiðan á
síðasta ári.
„Verkfall sjó-
manna í janúar
og febrúar kom
gífurlega illa við
okkur og auðvitað
alla sem tengjast
sjávarútvegi, og
við erum í raun
ekki búnir að bíta
úr nálinni með það hvað varðar
markaðinn.
Áhyggjur af byggðum landsins
Smári, eins og hann er jafnan kall-
aður, segir gengisþróun krónunnar
hafa verið fyrirtækinu mjög óhag-
stæða, samhliða miklum launahækk-
unum.
„Við höfum ekki unnið einn ein-
asta laugardag í marga, marga mán-
uði. Það er hreinlega ekki hægt
lengur. Ruðningsáhrifin eru farin að
verða rosalega mikil og við sjáum að
útflutningur á óunnum fiski er að
aukast virkilega hratt.“
Hann segist mestar áhyggjur hafa
af byggðum landsins.
„Stjórnvöld eru að skattleggja
sjávarútveginn og landsbyggðina í
drep. Og ef þau fara ekki að átta sig
á því þá lendum við í djöfullegum
málum,“ segir Smári. Spurður út í
þau áform sem ríkisstjórn Katrínar
Jakobsdóttur kynnti um áramótin,
um endurskoðun á fyrirkomulagi
veiðigjalda, segist hann lítið hafa
heyrt af þeim síðan þá. „Það er eitt-
hvað sem verður að eiga sér stað.“
Afleiðingarnar segir hann að vissu
leyti þegar komnar fram.
„Það eru ákveðnar fisktegundir
sem við munum núna ekki sækja í,
til dæmis. Það er of dýrt að veiða
þær og það fæst of lítið fyrir þær, og
ofan á það þurfum við að borga háa
skatta,“ segir hann og tekur ufsa
sem dæmi.
„Hann mun ekki verða veiddur
nema fyrir hluta af kvótanum. Að
byggja upp auðlindir, passa þær og
skattleggja þær, með þeim afleið-
ingum að enginn getur notfært sér
þær, það er mjög sérstök pólitík.“
Hafa sitt skip til að stýra
Spurður hvort boltinn sé hjá
stjórnvöldum segir Smári að hann sé
í raun hjá atvinnugreininni.
„Við þurfum að standa okkur og
laga okkur að þessu. Við ætlum ekki
að sækja neitt til stjórnvalda, en þau
þurfa að átta sig á því að þau hafa
sitt skip til að stýra og hvernig þau
gera það hefur alvarlegar afleið-
ingar víða. Einhverjir standa þetta
af sér en aðrir ekki. Smærri byggðir
og smærri fyrirtæki munu fara í kaf,
það er ekki flóknara.“
Smærri byggðir muni fara í kaf
Guðmundur Smári
Guðmundsson
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Sjósókn Hringur SH, skip G.RUN, stefnir út Grundarfjörðinn. Ekki er
lengur unnið á laugardögum. „Það er hreinlega ekki hægt lengur.“
 „Stjórnvöld að skattleggja sjávarútveg og landsbyggðina í drep“  Verkfallið bítur enn