Morgunblaðið - 14.05.2018, Blaðsíða 2

2 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 14. MAÍ 2018
Sterkir í stálinu
Skipastál • Lunningajárn • Bakjárn
Kælirör • Fíber- og galvanhúðaðar ristar
Svört- og ryðfrí rör og fittings
Ál • Ryðfrítt stál • PVC plötur
POM öxlar • PE plötur
Lokar af ýmsum gerðum
Opið virka daga kl. 8-17
Skútuvogi 4, Rvk
Rauðhellu 2, Hafnarfirði
Sími 568 6844 | ga@ga.is | ga.is
Líklega mörg „dauð atkvæði“
 Listi þarf frá 2,6 til 4,2% atkvæða til að fá borgarfulltrúa kjörinn í Reykjavík
Magnús Heimir Jónasson
mhj@mbl.is
Ólafur Þ. Harðarson stjórnmála-
fræðingur segir það vel hugsanlegt
að mörg atkvæði „falli dauð“ í kom-
andi borgarstjórnarkosningum í
Reykjavík vegna þess hve framboðs-
listar eru margir að þessu sinni. Þá
er átt við að atkvæði nýtist ekki til
að koma að fulltrúa í borgarstjórn.
„Ef það eru margir litlir flokkar,
sem eru rétt undir því að ná manni
inn þá gæti þetta orðið umtalsvert af
dauðum atkvæðum. Í alþingiskosn-
ingum hafa venjulega innan við 5%
atkvæða verið dauð en í kosningun-
um 2013 voru dauð atkvæði 12% sem
var óvenjulega mikið. Í kosningun-
um í fyrra voru það aftur á móti inn-
an við 2% atkvæða sem voru dauð,“
segir Ólafur.
Í Reykjavík eru 16 listar í fram-
boði og eftir fjölgun borgarfulltrúa
verða borgarfulltrúar í Reykjavík
23. Ólafur segir að þessi fjölgun
borgarfulltrúa hafi áhrif á fjölda
dauðra atkvæða. Listi þarf 2,6 til
4,2% til að ná manni inn.
„Þó að nokkrir listar fái minna
fylgi og kannski margir undir einu
prósenti þá er ekki víst að dauðu at-
kvæðin verði neitt rosalega mörg og
ekki endilega miklu fleiri heldur en í
alþingiskosningum. Það er mjög
ólíklegt að listi nái inn manni með
2,6% atkvæða sem er reiknað lág-
mark. Það er líklegast að listi þurfi
3,5 til 4% til að ná inn. Miðað við
kannanir virðist um það bil helm-
ingur framboðanna líklegur til þess
að fá engan mann. Hins vegar hafa
sumir litlu flokkarnir verið að bæta
við sig og þeir hafa margir ekki
fengið eins mikla kynningu og eldri
flokkarnir og þess vegna er ekki úti-
lokað að litlu flokkarnir bæti við sig í
kosningabaráttunni og einhverjum
þeirra takist að skríða inn,“ segir
Ólafur.
Ólafur segir að meirihlutamyndun
í Reykjavík geti orðið erfiðari ef
mörg nýju framboðanna nái einum
manni inn. „Að öðru jöfnu þýðir
fjöldi framboða mögulega að það
þurfi fleiri flokka í meirihlutann sem
gæti verið flóknara eða snúnara, en
það veltur á því hvað stærri flokk-
arnir fá mikið. Það eru núna fjórir
flokkar í meirihlutanum og það gæti
mjög vel gerst að það væri hægt að
mynda fjögurra flokka stjórn jafnvel
þótt einhverjir litlir flokkar fengju
einn mann kjörinn hver.“
Umhugsunarefni er að utanaðkomandi
aðilar geti gert einskonar áhlaup á fá-
menn sveitarfélög til þess að hafa áhrif
á mál sem þar eru til umfjöllunar, segir
Haraldur Benediktsson, 1. þingmaður
Norðvesturkjördæmis. Tilefnið er að
alls sautján manns hafa á síðustu vik-
um flutt lögheimili sitt í Árneshrepp á
Ströndum, en áður voru þar 43 með
lögheimili. Því er fjölgunin 40%. Þetta
gerist í aðdraganda sveitarstjórnar-
kosninga, en ný hreppsnefnd í þessu
fámennasta sveitarfélagi landsins mun
ráða miklu um byggingu fyrirhugaðrar
Hvalárvirkjunar.
„Það er hættuleg þróun að hægt sé
að bera fé á sveitarstjórnir í fámennum
byggðum til að hafa áhrif á ákvarðan-
ir,“ segir Haraldur. „Í Reykhólasveit
heimilaði sveitarstjórn lagningu vegar
um Teigsskóg en eftir það komu fjár-
sterkir menn sem
buðust til þess að
greiða fyrir úttekt
á því hvort annað
vegstæði skyldi
valið. Þetta efni
ræddi ég með for-
ystumönnum við
samgöngu- og
sveitarstjórnar-
ráðherra á dögun-
um, sem hét því að
gerð yrði úttekt á lögmætinu. Í Árnes-
hreppi, þar sem skipulagsdrög vegna
virkjunar hafa verið samþykkt, hafa
sveitarstjórnum sömuleiðis verið boðn-
ir fjármunir til þess að skoða og byggja
upp nýja valkosti verði ekki virkjað.
Fram hefur komið að Þjóðskrá Ís-
lands mun athuga hvort eðlilegar skýr-
ingar séu á flutningi lögheimilis fólks í
Árneshrepp. Samkvæmt lögfræðiáliti
sem gert hefur verið fyrir sveitarstjórn
bendir margt til þess að flutningarnir
séu málamyndagjörningar og fram
kom í fréttum að níu manns hafa skráð
sig til heimilis á Dröngum, að landeig-
endum þar forspurðum.
Þarf að bregðast við
„Ég velti fyrir mér hvert við séum
komin þegar stefnir í fjandsamlega yf-
irtöku á sveitarfélögum. Vestfirðir eru
landshluti sem er að rísa úr margra ára
kyrrstöðu vegna aðgerða í atvinnumál-
um. Þá er umhugsunarvert að menn
geti notað aðstæður og löggjöf sem er
barn síns tíma til að yfirtaka ákvörð-
unarvald heimamanna með peningum
og því að reyna að hafa áhrif á kosn-
ingar. Þessu þurfa sveitarfélög að bregð-
ast við,“ segir Haraldur. sbs@mbl.is
Fjandsamleg yfirtaka
 Bera fé á sveitarstjórnir og lögheimilisskráning vafasöm
Haraldur
Benediktsson
Guðrún Erlingsdóttir
ge@mbl.is
Meirihluti Íslendinga er á móti því
að færa vald yfir orkumálum lands-
ins til evrópskra stofnana. Þetta er
niðurstaða skoð-
anakönnunar sem
Maskína gerði
fyrir Heimssýn,
hreyfingu sjálf-
stæðissinna í
Evrópumálum.
Heimssýn
lét gera könn-
unina vegna
hugsanlegrar
þátttöku Íslands í
þriðja orkupakka
ESB og Orkustofnunar sambands-
ins í gegnum aðild Íslands að EES.
80,5% eru andvíg því að færa
vald yfir íslenskum orkumálum til
evrópskra stofnana en 8,3% eru
hlynnt því.
91,6% stuðningsmanna Sjálf-
stæðisflokksins eru andvíg og 91,1%
Miðflokksins. 88,5% stuðnings-
manna Framsóknarflokksins og
86,3% Vinstrihreyfingarinnar –
græns framboðs eru á móti því að
færa vald á orkumálum til evrópsku
stofnananna. Það sama má segja um
64,1% stuðningsmanna Flokks fólks-
ins, 63,8% Samfylkingarmanna, og
60,8% Pírata. Andstaða við valda-
tilfærsluna er mest hjá konum,
landsbyggðarfólki og tekjuháum.
Vald orku-
mála verði
á Íslandi
Orka Sjálfræðið
skiptir miklu máli.
 80,5% andvíg
þriðja orkupakka
Spáð er áframhaldandi rigningar-
skúrum með köflum á landinu öllu í
vikunni og verður hitastig um 5 til 10
stig.
„Það er útlit fyrir suðlægar áttir
áfram í vikunni. Svala suðvestanátt
með hléum þannig að það gætu kom-
ið slydduél til fjalla en þetta verða
meira og minna rigningarskúrir á
láglendi þannig að við fáum ekki élin
aftur eins og fyrir tveim vikum en
fjöllin grána kannski aðeins,“ segir
Daníel Þorláksson, veðurfræðingur
á Veðurstofu Íslands. Á fimmtudag
mun hlýna örlítið á landinu en einnig
er þá útlit fyrir suðvestanátt með
talsverðri rigningu með köflum um
allt sunnan- og vestanvert landið.
mhj@mbl.is
Rigningu spáð
næstu daga
Eliza Reid forsetafrú heilsaði um helgina upp á
sjálfboðaliða sem seldu Mæðrablómið 2018 í
Kringlunni í þeim tilgangi að afla fjár fyrir
Menntunarsjóð Mæðrastyrksnefndar í tengslum
við mæðradaginn. Sjóðurinn styrkir tekjulágar
konur og mæður til menntunar svo þær eigi
möguleika á góðu framtíðarstarfi. Frá 2012 hafa
verið veittir meira en 170 styrkir til 100 kvenna.
Blómið góða, sem er vaxkerti, verður selt til 23.
maí í verslunum Pennans Eymundsson og víðar
en allir selja þau án endurgjalds og styrkja málið
þannig. Hvert blóm er í fallegri postulínsskál og
eftir að kveikt hefur verið á kertinu og vaxið
bráðnar koma smám saman í ljós leyniskilaboð á
skálarbotni. sbs@mbl.is
Seldu Mæðrablóm með leyniskilaboðum
Morgunblaðið/Eggert
Forsetafrúin og konur úr Mæðrastyrksnefnd í Kringlunni
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fulltrúar ritstjóra Sigtryggur Sigtryggsson sisi@mbl.is Ágúst Ingi Jónsson aij@mbl.is Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson ritstjorn@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson menning@mbl.is
Viðskipti Sigurður Nordal vidskipti@mbl.is Íþróttir Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Jón Pétur Jónsson netfrett@mbl.is Smartland Marta María Jónasdóttir smartland@mbl.is Umræðan | Minningar mbl.is/senda grein Prentun Landsprent ehf.