Morgunblaðið - 04.04.2018, Qupperneq 16

16 FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 4. APRÍL 2018
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Ífréttum heyristoftast talað umað Bretar muni
lenda í vandræðum
þegar þeir ganga úr
Evrópusambandinu.
Útgangan - Brexit -
verður þó ekki sárs-
aukalaus fyrir ESB. Ein ástæðan
er sú að Bretar hafa lagt meira
til sambandsins en þeir hafa tek-
ið út. Er í þeim efnum talað um
13 til 15 milljarða evra gat, sem
myndast muni á ári í fjárlögum
sambandsins.
Ekki kemur til greina að
draga saman seglin sem því nem-
ur að aðildarríki með 65 milljónir
íbúa hverfi úr sambandinu. Þar
sem ekki er sérlega vinsælt, sér-
staklega ekki hjá þeim ríkjum,
sem á hallar þegar kemur að
framlögum annars vegar og end-
urheimt fjár hins vegar, horfa
menn nú til hjáleiða.
Jean-Claude Juncker, forseti
framkvæmdastjórnar ESB, get-
ur verið sérlega úrræðagóður
þegar þarf að sjá til þess að ekk-
ert lát verði á útþenslu sam-
bandsins. Hans nýjasta hugmynd
er sú að stytta sér leið og leita
beint í sjóði evrópska seðlabank-
ans. Dagblaðið Irish Times gekk
svo langt í fyrirsögn fréttar um
málið í liðinni viku að fullyrða að
Brussel ætlaði að leggja til 56
milljarða evra ránsárás á hagnað
bankans. Í fréttinni sagði að
framkvæmdastjórn ESB liti svo
á að strandhögg í sjóði bankans
væri fljótleg leið til að ná í pen-
inga í sameiginlegan sjóð ESB
vegna þess að ríki á
borð við Danmörku,
Finnland, Svíþjóð,
Holland og Aust-
urríki neituðu að
hækka framlag sitt
til að stoppa í fjár-
lagagatið, sem verð-
ur til við Brexit.
Haft var eftir ónefndum
stjórnarerindreka hjá samband-
inu að hér væri á ferð hugmynd
til að ná í ávextina sem hanga á
neðstu greinum trésins, ávextina
sem auðveldast er að tína.
Annar erindreki í Brussel
sagði blaðinu að þegar væru
hafnar viðræður um þetta mál
við stjórnvöld í landi sínu.
Evrópski seðlabankinn lætur
meira en 90% af hagnaðinum af
því að prenta peninga ganga til
baka til seðlabanka evruríkjanna
19. Seðlabankarnir fara með þá
peninga eins og þeim þykir hæfa
og hefur sá þýski til dæmis skilað
hluta af hagnaðinum í ríkissjóð.
Þessari hugmynd verður ekki
kyngt möglunarlaust. Þegar hef-
ur verið að því fundið að Juncker
vilji láta evruríkin bera hallann
af útgöngu ríkis sem ekki til-
heyrir evrusvæðinu. Svo ríkir
ekki eining um hvort Brexit muni
þýða gat á fjárlögum ESB.
„Þetta er ekki gat,“ sagði
Magdalena Anderson, fjár-
málaráðherra Svía. „Bretar eru
ekki lengur til staðar og þá verð-
um við að minnka umfang fjár-
laganna.“
Slíkan söng vilja ráðamenn í
Brussel ekki heyra.
Framkvæmdastjórn
ESB leitar auðveldra
leiða til að bæta upp
brotthvarf Breta }
Er gatið gat?
London er stór-borg okkar ná-
grennis rétt eins og
Kaupmannahöfn var
lengi heimahöfn og
gjarnan fyrsta borg-
in sem Íslendingar
sóttu heim. Auðvitað
er samkeppnin öll önnur þegar
flugvélar lenda hér jafnoft og
jafnvel oftar en Strætó sést á
stoppistöðvum.
Nú berast því miður þær frétt-
ir að glæpatíðni aukist hratt í
London og hún sé búin að slá út
sjálfa New York. En þá er átt við
New York eftir að Rudolph Giuli-
ani borgarstjóri ryksugaði mesta
glæpalýðinn burt. Það var ekki
um það deilt að borgarstjórinn
átti heiðurinn af því verki og við-
urkenndu andstæðingar hans það
allir sem einn. En þegar umræð-
ur hófust um andstæðuna í Lond-
on hafði borgarstjórinn þar, Sa-
diq Kahn, fátt annað um málið að
segja en að þessar ófarir í borg-
inni væru ekki hans mál eða
ábyrgð. Öll sök lægi hjá Theresu
May forsætisráðherra!
Eitthvað var þetta kunnuglegt.
Umferðaröngþveitið í borginni
hér er ekki borgarstjóranum að
kenna. Skuldasöfnun sem er stór-
kostlegri en sést hefur í Reykja-
vík er honum jafn óviðkomandi og
svefndrukkið fólk í Súdan. Sorinn
sem sverti strend-
urnar í borginni
komu honum við
seinustum allra
manna. Hann frétti
af óhroðanum mörg-
um dögum eftir að
hann varð og fékk
undirmann sinn til að gefa sér
vottorð um að málið kæmi honum
ekki við. Það virðist fjölnota nóta
sem grípa má til í hvert eitt sinn.
Um vandræðin í húsnæðismálum
borgarinnar, sem liggja eins og
helsi á ungu fólki sem fetar sér
leið að sínu fyrsta heimili, gildir
hið sama.
Hvernig skyldi standa á því að
þær ógöngur allar hafi ekkert að
gera með borgarstjórann heldur.
Ekki frekar en svifrykið og vand-
ræðin á leikskólunum og við-
haldsleysi mannvirkja. Jú, það er
vegna þess að borgarstjórinn get-
ur sannað að enginn hafi haldið
fleiri blaðamannafundi á umliðn-
um árum en hann um lóðafram-
boð og skipulag. Það má segja að
hann syngi seinasta skipulagið
fyrir fréttir í hverjum einasta
fréttatíma „RÚV“. Og svo eru
það glærurnar. Fleiri en eyjarnar
á Breiðafirði. Hver annar hefur
sýnt jafnmargar glærur um nýjar
lóðir og hann? Glórulausar glær-
ur eru varla verra byggingarefni
en annað. Eða hvað?
Ekki spyrja mig.
Ég hef ekki grænan
grun og vottorð
upp á það}
Ógöngur öðrum að kenna
Á
dögunum lögðum við í þingflokki
Samfylkingarinnar fram þings-
ályktunartillögu þess efnis að frá
hausti 2018 verði tryggt að einn
sálfræðingur starfi að jafnaði í
hverju fangelsi landsins. Í dag starfa fjórir sál-
fræðingar í þremur stöðugildum hjá Fangels-
ismálastofnun og ber þeim að annast, auk sál-
fræðimeðferðar fanga og skilorðsfanga,
áhættu- og þarfamat, ráðgjöf, stuðning, starf-
semi meðferðarganga á Litla- Hrauni,
kennslu, umsjón og uppbyggingu sálfræði-
starfs, ráðgjöf innan fangelsismálastofnunar
varðandi einstök mál og loks rannsóknir. Er
þeim ætlað að sinna öllum föngum sem afplána
hverju sinni auk þeirra sem á skilorði eru, en í
janúar síðastliðnum voru 155 fangar í afplánun
í íslenskum fangelsum, þar af tæplega helm-
ingur í endurkomu, þ.e. í afplánun í annað skipti eða oftar.
Miðað við starfslýsingu þeirra sálfræðinga sem við
stofnunina starfa er ljóst að þeim er gert útilokað að veita
föngunum sjálfum nauðsynlega þjónustu. Einn sálfræð-
ingur er staðsettur á Litla-Hrauni, hinir tveir heimsækja
fangelsin einu sinni í viku eða sjaldnar.
Tilgangur fangelsisrefsingar er annars vegar forvörn
og hins vegar betrun. Með frelsisskerðingunni er ein-
staklingurinn sviptur grundvallarrétti sínum til frjáls-
ræðis og er hver einasti dagur í slíkri skerðingu afar
íþyngjandi. Vissulega er á köflum um síðasta úrræði að
ræða á langri braut frá veginum góða en frelsisskerðingin
engu að síður íþyngjandi. Þá er ekki hægt að
horfa framhjá því að þegar fangi hefur afplánun,
hvort sem um er að ræða gæsluvarðhald strax í
kjölfar brots eða eftir áralanga meðferð réttar-
vörslukerfisins á máli viðkomandi, er bak-
grunnur einstaklingsins og lífsreynsla við upp-
haf afplánunar það sem einnig þarf að vinna
með, burtséð frá þeirri erfiðu reynslu sem fang-
elsisvistin í sjálfu sér er.
Í því kerfi sem við höfum skapað virðist algjör
lágmarksþjónusta vera í gangi og megin-
áherslan sú að forða samfélaginu frá frekari af-
brotum með rannsóknum og mati á hættu sem
samfélaginu stafar af viðkomandi fanga. Minni
áhersla virðist vera á að koma í veg fyrir ítrekuð
brot. Betrunarhlutinn lýtur þannig í lægra haldi
fyrir meintu öryggi okkar hinna, eins og það
haldist ekki í hendur. Nú skal það tekið fram að
með orðum mínum er ég alls ekki að gagnrýna þá sálfræð-
inga sem meðferðinni sinna heldur stjórnvöld sem tryggja
ekki fjármagn fyrir þessum nauðsynlega þætti. Það að
huga jafn lítið að betrun og uppbyggingu fanga og raun
ber vitni er mikil sóun á dýrmætum tíma þar sem fangar
gætu verið í raunverulegri betrun. Meðfram sálfræðiþjón-
ustunni þarf svo auðvitað að auka virkni inni í fangelsunum
með vinnu og námi. Það er dýrt fyrir samfélagið að hlúa
ekki betur að föngum á Íslandi. Við getum betur.
Helga Vala
Helgadóttir
Pistill
Sálfræðingar óskast
Höfundur er þingman Samfylkingarinnar.
helgavala@althingi.is
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
FRÉTTASKÝRING
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Frumvarp um styttinguvinnuvikunnar úr 40 í 35vinnustundir er nú aftur tilumræðu á Alþingi. Frestur
til að skila umsögnum rann út 21.
mars og bárust 13 umsagnir til vel-
ferðarnefndar vegna málsins. Margir
vísuðu til fyrri umsagna sinna um
samhljóða frumvarp á fyrri þingum.
Samtök atvinnulífsins (SA) lýsa
andstöðu við frumvarpið og ítreka
fyrri áskorun um að Alþingi felli lögin
úr gildi. SA segir ákvæði um vinnu-
tíma vera viðfangsefni samningsaðila.
Alþýðusamband Íslands (ASÍ)
kveðst vera „þeirrar skoðunar að
breyting á lögum um 40 stunda
vinnuviku, feli í sér ótímabært inn-
grip í heildarendurskoðun aðila
vinnumarkaðar um skipulag vinnu-
tíma …“ Þá vísar ASÍ til bókunar um
skipulag vinnutíma sem gerð var í
tengslum við gerð kjarasamninga á
almennum vinnumarkaði 2015. Þar
kemur m.a. fram að aðilar kjara-
samningsins stefni að breytingum á
skilgreiningum vinnutíma.
Félag atvinnurekenda (FA)
ítrekar þá afstöðu sína að vinnutími
verði ekki styttur með lagaboði frá
Alþingi. FA bendir á að stjórn-
arskráin tryggi mönnum rétt til að
semja um starfskjör sín og vinnu-
tengd réttindi. Með lagasetningu af
þessu tagi væri Alþingi raunverulega
að ákveða umtalsverða hækkun
launakostnaðar atvinnurekenda.
Mannréttindaskrifstofa Íslands
styður frumvarpið og tekur undir að
margt bendi til að styttri vinnudagur
leiði til meiri framleiðni og aukinna
lífsgæða.
Umboðsmaður barna (UB) fagn-
ar frumvarpinu og vonar að það verði
samþykkt. UB tekur undir áherslu
frumvarpsins á að stytta vinnutíma
„og telur það vera í samræmi við
þann rétt barna að fá að njóta sam-
vista við foreldra sína og umhyggju
og umönnunar þeirra.“
Fyrirbyggjandi aðgerð
Öryrkjabandalag Íslands (ÖBÍ)
lýsir stuðningi við frumvarpið og
bendir á að Svíþjóð, Danmörk og
Noregur hafi fyrir nokkru innleitt 35
stunda vinnuviku. ÖBÍ bendir á að
álag á vinnumarkaði eigi stóran þátt í
því að fólk verði óvinnufært. Stytting
vinnuvikunnar geti verið fyrirbyggj-
andi aðgerð auk þess sem draga þurfi
úr vinnuálagi.
Félag um foreldrajafnrétti fagn-
ar frumvarpinu. Stytting vinnuvik-
unnar muni gefa foreldrum sem eru í
fullri vinnu meiri möguleika á að
njóta samvista við börn sín.
Jafnréttisstofa styður frum-
varpið og „telur að stytting vinnuvik-
unnar sé til þess fallin að jafna stöðu
kynjanna og bæta möguleika karla og
kvenna til að samræma ábyrgð sína
gagnvart fjölskyldu og
skyldur sínar í atvinnulífinu“.
Stjórn Félags kvenna í atvinnu-
lífinu (FKA) styður frumvarpið. Hún
telur brýnt að aðilum vinnumark-
aðarins verði tryggður lengri aðlög-
unartími til þess að líkur aukist á því
að styttri vinnutími verði að veruleika
hér á landi. Þá fagnar stjórn Öldu, fé-
lags um sjálfbærni og lýðræði, frum-
varpinu. SAMLEIK-R, Samtök for-
eldra leikskólabarna í Reykjavík,
styðja styttingu vinnuvikunnar.
Bandalag háskólamanna (BHM)
kveðst fagna öllum tillögum um end-
urskoðun vinnufyrirkomulags á
vinnumarkaði hér á landi „þar sem
styttri vinnutími án launaskerðingar
er markmiðið“.
Kvenréttindafélag Íslands styð-
ur efni frumvarpsins og hvetur einnig
til þess að skoðað verði hvernig stytt-
ing vinnuvikunnar geti nýst til að út-
rýma launamun kynjanna.
Ólík viðhorf til stytt-
ingar vinnutímans
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Vinnutími Lagt er til í frumvarpi að vinnuvikan verði 35 dagvinnustund-
ir, eða 7 tímar á dag, í stað 40 eins og kveðið er á um í lögum.
Í frumvarpi til laga um breyt-
ingu á lögum um 40 stunda
vinnuviku, með síðari breyt-
ingum, felst að í hverri viku
verði ekki fleiri en 35 dag-
vinnustundir. Þær verði unnar
á dagvinnutíma á virkum dög-
um. Þannig verði að jafnaði
unnar sjö klukkustundir í dag-
vinnu á hverjum virkum degi
frá mánudegi til föstudags.
Fyrsti flutningsmaður frum-
varpsins er Björn Leví Gunn-
arsson og meðflutningsmenn
hans eru fimm aðrir þingmenn
Pírata.
Frumvarpið var áður lagt
fram á 144. löggjafarþingi
(2014-2015) og einnig á því
145. (2015-2016) en hlaut ekki
afgreiðslu. Nú er það lagt fram
óbreytt en með ítarlegri grein-
argerð en áður.
Núgildandi lög um 40
stunda vinnuviku tóku gildi 1.
janúar 1972 eða fyrir rúmlega
46 árum.
35 tíma
vinnuvika
LÖG UM VINNUTÍMA