Morgunblaðið - 27.04.2018, Blaðsíða 20

Morgunblaðið - 27.04.2018, Blaðsíða 20
20 MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 27. APRÍL 2018 Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/ Ari Edwald,forstjóriMjólk- ursamsölunnar, hélt erindi á fundi Viðskiptaráðs fyrr í vikunni og fjallaði um sam- keppnismál. Ari benti á margt aðfinnsluvert í samkeppn- isumhverfi fyrirtækja hér á landi sem snýr að starfsemi Samkeppniseftirlitsins. Hann gagnrýndi ekki tilvist löggjafar um samkeppni og sagðist telja að grundvallarviðfangsefni samkeppnisyfirvalda ætti að vera að vinna gegn lögbrotum, ólögmætu samráði og misnotk- un á markaðsráðandi stöðu. En hann gagnrýndi Samkeppn- iseftirlitið og sagðist telja að það ætti ekki að stýra því hvernig atvinnulífið er byggt upp. Hann benti á að við værum með markaðsskipulag og síkvik- an markað. Stjórnendur reyndu stöðugt að bregðast við að- stæðum sem uppi væru en ekki væri „raunhæft að fáeinir emb- ættismenn sem eru langt frá þessum aðstæðum, með fullri virðingu fyrir þeim, séu í að- stöðu til að draga nákvæmar línur af einhverju viti um alla samkeppniskraftana í augna- blikinu og hvað þá til nokkurrar framtíðar“. Þessar ábend- ingar eiga fullan rétt á sér. Sam- keppniseftirlitið hefur iðulega haft óeðlileg afskipti af starfsemi fyrirtækja á markaði og beitir til þess ýmsum aðferð- um, til dæmis hvernig það skil- greinir markaði og hverjir eru keppinautar, sem þeim sem stunda fyrirtækjarekstur á við- komandi sviði þykir oft býsna fjarstæðukennt. Samkeppniseftirlitið er afar valdamikil stofnun og þegar henni er beitt af ákafa og of litlum skilningi á markaðs- aðstæðum er hætt við að hún verði til tjóns. Og Ari benti á dæmi um það hve mikil völd stofnunarinnar eru og að stjórnendur fyrirtækja forð- uðust að gagnrýna stofnunina af ótta við að lenda í ónáð. Það er vægast sagt óheppileg staða. Samkeppniseftirlitið hefur of oft lent á villigötum. Það er tímabært að fara yfir vinnu- brögð stofnunarinnar og þá lög- gjöf sem um hana gildir. Lög- gjöf um samkeppni á að stuðla að heilbrigðara og betra við- skiptalífi en hún á ekki að koma í veg fyrir að atvinnulífið geti starfað með eðlilegum hætti, hagrætt og lagað sig að breytt- um aðstæðum. Laga þarf starfs- umhverfi íslenskra fyrirtækja } Réttmæt gagnrýni á Samkeppniseftirlitið Alllengi hafastaðið yfir réttarhöld yfir Bill Cosby, frægum leikara vestur í Bandaríkjunum. Það ætti ekki endi- lega að verða fréttaefni hér á landi. En hefur orðið það vegna þess hlutverks sem Cosby var hvað frægastur fyrir. Í fyrstu atrennu ákæruvalds- ins rann málið út í sandinn því kviðdómur náði samdóma nið- urstöðu, hvorki um sakfellingu eða sýknu. Ríkisvaldið gat gert aðra tilraun og borið ákæruna undir nýjan kviðdóm og sá sak- felldi Bill Cosby. Þær ákærur sem kviðdómurinn afgreiddi eru hluti af þeim kærum sem liggja fyrir. Persónan sem Bill Cosby gerði eftirminnilegsta var „fyr- irmyndarfaðir“ í léttum og notalegum fjölskylduleik. Á skerminum birtist hann sem bráðskemmtilegur „fyrirmynd- arfaðir.“ En löngu síðar kom á daginn að leikarinn væri ekki sami engillinn og leikpersónan, eða sú var að minnsta kosti nið- urstaða kviðdómsins. Í samræmi við þá miklu refsigleði sem tíðkast í banda- rískum dóms- málum má Bill Cosby búast við mjög þungum dóm- um, miklum mun þyngri en nokkru sinni sjást á Íslandi eða öðrum Evrópulöndum. Cosby er nú áttræður að aldri og nær blindur og víst má telja að fyrir honum liggi að eyða síðustu árunum í fangaklefa. Mikil umræða hefur verið um málið í Bandaríkjunum. Ýmsir sem láta þar til sín taka halda því fram að í síðari lotu réttarhaldanna gegn Cosby hafi ákæruvaldið verið með vindinn í bakið vegna þess mikla uppnáms sem varð vestra og víðar í kjölfar frétta af framferði Harvey Wein- steins kvikmyndamóguls og annarra slíkra, úr þeim geira tilverunnar sem Cosby hefur dvalið í nær allan sinn feril. Eftir þann tilfinningahita allan og fordæmingu var ekki líklegt að auðvelt yrði að finna kvið- dóm sem hefði mikla samúð við manni eins og Cosby og sem borinn væri alvarlegum ásök- unum er virtust óneitanlega óþægilega trúverðugar og einkar ógeðfelldar. Andrúmsloftið var breytt þegar kom að réttarhaldi númer tvö yfir Bill Cosby} Ekki fín fyrirmynd E in af þeim áskorunum sem við tökumst á við um þessar mund- ir er að almennu læsi ung- menna hefur hrakað í alþjóð- legum samanburði. Það er skoðun mín að framboð barna- og unglinga- bóka á íslensku skipti máli í þessu samhengi. Það eru sóknarfæri til að gera betur í þeim efnum. Á verðlaunahátíð barnanna, Sögum, um liðna helgi kynnti ég aðgerðir til umbóta. Það var ánægjulegt að geta þar greint frá nýjum styrkjaflokki fyrir barna- og ung- lingabækur sem verður bætt við bókmennta- sjóð Miðstöðvar íslenskra bókmennta á næsta ári. Markmið hans er að styðja við ritun barna- og unglingabóka á íslensku og auka framboð af vönduðum bókmenntum fyrir þessa aldurs- hópa. Það er vitundarvakning um þessi mál samhliða auk- inni þjóðfélagsumræðu um menntamál. Það er ljóst að það er vilji til að gera betur í þessum efnum. Til að mynda efndu nemendur í Hagaskóla til málþings í vet- ur undir yfirskriftinni „Barnið vex en bókin ekki“. Þar kom fram að þau teldu áhuga barna og ungmenna á bókmenntum vera til staðar. Skólafólk, for- eldrar og rithöfundar hafa einnig kallað eft- ir aðgerðum til þess að efla megi útgáfu barna- og unglingabóka hér á landi. Í skýrslu starfshóps um bókmenningarstefnu var meðal annars bent á að efla þyrfti út- gáfu barna- og unglingabóka með sérstöku tilliti til myndskreyttra bóka og léttlestr- arbóka. Það slær í takt við stefnu mína sem mennta- og menningarmálaráðherra. Eitt það mikilvægasta sem við getum gert til þess að efla læsi í landinu er að tryggja gott aðgengi barna og ungmenna að bókum. Læsi barna er samvinnuverkefni sam- félagsins alls. Lestrarfærni er forsenda virkrar þátttöku í lýðræðissamfélagi og nauðsynleg til að hver og einn geti nýtt hæfileika sína til fulls. Bókmenntir eru samofnar sögu okkar og við ætlum í sameiningu að tryggja að svo verði áfram. Nýju barna- og unglingabókastyrkirnir eru liður í því að fjölga þeim fjársjóðum sem íslenskar bókmenntir hafa að geyma. Lilja Dögg Alfreðsdóttir Pistill Fjölgum fjársjóðum Höfundur er mennta- og menningarmálaráðherra. liljaalf@gmail.com STOFNAÐ 1913 Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík. Ritstjóri: Davíð Oddsson Aðstoðarritstjóri: Karl Blöndal Ritstjóri og framkvæmdastjóri: Haraldur Johannessen FRÉTTASKÝRING Erna Ýr Öldudóttir ernayr@mbl.is Ámiðvikudaginn varslökkt á vefsíðunni web-stresser.org, sem er tal-in tengjast yfir fjórum milljónum netárása um allan heim. Nokkrir voru handteknir í Bret- landi, Serbíu og Króatíu, í lög- regluaðgerð breskra og hollenskra stjórnvalda, en frá þessu segir í fréttatilkynningu frá Europol og í frétt AFP. Stórir bankar eru á meðal fórnarlamba árásanna, að sögn evrópskra lögregluyfirvalda. Netglæpamenn notuðu vefsíð- una, sem hægt var að leigja fyrir svo lítið sem 1.850 kr., til að gera dreifða árás til skerðingar eða lömunar netþjónustufyrirtækja og stofnana (e. Distributed Denial Of Service-attack, DDOS). „Stressers“-þjónustur, svip- aðar og webstresser.org, eru al- mennt notaðar af starfsmönnum fyrirtækja og stofnana til að prófa seiglu netþjóna gagnvart álagi o.fl., en mögulegt er að misnota þær í þeim tilgangi að ráðast á fyrirtæki og stofnanir á netinu. Árásir á færi hvers sem er DDOS-árás er virkjuð með slíkri þjónustu, og fjarstýrir árás- araðilinn tengdum tölvum með skipunum, til að beina mikilli net- umferð, t.d. með ruslpósti eða gervi beiðnum, á vefsíðu eða tölvukerfi. Fórnarlambið verður annaðhvort of hægfara eða vef- síða/tölvukerfi þess liggur niðri. Áður þurftu menn að vera nokkuð sjóaðir í virkni netsins til að gera DDOS-árás, en það er ekki lengur nauðsynlegt, að sögn Europol. Með webstresser.org gat hver sem er gert netárás gegn vægri greiðslu. Í lögregluaðgerðinni á mið- vikudaginn leitaði breska lög- reglan m.a. á heimili einstaklings sem talinn er hafa notað web- stresser.org til að gera DDOS- áhlaup á sjö stærstu banka Bret- lands í nóvember sl. Europol gaf út viðvörun um að aðgerðateymi þeirra í Haag muni framvegis fylgjast vel með, glæpamenn væru ekki eins nafn- lausir og varðir á netinu og þeir gætu haldið. Löggæsluyfirvöld mundu framvegis finna og hand- taka þá fyrir það tjón sem þeir yllu, netárásir væru refsiverður glæpur. CERT-ÍS, netöryggissveit Póst- og fjarskiptastofnunar segir netnjósnir og -árásir, hvort sem þær eru af hálfu ríkja, hópa eða einstaklinga, hafa verið vaxandi ógn á undanförnum árum og að stjórnvöld hérlendis séu meðvituð hættuna. Endurskoðun á stefnu stjórn- valda í málaflokkinum frá árinu 2015 og mótun nýrrar aðgerða- áætlunar standi nú yfir. Alvarleg samfélagsógn Flest ríki telji netógnir á meðal helstu ógna við nútíma sam- félög. Þróun þessara ógna sé hröð og margbreytileg, í sífellu þurfi að þróa og bæta varnir. Íslensk stjórnvöld hafi gert ráðstafanir til að finna og greina veikleika og til að bæta varnir. Til séu drög að viðbragðsáætlun almannavarna vegna netárása á lokastigi. Áætl- unin hafi verið unnin í samráði við CERT-ÍS og sé svipuð að gerð og aðrar áætlanir sem Almanna- varnadeild ríkislögreglustjóra hafi gert til að taka á öðrum vám sem geta steðjað að íslensku samfélagi. Jafnframt sé í undirbúningi ný löggjöf um netöryggi sem áætlað er að verði lögð fram á komandi haustþingi. Löggjöfin sé liður í innleiðingu svokallaðrar NIS- tilskipunar Evrópusambandsins sem ætlað er að auka öryggi rekstrar mikilvægra netháðra inn- viða samfélagsins. Vefsíðu sem þjónust- aði netárásir lokað Tölvuþrjótar Hægt var að leigja menn fyrir lítinn pening til að ráðast á vef- síður um allan heim. Nú hefur verið lokað fyrir það í alþjóðlegri aðgerð. Stærsta DDOS-árás sögunnar, sem mældist mest 1,7 terabæti á sekúndu, var gerð í Bandaríkj- unum 5. mars sl. Algengustu gerðir DDOS-árása eru: Umferðaröngþveiti: Gríð- armikið magn af TCP, UDP og ICPM pökkum er sent á fórn- arlambið. Lögmætar beiðnir við- skiptavina glatast og þessum árásum getur fylgt tölvuvírus- smit. Bandvíddarstífla: Yfirfyllir móttakandann með miklu magni af ruslgögnum, svo að bandbreidd netkerfisins, starf- hæfi búnaðar skerðist og getur leitt til algerrar rekstrarstöðv- unar.Gagnaflutningsforritaárás: Sogar upp alla afkastagetu í forritalagi hugbúnaðar fórn- arlambsins, svo að þjónusta netkerfa verður ótiltæk. Algengustu DDOS-árásir STÆRSTA DDOS-ÁRÁS SÖGUNNAR 1,7 TERABÆTI Þjónusta þessa vefsvæðis liggur niðri.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.